Mavzu: Kreativ pedagogning fikrlashi an’anaviy pedagog fikrlashidan farqli tomonini tahlil qilish

Mavzu:O'qitish metodlarida ta'lim metodlaridan foydalanish
I. O’quvchilar bilim oladigan manbalar bo’yicha og’zaki, ko’rsatmali va amaliy metodlar
1. Og’zaki metodlar
a) Tushuntirish
b) Suhbat
d) Hikoya
e) O’quvchilarning kitob bilan ishlashlari
2. Ko’rsatmali metodlar: O’qitishning ko’rsatmali metodlari – o’quvchilarga kuzatishlar asosida bilimlar olish imkonini beradi.
3. Amaliy metodlar. Malaka va ko’nikmalarni shakllantirish va mukammallashtirish jarayoni bilan bog’liq bo’lgan metodlar o’qitishning amaliy metodlari hisoblanadi. Xususan, bunday metodlar jumlasiga yozma va og’zaki mashqlar, amaliy va laboratoriya ishlari, mustaqil ishlarning ba’zi turlari kiradi.
II. O’quvchi fikrining yo’nalishi bo’yicha: induksiya, deduksiya va analogiya
Induksiya metodi bilishning shunday yo’liki, bunda o’quvchining fikri birlikdan umumiylikka, xususiy xulosalardan umumiy xulosaga boradi.
Induktiv xulosa – xususiydan umumiyga qarab boradigan xulosadir. Boshlang’ich sinflarda juda ko’p tushunchalar yoki qoidalar induktiv tarzda o’rganiladi.

Deduksiya metodi bilishning shunday yo’liki, bu yo’l umumiyroq bilimlar asosida yangi xususiy bilimlarni olishdan iboratdir.

• 
  Deduksiya metodi bilishning shunday yo’liki, bu yo’l umumiyroq bilimlar asosida yangi xususiy bilimlarni olishdan iboratdir.
  
• 
  Deduksiya bu umumiy qoidalardan xususiy misollarga va qoidalarga o’tishdir.
  
• 
  Analogiya metodi – shunday xulosaki, bunda predmetlar ba’zi belgilarining o’xshashligi bo’yicha bu predmetlar boshqa belgilari bo’yicha ham o’xshash, degan taxminiy xulosa chiqariladi.
  
• 
  Analogiya “Xususiydan xususiyga boradigan”, bir konkret dalildan boshqa aniq dalilga boradigan xulosadir.
  
• 
  Butunni uning tashkil etuvchi qismlarga ajratishga yo’naltirilgan fikrlash (tafakkur) usuli analiz deb ataladi.
  
• 
  Predmetlar yoki hodisalar orasida bog’lanishlar o’rnatishga yo’naltirilgan tafakkur usuli sintez deb ataladi.
  
• 
  Taqqoslash usuli qaralayotgan sonlar, arifmetik misollar, masalalarning o’xshash va farqli alomatlarini ajratishdan iborat.
  
• 
  Umumlashtirish – bu o’rganilayotgan ob’yektlardan umumiy muhim tomonlarini ajratish va ularni muhim bo’lmaganlaridan ajratishdan iborat.
  
• 
  Didaktik adabiyotlarda mustaqil ish tushunchasi har xil ta’riflanadi. Mustaqil ishning B.P.Yesipov bergan ta’rifini eng to’g’ri ta’rif deb tan olish kerak:
  
• 
  “O’quvchlarning o’qitish jarayoniga qo’llaniladigan mustaqil ishlari bu o’qituvchining bevosita qatnashuvisiz, maxsus ajratilgan vaqt davomida uning topshiriqlari bo’yicha bajariladigan ishdir; bunda o’quvchilar topshiriqda qo’yilgan maqsadga erishishga o’z kuchlarini sarflaydilar, aqliy yoki jismoniy harakatlar natijasini biror shaklda ifodalab ongli ravishda intiladilar”.