“Матн лингвистикаси” фани бўйича ўқув қўлланма яратилмоқда



Yüklə 2,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə48/190
tarix15.04.2023
ölçüsü2,64 Mb.
#105634
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   190
saparniyozova 0

izchil tema-rematik 
bog‘lanish
deb ataymiz. Buni quyidagi chizma orqali yanada aniqroq 
tasavvur qilishimiz mumkin:
 
Tema
1
Rema

Tema

Rema

Tema

Rema
3
va h.k.
96
Ҳожиев А.
Тилшунослик терминларининг изоҳли луғати. –Тошкент: ЎМЭ, 2002. 


Ba’zan tema o‘zgarmas bo‘ladi. Dastlabki tema bilan aloqador 
yangi xabarlar, ma’lumotlar keyingi gaplarda berib boriladi. Masalan: 
Ahmad 
darsga kelmadi
(1). 
Shanbalikda ham qatnashmadi 
(2). 
Bayram tantanasida ham, teatrda ham
 
ko‘rinmadi
(3). Bunday 
bog‘lanishni
o‘zgarmas temali bog‘lanish 
deb ataymiz. Chizmada 
quyidagicha ifodalash mumkin:
Tema

Rema

Rema

Rema

Ba’zan dastlabki gapdagi temani keyingi gaplardagi temalar 
o‘ziga aloqador remalar bilan birga to‘ldirib keladi. Bunda dastlabki 
tema gipertemaga aylanadi.
97
Masalan:
 
Bu xotin 
butun kecha bo‘yi juda 
tinch va xotirjam uxlaganga o‘xshaydi. 
Bir oyog‘i 
tizdan quyisi bukilib, 
so‘richadan pastga osilibdi, 
bir oyog‘i
unisini quvlab borib 
so‘richaning qirg‘og‘ida uxlab qolibdi. 
Uzun ko‘ylagi
butun badanini 
kam-ko‘stsiz yopib turadi. 
Faqat bir yengi 
tirsakkacha shimarilib 
qolgan.
Oppoq qo‘llari va
 
bilaklari
o‘z
 
yonida – o‘z onasining 
to‘qlisiday – bir chiroylik uxlaydi
(Cho‘lpon).
 
Bunday bog‘lanishni 

Yüklə 2,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   190




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə