Mavzu: O‘qish darslarida «Yoz-o‘tadi soz» mavzusini o‘rganish (4-sinf). Kirish I bob. O‘qish darslarini tog’ri tashkil etish haqida umumiy ma’lumotlar va zamonaviy metodlardan foydalanish

Birinchi sintez bosqichi. Bu bosqichning asosiy vazifasi matnni yaxlit idrok etish asosida asarning aniq mazmuni va tasviriy ifoda vositalari bilan tanishtirishdan iborat. Bunda avvalambor asarni yaxlit holatda o‘quvchilar e’tiboriga havola qilish maqsadida o‘qituvchi o‘ziga qulay bo‘lgan usulni tanlaydi. Masalan, o‘qituvchi hikoyasi, asar matnining audio shakli, film namoyishi, asarning bir necha o‘quvchilar tomonidan rollarga bo‘linib o‘qilishi va hokazo. Bunda ish turi badiiy asarning xususiyatlari va qaysi sinfda o‘qitilishiga mos ravishda tanlanadi. Bu bosqichni boshlashda o‘qituvchi asar muallifi haqida ham ma’lumot berishi lozim.
Analiz bosqichi. Bu bosqichning vazifasi badiiy asarda voqealar rivojining bog‘lanishini aniqlash, ishtirok etuvchi shaxslarning xulq-atvori (O‘zini qanday tutdi? Nima uchun bunday qildi?) va ularning asosiy xususiyatlarini ochib berish (qahramonlarning ijobiy va salbiy xususiyatlariga e’tibor qaratiladi), asar kompozitsiyasini ochish (tugun, kulminatsion nuqta, yechim), asarning aniq mazmunini tasviriy vositalar bilan birga tahlil qilish ya’ni, badiiy asarda tasvirlanayotgan narsani jonli tasvirlash, his-tuyg`u va kеchinmalarni yorqin ifodalashga xizmat qiluvchi badiiy tasvir va ifoda vositalari, obrazlilik (tasviriylik) va emotsionallikni kuchaytiruvchi elementlarga e’tibor qaratish va qahramonlar xulq-atvorini baholash (muallif nimani tasvirlagani, qanday tasvirlagani, nima uchun u yoki bu dalilni tanlagani)dan iborat.
Birinchi sintezdan so‘ng o‘qilgan asarga bog‘liq holda ijodiy xarakterdagi ishlar o‘tkaziladi. Masalan: “Ekspertlar guruhi” amaliy ishini taklif qilamiz. Bu usul quyidagi tartibda tashkil etilishi mumkin.
Badiiy asarni analiz qilish uchun o‘quvchilar asar qahramonlari sonidan kelib chiqib bir necha kichik guruhlarga bo‘linadilar. Masalan: 4-sinf O‘qish kitobida keltirilgan “Eng ulug’ fazilat” ertagini “Ekspertlar guruhi” usulidan foydalanib analiz qilish quyidagi tartibda amalga oshirilishi mumkin.
Avval ertak matni birinchi sintez bosqichi asosida o‘quvchilar e’tiboriga havola etiladi, ya’ni ertak matni boshidan oxirigacha mutolaa qilinadi.