Mavzu: byudjet tashkilotlarida kassa va kassa operatsiyalari

I. Xo‘jalik mablag‘lari(aktivlar)ni hisobga oluvchi schotlarning barchasi aktiv bo‘lib, mablag‘larning qoldiqlari va ko‘payishi (kirimi) debetida, kamayishi (chiqimi) esa kreditida aks ettiriladi.

Aaktivlarni hisobga oluvchi schotlar
Schot №		Schotlarning turkumlari va nomlari
I Qism. Uzoq muddatli aktivlar 1 - bo‘lim. Asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar va boshqa uzoq muddatli aktivlar
0100		Asosiy vositalarni hisobga oluvchi schotlar (0110-0199)
0300		Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalarni hisobga oluvchi schotlar (0310)
0400		Nomoddiy aktivlarni hisobga oluvchi schotlar (0410-0490)
0600		Uzoq muddatli investitsiyalarni hisobga oluvchi schotlar (0610-0690)
0700		O‘rnatiladigan uskunalarni hisobga oluvchi schotlar (0710-0720)
0800		Kapital qo‘yilmalarni hisobga oluvchi schotlar (0810-0890)
0900		Uzoq muddatli debitor qarzlar va muddati uzaytirilgan xarajatlarni hisobga oluvchi schotlar (0910-0990)
	II Qism. Joriy aktivlar
	2 - bo‘lim. Tovar-moddiy zaxiralar
	1000		Materiallarni hisobga oluvchi schotlar (1010-1090)
	1100		O‘stirilayotgan va boquvdagi chorva mollarini hisobga oluvchi schotlar (1110-1120)
	2800		Tayyor mahsulotlarni hisobga oluvchi schotlar (2810-2830)
	2900		Tovarlarni hisobga oluvchi schotlar (2910-2990)
	3 - bo‘lim. Kelgusi davr xarajatlari va kechiktirilgan xarajatlar – joriy qismi
	3100		Kelgusi davr xarajatlarini hisobga oluvchi schotlar (3110-3190)
	3200		Kechiktirilgan xarajatlarni hisobga oluvchi schotlar (3210-3290)
	4 - bo‘lim. Olinadigan schotlar – joriy qismi
	4000		Olinadigan schotlar (4010-4020)
	4100		Ajratilgan bo‘linmalar, sho‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlaridan olinadigan schotlar (4110-4120)
	4200		Xodimlarga berilgan bo‘naklarni hisobga oluvchi schotlar (4210-4290)
	4300		Mol yetkazib beruvchi va pudratchilarga berilgan bo‘naklarni hisobga oluvchi schotlar (4310-4330)
	4400		Budjetga bo‘nak to‘lovlarini hisobga oluvchi schotlar (4410)
	4500		Maqsadli davlat jamg‘armalariga va sug‘urta bo‘yicha bo‘nak to‘lovlarini hisobga oluvchi schotlar (4510-4520)
	4600		Ustav kapitaliga ulushlar bo‘yicha ta’sischilarning qarzlarini hisobga oluvchi schotlar (4610)
	4700		Xodimlarning boshqa operatsiyalar bo‘yicha qarzini hisobga oluvchi schotlar (4710-4790)
	4800		Turli debitorlar qarzlarini hisobga oluvchi schotlar (4810-1890)
	5 - bo‘lim. Pul mablag‘lari, qisqa muddatli investitsiyalar va boshqa joriy aktivlar
	5000		Kassadagi pul mablag‘larini hisobga oluvchi schotlar (5010, 5020)
	5100		Hisob - kitob schotidagi pul mablag‘larini hisobga oluvchi schotlar (5110)
	5200		Chel el valutasidagi pul mablag‘larini hisobga oluvchi schotlar (5210, 5220)
	5500		Bankdagi maxsus schotlardagi pul mablag‘larini hisobga oluvchi schotlar (5510-5530)
	5600		Pul ekvivalentlarini hisobga oluvchi schotlar (5610)
	5700		Yo‘ldagi pul mablag‘(o‘tkazma)larini hisobga oluvchi schotlar (5710)
	5800		Qisqa muddatli investitsiyalarni hisobga oluvchi schotlar (5810-5890)

II. Mablag‘lar manbalarini hisobga oluvchi barcha schotlar passiv bo‘lib, ularning kreditida manbalarning qoldiqlari va ko‘payishi (kirimi), debetida esa kamayishi (chiqimi) aks ettiriladi.

Mablag‘lar manbalarini hisobga oluvchi schotlar
Schot №		Schotlarning turkumlari va nomlari
VI qism. Xususiy kapital
6 - bo‘lim. Kapital, taqsimlanmagan foyda va zaxiralar
8300		Ustav kapitalini hisobga oluvchi schotlar (8310-8330)
8400		Qo‘shilgan kapitalni hisobga oluvchi schotlar (8410,8420)
8500		Zaxira kapitalini hisobga oluvchi schotlar (8510, 8520)
8600		Sotib olingan xususiy aksiyalarni hisobga oluvchi schotlar (8610, 8620)
8700		Taqsimlanmagan foyda (qoplanmagan zarar)ni hisobga oluvchi schotlar (8710, 8720)
8800		Maqsadli tushumlarni hisobga oluvchi schotlar (8810-8890)
8900		Kelgusi xarajatlar va to‘lovlar rezervlarini hisobga oluvchi schotlar (8910)
III qism. Majburiyatlar 7 - bo‘lim. Uzoq muddatli majburiyatlar
7000		Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan uzoq muddatli schotlar (7010, 7020)
7100		Ajratilgan bo‘linmalar, sho‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlariga bo‘lgan uzoq muddatli qarzlar (7110, 7120)
7200		Kechiktirilgan uzoq muddatli majburiyatlarni hisobga oluvchi schotlar (7210-7290)
7300		Xaridor va buyurtmachilardan olingan bo‘naklarni hisobga oluvchi schotlar (7310)
7800		Uzoq muddatli kreditlar va qarzlarni hisobga oluvchi (7810-7890)
7900		Turli kreditorlarga bo‘lgan uzoq muddatli qarzlarni hisobga oluvchi schotlar (7910, 7920)
	8 - bo‘lim. Joriy majburiyatlar
	6000		Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schotlar (6010,6020)
	6100		Ajratilgan bo‘linmalar, sho‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlariga to‘lanadigan schotlar (6110-6190)
	6200		Kechiktirilgan majburiyatlarni hisobga oluvchi schotlar (6210-6290)
	6300		Olingan bo‘naklarni hisobga oluvchi schotlar (6310-6390)
	6400		Budjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlarni hisobga oluvchi schotlar (6410)
	6500		Sug‘urta va maqsadli davlat jamg‘armalariga to‘lovlar bo‘yicha qarzni hisobga oluvchi schotlar (6510, 6520)
	6600		Ta’sischilarga bo‘lgan qarzni hisobga oluvchi schotlar (6610, 6620)
	6700		Mehnat haqi bo‘yicha xodimlar bilan hisoblashishlarni hisobga oluvchi schotlar (6710, 6720)
	6800		Qisqa muddatli kreditlar va qarzlarni hisobga oluvchi schotlar (6810-6840)
	6900		Turli kreditorlarga bo‘lgan qarzlarni hisobga oluvchi schotlar (6910-6990)

III. Xo‘jalik jarayonlarini va moliya-xo‘jalik faoliyati natijalarini hisobga oluvchi schotlar mablag‘larning ta’minot, ishlab chiqarish va realizatsiya jarayonlaridagi harakatini aks ettirish hamda yakuniy moliyaviy natijalarni aniqlash uchun mo‘ljallangan. Ushbu schotlarda korxona moliya-xo‘jalik faoliyatining turlari bo‘yicha hisobot davrining boshidan to oxirigacha axborotlar to‘planib, hisobot davrining oxirida ular taqqoslanadi va tezkor tahlil o‘tkazish hamda zarur boshqaruv qarorlari qabul qilish maqsadida foydalaniladi.

Ta’minot jarayonini hisobga oluvchi schotlarda resurslar va ularni sotib olish hamda yetkazish bilan bog‘liq xarajatlar aks ettiriladi. Shuningdek, tayyorlangan resurslarning haqiqiy tannarxi hisoblanadi.
Ishlab chiqarish jarayonini hisobga oluvchi schotlarda mahsulot ishlab chiqarish, ish bajarish va xizmat ko‘rsatish bilan bog‘liq xarajatlar to‘planadi va taqsimlanadi.
Realizatsiya jarayoni va yakuniy moliyaviy natijalarni hisobga oluvchi schotlarda realizatsiya qilinadigan mahsulot, tovar, ish va xizmatlarning turlari bo‘yicha tannarxi va olingan daromadlari; asosiy faoliyatning boshqa xarajatlari va daromadlari; davr xarajatlari; moliyaviy faoliyat daromadlari va xarajatlari; favqulodda foyda (zarar)lar; foydaning ishlatilishi hamda yakuniy moliyaviy natijalar aks ettiriladi.
Xarajatlarni iqtisodiy mazmuni bo‘yicha turkumlash korxona moliya-xo‘jalik faoliyati to‘g‘risidagi schotlar guruhlarini aniqlash va ularga doir axborotlarga ega bo‘lish uchun zarur.

Xo‘jalik jarayonlari va moliya-xo‘jalik faoliyati natijalarini hisobga oluvchi schotlar