Mavzu: nerv sistemasi hujayralari Reja

Neyrogliya:

Neyrogliya – tayanch (markaziy hamda periferik nerv sistemasining
stromasini tashkil qiladi), chegaralovchi (chegaralovchi glial pardalar hosil qilib
nerv elementlarini atrofdagi biriktiruvchi tо„qimadan ajratib turadi), trofik (nerv
hujayralaridagi modda almashinishida ishtirok etadi), himoya (multipotensial va
mikrogliya hujayralari) va sekretor vazifani о„taydi. Hamma neyrogliya elementlari ikki genetik turga – makrogliya va
mikrogliyaga bо„linadi. Makrogliya. Makrogliya hujayralari ektodermadan rivojlanadi. Uning
hujayralarini kumush bilan ishlangan preparatlarda kо„rish mumkin. Makrogliya
о„z navbatida astrogliya, ependimogliya, oligodendrogliya va multipotensial
gliyaga bо„linadi.

Nerv to’qimasining degeneratsiyasi va regeneratsiyasi

Ma’lumki neyronlar bо„linish va almashinish qobiliyatini yо„qotgan hujayralardir.

Ammo ularning о„simtalari va ulardan hosil bо„lgan nerv tolalari jarohatlanganda

tiklanish (regeneratsiya) xususiyatiga ega bо„ladi. Nerv tolalarining degeneratsiya va

regeneratsiya jarayonlari eksperimental sharoitda, masalan, nerv tolasi kesilganda

yaqqol kо„rinadi. Nerv tolasining jarohatdan yuqori, neyron tanasiga yaqin qismi

markaziy, nerv tolasining pastga qaragan qismi periferik qism deyiladi. Nerv

tolasini kesish uning markaziy, periferik qismlarida, nerv hujayrasi tanasida,

neyrogliya va atrofdagi biriktiruvchi tо„qimada javob reaksiyasini qо„zg„atadi.

Natijada, chandiq tо„qima rivojlanadi. Chandiq tо„qima neyrogliya elementlaridan

hamda biriktiruvchi tо„qimadan iborat. Shu chandiq orqali kelgusida regeneratsiya

qiluvchi nerv tolalari о„sib о„tadi. Nerv hujayrasi tanasida bir qator о„zgarishlar

sodir bо„ladi. Uning hajmi kattalashadi, yadro hujayra tanasining chekka qismiga

siljiydi. Xromatofil modda о„zgarib xromatolizga uchraydi, keyinroq tamoman

yо„q bо„lib ketadi. Kesilgandan sо„ng zudlik bilan nervning ham periferik, ham