arafasida yoki ish qobiliyati pasayishining birinchi alomatlari paydo boʻlishi
bilanoq oʻtkazilishi kerak. Muddatidan oldin jismoniy mashqlar majmuasini
oʻtkazish ish ritmining buzilishiga va ish qobiliyatining pasayishiga olib kelishi
mumkin. Odatda, jismoniy tarbiya pauzalari tushlik tanaffusdan yoki ish smenasi
tugashidan 1–2 soat oldin oʻtkaziladi. Agar jismoniy tarbiya yoʻriqchisi har bir
aniq ishlab chiqarish uchastkasidagi ishchilar ish qobiliyatlarining oʻzgarishi
asosida ish koʻrsa, yanada ijobiyroq holat kuzatiladi.
Quyidagi uslubiy qoidalarga rioya qilinganda, jismoniy tarbiya pauzasining
foydasi ortadi:
–
mashgʻulotlarni oʻtkazish vaqti charchoqning
dastlabki alomatlari
paydo boʻlish lahzasi bilan aniq mos tushishi kerak;
–
jismoniy mashqlar toʻgʻri bajarilishi, mashgʻulotlar jonli, qiziqarli
tarzda, musiqa sadolari ostida oʻtkazilishi kerak;
–
majmualardagi yuklama shugʻullanuvchilarning yoshiga, jinsiga,
jismoniy tayyorgarlik darajasiga va salomatlik holatiga bogʻliq holda
tabaqalashtirilishi kerak;
–
kunning ikkinchi yarmida jismoniy tarbiya pauzasini oʻtkazishda
uning yuklamalari yigʻindisi kunning birinchi yarmidagi yuklamadan 30-40 % kam
boʻlishi kerak.
Mashgʻulot oʻtkazishning guruhli usulida shugʻullanuvchilar
uch guruhga
boʻlinadilar. Birinchi guruhga deyarli sogʻ-salomat kishilar, ikkinchisiga
salomatlik holatida deyarli sezilmaydigan ogʻishlari bor shaxslar, uchinchisiga esa
yoshi katta odamlar va salomatlik holatida jiddiy ogʻishlari bor shaxslar kiritiladi.
Agar majmuadagi ayrim mashqlarni bajarishda yuklama qiymati birinchi guruh
vakillari uchun 100 %
ni tashkil etsa, u holda ikkinchi guruh uchun 90 %,
uchinchisi uchun esa 80 % boʻlishi kerak.
Jismoniy
tarbiya
pauzalari
uchun
majmua
mashqlarini
tanlash
quyidagilarga bogʻliq holda amalga oshiriladi:
a) majburiy ish vaziyati (pozasi) va texnologik jarayon sababli vujudga
keladigan salbiy ta’sirlarni kamaytirishi;
b) mehnat jarayonida ishtirok etayotgan mushak tizimlari va organlarning
dam olishlariga xizmat qilish darajasi;
v) harakatsiz mushaklarga qancha yuklama berishi.
Jismoniy tarbiya pauzalaridagi mashqlarni oʻrtacha va tez sur’atda
bajarish
kerak. Mashqlar majmuasini har toʻrt haftada almashtirib turish tavsiya etiladi.
Umumiy holda yuklama mashqlar majmuasining oʻrtasida ortadi, keyinchalik
pasayadi.
Kasbga bogʻliq holda jismoniy tarbiya pauzalarining namunaviy majmualari
ishlab chiqilgan. Shu bilan birga, hamma kasblar mehnat turiga qarab toʻrtta
guruhga boʻlinadi:
Dostları ilə paylaş: