Mavzu: Dialektika-rivojlanish haqidagi ta’limot Guruh: 7-20 Bajardi: Ilhomova J

Dialektikaning tarixiy shakllari va xususiyatlari .

Falsafiy fikrlashning asosiy yutuqlaridan biri dialektika haqidagi nazariyadir. Dialektika so’zining yunon tilidan tarjimasi tom ma’noda suhbatlashish san’ati, bahslashish san’ati degan ma’noni bildiradi.

«Marksizmning uch manbasi va uch tarkibiy qismi» asarida V.I.Lenin «dialektika – bu rivojlanishning to’la, chuqur va cheklanganlikdan ozod turi haqidagi nazariya, bizga doim rivojlanayotgan materiyaning aksini ko’rsatadigan inson bilimining nisbiyligi haqidagi nazariya» deb yozgan edi.

Dialektika – bu ichki manbasi qarama-qarshiliklarning birligi va kurashida kuzatiladigan shakllantirish, rivojlantirishning eng umumiy qonuniyatlari haqidagi nazariya. Dialektika bilish usuli sifatida narsalar va hodisalarni doimiy va bir-biridan mustaqil sifatida hisoblaydigan shunday fikrlash usuli – metafizikaga taqqoslanadi. Tabiat va jamiyat hodisalarini dialektik bilish usuli narsani statik, muzlatilgan shaklda emas, balki jarayondagi holatini, unga xos barcha qarama-qarshiliklarning va boshqa fanlar bilan narsaning uzviy bog’liqligini ko’rishni ko’zlaydi.

Dialektika – bu ichki manbasi qarama-qarshiliklarning birligi va kurashida kuzatiladigan shakllantirish, rivojlantirishning eng umumiy qonuniyatlari haqidagi nazariya. Dialektika bilish usuli sifatida narsalar va hodisalarni doimiy va bir-biridan mustaqil sifatida hisoblaydigan shunday fikrlash usuli – metafizikaga taqqoslanadi. Tabiat va jamiyat hodisalarini dialektik bilish usuli narsani statik, muzlatilgan shaklda emas, balki jarayondagi holatini, unga xos barcha qarama-qarshiliklarning va boshqa fanlar bilan narsaning uzviy bog’liqligini ko’rishni ko’zlaydi.

Tarixda quyidagi asosiy tarixiy shakllar ajratiladi:

Tarixda quyidagi asosiy tarixiy shakllar ajratiladi:

• 
  antik davrning sodda dialektikasi
  
• 
  Gegelning idealistik dialektikasi
  
• 
  Marks va Engelsning materialistik dialektikasi.