mumkin.
Badiiy
asarda
bu
usuldan
qahramon
nutqini
individuallashtirish
hamda
ifodani
og‘zaki - jonli nutqqa
yaqinlashtirish maqsadida foydalaniladi. Ayrim o‘rinlarda
kulgi
qo‘zg‘atish maqsadida ham so‘zlar atayin buzib talaffuz qilinadi va
o‘sha tarzda yoziladi. Masalan:
-Kotibadan, kirsam mumkinmi, deb so‘rash kerak.
–Jinni bo‘ldingmi, Ne’mat?
–Men sizga Ne’mat emasman, o‘rtoq
Babbayev
bo‘laman,
o‘rtoq
Xajjayip
.(S.Ahmad)
–Shayxantovur
yarmankasiga
ro‘za bo‘yi mol yoyg‘on
juvonlar, kampirlar, qizlar, tumsalar faje bir qiyofa bilan «alvido, yo
mohi ramazon», deb ro‘mol silkitadirlar.(A.Qodiriy)
–Xo‘p, bo‘pti. Uning oti Zulfiqor,
fomilasi
... –aytaveraymi, deb
unga qaradi. (S.Ahmad)
Bo‘rixon begona uyga kirib qolgan odamdek qovushmay turardi.
U ukalariga, singillariga nima deyishni bilmasdi. To‘g‘ri, nima
deyishni bilardi. Ammo, til bilmasa nima qilsin? O‘ylab-o‘ylab,
«
Salyam
!» dedi. Jigarlari kulishni ham, yig‘lashni ham bilmay hayron
turib qolishdi. (S.Ahmad)
Rejissyor tag‘in elkam qoqdi.
–
Barra kalla
,
barra kalla
! – dedi.
Rejissyor yelkamni qoqa-qoqa meni mashina taraf jo‘natdi.
Men yo‘l-yo‘lakay raisimizdan so‘radim:
–Rais bova, rejissyor nima deyapti?
–Barakalla deyapti, barakalla.(T.Murod)
Alliteratsiya.
Badiiy nutqning ohandorligini va ta’sirchanligini
ta’minlashda alliteratsiyaning o‘rni beqiyosdir. She’riy
nutqda
misralar, undagi so‘zlar hamda bo‘g‘inlar boshida yoki oxirida bir xil
undosh tovushlarning takror qo‘llanishiga alliteratsiya deyiladi.
Tovushlar zamiridagi musiqiylikka asoslangan bu usul qadimdan
Sharq
she’riyatida
keng
qo‘llanilib
kelingan.
Ko‘hna
badiiyatshunoslik («ilmi bade’»)da alliteratsiya «
tavzi’
san’ati» deb
yuritilgan. Alliteratsiya deganda zabardast
shoir Erkin Vohidovning
mashhur «q» alliteratsiyali she’ri ko‘z oldimizga keladi:
Dostları ilə paylaş: