Mavzu: Bolaning jinsiy idinfikatsiyasida ota onaning ro'li. I. Bob. Bolaning jinsiy idinfikatsiyasi va uning mazmuni

2-bob yuzasidan xulosa: Bolada jins tusuhchaini paydo bo’lishi uning onglik o’zini anglash jarayoniga balog’atga yetish jarayonida yuzaga keladi. Bolaning o’zini anglashi uchun unga ko’plab psixalogik jarayonlar yuzaga keladi bu esa uning balogat davriga to’g’ri keladi. Yoshlar oʻzlarida paydo boʻlib boradigan allanechuk istaklarni hamisha ham jilovlab ololmaydi, qarama-qarshi jinsdagi oʻz tengqurlari oldida endi oʻzlarini noqulay his qiladigan boʻlishadi. Mana shu davrda yoshlar oʻzlarini qiziqtiradigan ishlar bilan band boʻlsa, koʻngli odamlarga xayrixohlik bilan toʻlib-toshib tursa, ularda jins masalalariga odatdan tashqari qiziqish paydo boʻlmaydi. Shuning uchun yoshlardagi ijodiy mayllarni, koʻp qirrali qiziqishlarni tarbiyalab borish, ularning jismoniy tarbiya va sport bilan shugʻullanishlarini targʻib qilish nihoyatda muhim. Chunki jismoniy tarbiya va sport yoshlarning ortiqcha kuch-quvvati va vaqtini band qilib, organizmning har tomonlama kamol topishiga, baquvvat boʻlishiga yordam beradi. Ota-onalar va pedagoglar yeshlarni hurmat qilib, ularning fikrlari bilan qiziqishlari va oʻrtoqlashishlari lozim. Odam jismonan va ruhan balogʻatga yetganidan keyin chin muhabbat paydo boʻladi. Bunday muhabbat oʻzaro hurmat, dunyoqarash va qiziqishlarga hamohang boʻlsa insonning hayotini boyitadi va mustahkam oila qurish uchun negiz yaratadi. Organizmning bir qancha anatomik va fiziologik oʻzgarishlar natijasida biologik jihatdan sekin-asta voyaga yetishi hamda jinsiy jihatdan yetilib, koʻpayishga, yaʼni naslni davom ettirishga layoqatli boʻlib qolishi. Qizlar oʻgʻil bolalarga nisbatan ertaroq balogʻatga yetadi. Qizlarda bu davr aksari 12 — 14 yoshdan 16 — 18 yoshgacha, oʻgʻil bolalarda 13 — 15 yoshdan 16 — 20 yoshgacha davom etadi. Jinsiy koʻpayishni taʼminlaydigan hamda erkak va urgʻochi organizmlarni farq qilishga imkon beradigan belgilar majmui. Hayvonlarda belgilari organizmning morfologik, fiziologik, biokimyoviy xususiyatlari, murakkab xattiharakatlari va boshqa orqali namoyon boʻladi. J. belgilari birlamchi va ikkilamchi boʻladi. Birlamchi jinsiy belgilar (jinsiy bezlar, jinsiy yoʻllar va boshqalar) gametalar xosil boʻlishi va urugʻlanishni taʼminlaydi. Ikkilamchi jinsiy belgilar (tana oʻlchami va tuzilishi, boshi, pat yoki jun rangi, tarkibi va boshqalar) jinsiy koʻpayishda muayyan ahamiyatga ega. Erkaklik jinsiy bezlari (urugʻdonlar) spermatozoidlar, urgʻochilik jinsiy bezlari (tuxumdonlar) tuxum hujayralari ishlab chiqaradi. Spermatozoidning tuxum hujayra bilan qoʻshilishi tufayli zigota hosil boʻladi. Zigotadan yangi organizm rivojlanadi. Jinsibezlar ishlabchiqaradigan jinsy gormonlar organizmning rivojlanishi, ikkilamchi jinsiybelgilarning shakllanishi va fiziologik jarayonlarning boshqarilishida muhim ahamiyatga ega. Ayrim jinsli organizmlarda urgʻochilik (tuxum) va erkaklik (urugʻ) gametalari urgʻochi va erkak organizmlarda hosil boʻladi. Bola jinsiy balog’atga yetishi bu insonyat omili bo’lib hizmat qiladi. Ota-ona bola voyaga yetganda uning jins tushunchasini tushuntrish kerak bo’ladi. Biologik hususiyat bilan o’zgarishlar bo’ladi. Jinsiy balog’at davri juda keskin o’zgarish davri hissoblanadi bu davrda hamma bu yosh o’sprim uchun masul hiosoblanadi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. Elizaveta Aleksandrovna Karkischenko “Gender stereotiplari: o‘smirlarning muloqot xulq-atvorida nutqni shakllantirish va ifodalash vositalari”-Nomzodlik dissertatsiyasi. M-2013
2. G‘oziyev E. “Ontogenez psixologiyasi” nazariy eksperimental tahlil. Toshkent2010 y
3. Nishanova, Z.T. Rivojlanish psixologiyasi. Pedagogik psixologiya: darslik /- Toshkent:-2018 “O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati” nashriyoti, 2018. -600 b.
4. Davletshin M.G. va boshqalar. “Yosh davrlar va pedagogik psixologiya”. - Т.: TDPU. 2009.
5. Eshmurodov, O., & Fazliddinova, U. (2023). OILADAGI IJTIMOIY PSIXOLOGIK MUHITNING BARQARORLIGI TA’MINLAShDA QAYNONA VA KELIN MUNOSABATLARINING O‘RNI . Журнал Педагогики и психологии в современном образовании, 3(1). извлечено от https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/8259
6. Eshmurodov, O. (2023). OILAVIY MUNOSABATLAR BARQARORLASHSHUVIDA MILLIY QADRIYATLARNING AHAMIYATI. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 5-sinf 8-sinf 20-15 ball 14-11 ball 10-5 ball 85 Журнал Педагогики и психологии в современном образовании, 3(1). извлечено от https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/8238 7. Eshmurodov, O. (2022). ЎЗБЕК ОИЛАСИ МУСТАҲКАМЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШДА МИЛЛИЙ ҚАДРИЯТЛАРНИНГ ЎРНИ . Журнал Педагогики и психологии в современном образовании, 2(6). извлечено от https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/7449
8. Eshmurodov, O. (2022). ҚАЙНОНА ВА КЕЛИН ЎРТАСИДАГИ МУНОСАБАТЛАРНИНГ БОЛАЛАР ТАРБИЯСИГА ТАЪСИРИ . Журнал Педагогики и психологии в современном образовании, 2(6). извлечено от https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/7431
9. Ashurova, S. (2023). SOG‘LOM PSIXOLOGIK TURMUSh TARZI TO‘G‘RISIDAGI TASAVVURLARINING ShAKLLANISHI. Журнал Педагогики и психологии в современном образовании, 3(1). извлечено от https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/8314\
10. Elamanovich, E. O. (2022). SOCIO-PSYCHOLOGICAL FACTORS AFFECTING THE UPBRINGING OF CHILDREN IN FAMILY RELATIONSHIPS. Science and Innovation, 1(4), 201-205.
11. Eshmurodov, O. (2022). ОИЛА МУСТАҲКАМЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШНИНГ ИЖТИМОИЙ-ПСИХОЛОГИК ОМИЛЛАРИ.
12. Norbosheva, M. (2023). ИГРА КАК СРЕДСТВО ОВЛАДЕНИЯ НАЦИОНАЛЬНЫХ ЦЕННОСТЕЙ В ФОРМИРОВАНИИ ЛИЧНОСТИ РЕБЕНКА. Журнал Педагогики и психологии в современном образовании, 3(2). извлечено от https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/8384
13. Eshmurodov, O., & Abdullayeva, S. (2023). ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ САМООПРЕДЕЛЕНИЕ И ВЫБОР ПРОФЕССИИ УЧАЩИМИСЯ В ПСИХОЛОГИЧЕСКОМ ЗНАНИИ. Журнал Педагогики и психологии в современном образовании, 3(2). извлечено от https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/8385

1^ Yufereva (1982) o‘smirlarning erkak va ayol obrazlari haqidagi g‘oyalari

2^ V. E. Kagan (1989)

3^ Psixologlar K.A. Abulxanova, B.G. Ananyeva, A.S. Arsentieva,

4^ J.Mead