Maykl Qrin: “Az ərbaycan Birləşmiş Ştatların yaxın dostu və vacib strateji t ərəfdaşıdır” – MÜsahiBƏ

---

Maykl Qrin: “Az

ərbaycan Birləşmiş 

Ştatların yaxın dostu və vacib strateji 

t

ərəfdaşıdır” – MÜSAHİBƏ 

“Az

ərbaycanda ən sevdiyim musiqi növü muğamdır, sevimli yeməyim qutabdır” 

“Bu ölk

ədə yaşamağıma çox şadam və xüsusən də, ölkənin şimalındakı dağları gəzməkdən 

zövq alıram” 

III SEKTOR FACEBOOK QRUPUNUN USAİD-İN AZƏRBAYCANDAKI MİSSİYA 

DİREKTORU MAYKL QRİNƏ (MİCHAEL GREENE) ÜNVANLADIĞI SUALLARA 

CAVABLAR 

(İnformasiya dəstəyi femida.az və qhtxeber.az  saytlarıdır) 

Nadir Adilov: Hörm

ətli cənab Qrin, Sizi III Sektor Facebook qrupunda salamlayırıq. III Sektor 

nümay

əndələrinin dəvətini qəbul edərək bu debatda iştiraka razılıq verdiyiniz üçün Sizə 

minn

ətdarlığımızı bildiririk. USAID Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyəti və digər sahələrə 

yön

əlik layihələrinin keyfiyyətli həyata keçirilməsinə görə Siz minnətdarlıq edirik. 

CAVAB:  

T

əşəkkür edirəm, cənab Adilov, Azərbaycanda 3-cü sektor – vətəndaş cəmiyyətində bu cür 

mühüm dialoqda iştirak etmək xoşdur. Mənə ünvanlanmış çoxlu sayda maraqlı suallara cavab 

verm

əmişdən öncə qeyd etmək istəyirəm ki, ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin (USAID) 

Az

ərbaycan xalqı ilə əməkdaşlığı haqqında məlumat bizim veb səhifəmizdə – 

http://azerbaijan.usaid.gov. – yerl

əşdirilir. Həmçinin forumdakı bütün dostlarımızı USAID-in 

s

əhifəsinə – http://www.usaid.gov/ – daxil olmağa dəvət edirik. Burada USAID haqqında daha 

çox m

əlumat əldə etmək olar – biz kimik, biz nə edirik, biz harada fəaliyyət göstəririk, nəticələr, 

nailiyy

ətlər və statistik məlumatlar, habelə daha qlobal səviyyədə – xəbərlər və məlumatlar. 

Google-

ın tərcümə instrumenti vasitəsilə USAID səhifəsinin azərbaycan dilinə tərcüməsinə 

baxmaq olar, lakin q

əbul emək lazımdır ki, həmin tərcümə qeyri-mükəmməldir. 

http://translate.google.com/translate?hl=en&sl=en&tl=az&u=http%3A%2F%2Fwww.usaid.gov

%2F

 

Nadir Adilov

: Sualım belədir: Necə düşünürsünüz USAID ABŞ QHT-lərinin və şirkətlərinin 

iştirakı olmadan müəyyən Layihələrin icrasında Azərbaycan QHT-lərinə yaxın zamanlarda 

birbaşa dəstək verməyi düşünürmü ? Digər sualım isə bundan ibarətdir ki, Azərbaycan QHT -ləri 

USAİD tərəfindən dəstəklənə biləcək hər hansı iri həcmli Layihələrin icra olunması üçün tələb 

olunan etimad v

ə şəffaflıq imicini qazana biliblərmi? Cavablarınıza görə öncədən minnətdalığımı 

bildirir

əm. 

CAVAB:  

---

İnkişaf proqramlarının idarə edilməsi üçün USAID tərəfindən ABŞ QHT-lərin və şirkətlərinin 

c

əlb edilməsi sualına gəlincə, USAID Azərbaycan vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının 

t

əşəbbüslərini dəstəkləməkdən qürur duyur. Yardım mexanizmlərinin geniş çeşidinə texniki 

yardım, təlimlər, logistika dəstəyi və sub-qrantların verilməsi daxildir. Yüksək ixtisaslı 

Az

ərbaycan QHT-lərinin birbaşa maliyyələşdirilməsi həm də müəyyən vətəndaş cəmiyyəti 

t

əşəkilatlarına vətəndaş cəmiyyəti sektorunun digər iştirakçıları üçün resurs olmağa imkan verə 

bil

ər. 

Biz birbaşa Azərbaycan QHT-ləri ilə işləməyə üstünlük veririk. Lakin, ABŞ hökumətinin 

ayırdığı maliyyənin istifadəsinə dair ABŞ qanunlarına riayəti təmin etmək üzrə inzibati, 

idar

əetmə və texniki yük, habelə hesabatların hazırlanması və audit, bunlar hamısı açığı desək, 

çox ç

ətin ola bilər. Buna görə, proqramın miqyasını və mürəkkəbliyini nəzərə alaraq biz 

Az

ərbaycan QHT tərəfdaşlarımızın üzərinə düşən yükü azaltmağa çalışırıq və bəzi layihələrin 

icra v

ə idarə edilməsi üçün ABŞ QHT və şirkətlərini cəlb edirik. 

Bundan 

əlavə, həmin ABŞ QHT və şirkətləri bütün dünyada əldə etdikləri geniş təcrübə əsasında 

texniki bilik v

ə bacarıqları ilə bölüşməklə töhfə vermiş olurlar. Lakin biz Azərbaycan təşkilatları 

il

ə bir başa işləməyə üstünlük verərdik. Bölüşmək istədiyim yaxşı xəbər odur ki, bəzi yerli 

t

əşkilatlar artıq yüksək səviyyəli inzibati, idarəetmə və texniki bacarıqlar əldə ediblər və bu, 

onlara 

əməkdaşlıq müqavilələri və/və ya birbaşa qrant mexanizmləri vasitəsilə USAID-dən 

birbaşa maliyyə almağa imkan verir. 

Az

ərbaycan QHT-lərinin müxtəlif sektorlarda proqramlara daha çox rəhbərlik etmək arzusu başa 

düşüləndir və buna cavab olaraq bildirmək istəyirəm ki, USAID QHT-lərin institusional 

bacarıqlarını artırmaq və birbaşa maliyyə ala bilmələrini mümkün etmək məqsədilə (yəni onlar 

kifay

ət qədər strukturlaşdırıldıqda və ABŞ maliyyəsini alıb müvafiq qanunlar və qaydalara 

uyğun, habelə lazımi şəffaflıqla fəaliyyət göstərə bildikdə) xüsusi olaraq İnkişaf naminə Yerli 

Bacarıqların Qurulması (Building Local Capacity for Development) üzərində diqqəti 

c

əmləşdirən yeni proqramlar hazırlayır. 

Əli Fərzəliyev: Cənab Qrin, Sizi salamlayırıq. Belə bir sualım var. Azərbaycan Vətəndaş 

C

əmiyyəti və ABŞ Vətəndaş Cəmiyyəti arasında hansı oxşar və fərqli xüsusiyyətləri qeyd 

ed

ərdiniz. Bu gün Azərbaycanda QHT sektorunun siyasiləşməsi problemləri qeyd olunur. Bu 

ABŞ-da da belədirmi, QHT-lər iqtidar, müxalifət və müstəqillərə bölünürlərmi? 

CAVAB: 

Baxır Siz “siyasiləşmə” deyəndə nə nəzərdə tutursuz. Hər bir şəxsin müəyyən siyasi baxışları 

var, lakin 

əgər QHT özünü həqiqətən müstəqil və bitərəf (qeyri-siyasi) kimi təqdim edirsə, həmin 

şəxsi baxışlar və siyasi üstünlüklər idealda qərəzsiz və peşəkar (“peşəkar” sözünün popular tərifi 

h

əm texniki bacarığa malik və etik olmaqdır) fəaliyyət göstərən QHT-nin müstəqilliyini 

etibardan salmamalı və ya təhlükə altına atmamalıdır. Mənim ölkəmdə də kənar şəxlər üçün hər 

hansı şəxsin baxışları və qoşulduğu təşkilat arasında güclü bağlılıq olduğunu müşahidə etmək 

qeyri-

adi hal deyil. Lakin birinci (şəxsi baxışlar və siyasi debatlarda vətəndaş mövqeyi ilə iştirak) 

sonuncunun (q

ərəzsiz vətəndaş cəmiyyət kimi fəaliyyət) üzərinə kölgə salmamalı və ya təhrif 

etm

əməlidir. 

---

Dig

ər tərəfdən, istənilən ölkədə – social-iqtisadi müxtəliflik, fikir azadlığına qarşı dözümlülük 

prinsipl

əri üzərində qurulmuş ölkə olan və “ictimai maraq” doğuran məsələlər üzrə canlı və 

b

əzən qızğın müzakirələr aparılan ABŞ-da da həmçinin – vətəndaş cəmiyyəti vəkilliyi və siyasi 

partiya platformaları və aktivizm arasında sərhəd bəzən qeyri-aydın olur. İqtisadi inkişaf 

modell

əri, səhiyyə islahatları, təhlükəsizlik, vətəndaş azadlıqları və digər sahələrdə siyasətin 

formalaşması vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının debatlarına güvənir. Eyni zamanda bu müstəqil 

rol siyasi partiya platformalarına və seçki nəticələrinə təsir göstərməyə çalışan qanuni vətəndaş 

h

ərəkatları, xüsusi maraqlar üzərində qurulmuş birliklər və siyasi ittifaqlar arasında mübarizənin 

qurbanına çevrilə bilər. Lakin məsələ vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının mütləq olaraq 

“müxalif

ət” və ya hökumətə “bağlı” olanlara bölmək deyil; bir çoxları hökumət “lehinə və ya 

əleyhinə” olmaları üzərində deyil, müəyyən məsələlər üzərində uğurla diqqətlərini cəmləşdirir, 

v

ə neytral, qərəzsiz, habelə diqqətlə araşdırılmış dəlillər gətirərək xüsusi ictimai maraq doğuran 

t

əkliflər irəli sürürlər. 

Qısaca desək, ABŞ QHT-ləri hökumətin qəbul etdiyi tənzimləyici sənədləri əhatə edə və təşviq 

ed

ə bilər, və ya əksinə rədd edə və qarşı dura bilər. Bizim ümidimiz (təəssüflər ki, həmişə 

doğrulmayan) odur ki, vətəndaş cəmiyyəti siyasi təşviqat mövqelərini siyasi partiya və ya şəxsə 

bağlılıq, yaxud xüsusi maliyyə maraqları üzərində deyil, müstəqil, ciddi və qərəzsiz təhlillər 

üz

ərində quracaq. Biz həmişə üzülürük ki, ümumi siyasət üzrə dialoq “qara piara” çevrilir, yəni 

ayrı-ayrı şəxslər üzərinə lazımsız hücumlar, hansılar ki, məsələlərin həllinə gətirəcək ideyalar 

ətrafında vətəndaş müzakirələrindən yayındırır. 

V

ətəndaş cəmiyyəti təşkilatının “siyasiləşmiş” adlandırılması və ya doğrudan beləsinə çevrilməsi 

h

əmişə təəssüf doğuran haldır. Lakin siyasət (politics) və tənzimləyici sənədlər (policy) 

anlayışları ən inkişaf etmiş demokratik ölkələrdə, o cümlədən ABŞ-da qaçılmaz olaraq 

qarışdırılır. Bir çox ölkələrdə, o cümlədən Azərbaycanda QHT-lərin dövlətin iqtisadi və sosial 

siyas

ətinə dair ciddi milli dialoqu şövqləndirmək cəhdlərinin rədd edilməsi və “siyasi” kimi 

qiym

ətləndirilməsi təəssüf hissi doğurur, çünki mənə elə gəlir ki, bu, vətəndaş cəmiyyətinin 

demokratik funksiyalarının başa düşülməməsi deməkdir, yəni onların rolu siyasi debatlara və 

hakimiyy

ətin həyata keçirilməsinə yardımçı olmaqdır, onların bir hissəsi olmaq deyil. 

Khanlar Agalarov (Xanlar Ağalarov):  Cənab Qrin, biz də bu gözəl təşəbbüsə dəstək verərək 

virtual debatın qonağı kimi iştiraka razılıq verdiyiniz üçün sizə minnətdarıq. Mənim sualım 

USAID-in g

ənclərlə bağlı olan fəaliyyəti ilə əlaqədardır. Ümumiyyətlə, USAID tərəfindən 

g

ənclərin dəstəklənməsi, gənclərə yönəlik layihələrin həyata keçirilməsi istiqamətində hansısa 

yeni t

əşəbbüslər nəzərdə tutulurmu? Gənclər, xüsusilə də tələbələr USAID-in bu sahədə həyata 

keçirdiyi hansı layihələrdən bəhrələnə bilərlər? Cavabınız üçün əvvəlcədən təşəkkürlər. 

CAVAB: 

USAID Amerika xalqinin bel

ə bir fikrini təmsil edir ki, gələcəyi formalaşdırmaq və öyrənməsinə 

köm

ək etmək üçün gəncliyə yatırımlar etmək və cəmiyyətin yaxşılığa doğru dəyişməsinə töhfə 

verm

əsi üçün ona imkanlar yaratmaq lazımdır.  Hazırda davam edən və gələcəkdə keçirilməsi 

pla

nlaşdırılan bir neçə proqram ölkənin gələcəyini formalaşdırmaq işində müvafiq şəkildə iştirak 

etm

ələri üçün gənclərə köməklik göstərmək məsəsələrilə məşğuldur və məşğul olacaq. 

---

USAID g

ənclərlə və gənclər təşkilatları ilə işləyən ilk agentliklərdən biri olmuşdur və bu 

f

əaliyyətlər 2010-cu ildə Counterpart İnternational təşkilatının icra etdiyi Vətəndaş Cəmiyyəti 

Layih

əsi vasitəsilə aparılırdı. Azərbaycanda yerli gənclər təşkilatlarının sayının artmasını nəzərə 

alaraq, USAID-in Az

ərbaycan Missiyası onlara güclənməkdə kömək etmək və bu vəsaitlər 

vasit

əsilə onların iştirakçılığını artırmaq məqsədini hədəf götürmüşdü. Bu fəaliyyət 7 koalisiyada 

birl

əşmiş 22 təşkilatı səfərbər edə bildi. Bu koalisiyalar ölkə rayonlarına səfərlər edir və 

g

ənclərlə sosial şəbəkələşmə, bloq fəaliyyəti, ictimai vəkillik, hökumətlə dialoq və digər 

m

əsələlər üzrə iş aparırıdı. Bu koalisiyalar Azərbaycanın 32 rayonunda öz fəaliyyətlərini 

başlamağa müvəffəq oldular.  Onlar əyalətlərdə 3500 gənclə və qadınla, eləcə də 180 QHT ilə 

əlaqə qurdular. Təlim paketlərinin 500-dən çox nüsxəsi çap edilərək kənd yerlərində yaşayan və 

t

əlimlərdə iştirak edən gənclərə paylanıldı.  Koalisiyalar bloq saytlarını necə yaratmaq və 

saxlamaqla bağlı texniki yardım göstərdilər. Bu layihə çərçivəsində təlimləndirildikdən sonra 

əyalətlərdən olan gənclər tərəfindən təqribən 40 yeni bloq və internet saytı yaradıldı. Layihə yeni 

baş qaldıran lider gənclər və qruplara stimul verdi və onlara öz bacarıqlarını yeni nəslə ötürməyə 

imkan yaratdı. 

Daha bir layih

ə hal-hazırda Milli Demokratiya İnstitutu tərəfindən həyata keçirilir və Bakıda və 

ölk

ənin müxtəlif bölgələrində yeni gənc liderlərə bilik və bacarıqlar verilməsini hədəfləyir. 

T

əqribən 150 gənc fəal təlimləndirilmiş və icmalarında liderə çevrilmələri üçün lazımi 

bacar

ıqlarla təmin edilmişdir. 

G

ələcək layihələrə qaldıqda isə, hüquq fakültələrinin tələbələri praktikant qismində yeni 

Az

ərbaycan Hüquq Konsorsiumu layihəsindən yararlana bilər və onun vasitəsilə özlərinin 

praktiki hüquq bacarıqlarını və milli və beynəlxalq insan hüquqları vasitələri barədə biliklərini 

artıra bilərlər. 

Bundan 

əlavə, USAID yeni 2 illik proqram hazırlamaq məqsədilə hal-hazırda BP şirkəti və 

Amerika-Az

ərbaycan Ticarət Palatası (AMCHAM) ilə çalışır.  Bu proqram 100-dən çox 

universitet t

ələbəsinə ən yüksək səviyyəli beynəlxalq və yerli şirkətlərdə peşəkar praktika 

keçm

ək imkanları yaradacaq.  (Məqsədimiz odur ki, həmin tələbələrin 50%-i qadın olsun.)  

Yaxın illərdə gənclərə iştirakçılıq imkanları verən fəaliyyətlər USAID-in proqramlarının daimi 

komponenti olacaq. 

Elnur K

ərimli:  Cənab Qrin, Sizi bu qrupda görməkdən çox şadıq. USAID-nin Azərbaycandakı 

islahatlara d

əstək verməsi hansı zərurətdən doğur? Bu vacibdirmi? 

CAVAB: 

Az

ərbaycan Birləşmiş Ştatların yaxın dostu və vacib strateji tərəfdaşıdır. İkitrərəfli 

əməkdaşlığımızın üç mühüm sahəsi enerji, regional təhlükəsizlik, demokratik və iqtisadi 

islahatlardır. Biz bu sahələrdə milli təşəbbüslərə dəstək verməklə əməkdaşlıq edirik, çünki çox 

inanırıq ki, demokratiya və insan hüquqlarına hörmət çərçivəsində həyata keçirilən milli inkişaf 

dayanıqlı iqtisadi artım və rifah üçün ən yaxşı perspektivlər açır və həmçinin Azərbaycanın 

uzunmüdd

ətli sabitliyi üçün əsas amildir. Demokratik və iqtisadi islahatlar Azərbaycan xalqı 

üçün, el

əcə də ABŞ ilə strateji tərəfdaşlıq üçün faydalıdır. 

---

Aida Shixlinskaya: M

ənim QHT olmasa da, bir neçə sualım var. İştirakıma icazə verilsə, mən 

d

ə 2 sual vermək istəyirəm. 1) По словам ваших дипломатов и послов, американские гранты 

могут получить только непартийные, независимые и неправительственные организации. 

Но в Азербайджане часто руководители общественных организаций, которые носят 

политических взгляды, могут получить американский гранты. Как вы можете это 

объяснить? 2) Как вы думаете, сколько лет понадобится азербайджанским НПО, чтобы 

стать полностью независимыми? Спасибо. 

CAVAB:  

Sizin birinci sual

ınız ABŞ qrantlarının alınması üçün meyarlar mövzusuna toxunur, belə ki, 

dediyiniz

ə görə, bu, vətəndaş cəmiyyətinin funksiyasının siyasiləşməsi ehtimalına aiddir.  Bu 

sual bundan 

əvvəl Əli Fərzəliyevin verdiyi suala oxşayır. Mən sadəcə onu əlavə etmək istərdim 

ki, USAID-in missiyas

ı QHT-lərlə işləməyi və onlara müstəqil və dayanıqlı təşkilatlar olmağa 

köm

ək etməkdir ki, onlar milli inkişafa öz töhfələrini verə bilsinlər. Hər bir ölkədə hər bir 

v

ətəndaş qanun və beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq mülki və siyasi hüquqlardan istifadə 

etm

ək hüququna malik olmalıdır.  Eyni zamanda, əgər hər hansı vətəndaş cəmiyyəti təşkilatının 

r

əhbəri öz təşkilatını bitərəf və texniki baxımdan obyektiv bir təşkilat kimi təmsil etməyi seçirsə, 

h

əmin VCT-in rəhbərinin nə dərəcədə qeyri-siyasi olmasını və ya bu cür qəbul edilməsini 

mü

əyyən etmək lazımdır.  Biz bu cür məsələ ilə ABŞ-da da mübarizə aparırıq, “obyektiv” siyasət 

islahatlar

ını təbliğ edən VCT-in heç də hamısı siyasi qüvvələrlə əlaqəsi olmayan təşkilatlar kimi 

q

əbul edilmir. Bu baxımdan, bəzi QHT-lərin siyasət islahatları ilə bağlı mesajlarının qeyri-siyasi 

kimi q

əbul edilməsinə onların iqtidara və ya müxalifətə bağlı olması ilə bağlı rəylər mane olur. 

Vacib olan

ı odur ki, şəxsi siyasi nəzər nöqtəsini VCT resurslarının istifadəsindən ayrı tuta 

bil

əsən, çünki həmin resurslar siyasi deyil, ictimai maraqlara xidmət etməlidir. 

Sizin ikinci sual

ınız daha çətindir, yəni Azərbaycan QHT-lərinin tam müstəqil və maliyyə 

c

əhətdən dayanıqlı olması üçün nə qədər zaman lazım ola bilər.  Müstəqillik “düşüncə tərzi, 

q

əlbin məzmunu və etik ruhdur”, halbuki maliyyə dayanıqlığı sağlam institusional 

gücl

əndirmənin planlaşdırılması, yaxşı biznes modeli, habelə yüksək səviyyəli və ardıcıl sosial 

marketinq bacar

ıqları tələb edir. Bizim bu maliyyə ilinin sonları üçün başlayacağına ümid 

etdiyimiz nisb

ətən yeni proqramlarımızdan biri 4-illik İnkişaf naminə Yerli Bacarıqların 

Qurulmas

ı Layihəsidir. Bu layihə Azərbaycan QHT-lərinə daha yüksək səviyyəli təşkilati 

potensiala v

ə bacarıqlara nail olmaqda yardım göstərəcək.  Bu potensial və bacarıqlar isə öz 

növb

əsində onların dayanıqlı olması perspektivlərini gücləndirəcək. Biz Azərbaycanda artıq 

kifay

ət qədər güclü və müstəqil QHT-lərin olmasını görməkdən məmnunuq və hər yeni il onların 

say

ının daha da artması meylləri vardır. 

Sahib Mammadov: C

ənab Maykl Qrin, Sizi Vətəndaş Cəmiyyətinin FB qrupunda görməkdən 

çox 

şadam. Mən ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliynin fəaliyyəti ilə tanışam və bu qurum təmsil 

etdiyim t

əşkilatın əsas partnyorlarındadır. Sualım bir qədər şəxsi xarakterlidir. Mən ABŞ da 

Dövl

ət Departamentinin proqramı çərçivəsində (QHT-lərdə liderçiliyin inkişafı) olarkən 

m

üşahidə etdim ki, bu ölkədə az qala bütün insanlar Gəlirsiz təşkilatlara ianələr verir və ya belə 

t

əşkilatlarda könüllü kimi fəaliyyət göstərir. Bu baxımdan bilmək istərdim ki, 1. Siz nə vaxtsa 

g

əlirsiz təşkilatlarda könüllülük etmisinizmi? 2. Siz belə təşkilatlara öz gəlirlərinizdən ianə 

---

verirsinizmi v

ə əgər verisinizsə bu hansı növ təşkilatdır (dini, ekoloji, insan hüquqlarını müdafiə 

ed

ən və s.)? Cavablarınıza görə əvvəlcədən təşəkkür edirəm. 

CAVAB: 

Sevinir

əm ki, bu sualı verdiniz. Belə düşünürəm ki, siz mənim QHT-lərə verdiyim şəxsi 

ian

ələrimdən daha çox QHT-lərin müstəqilliyinin mümkün olmasını qeyd etməkdə maraqlısınız 

v

ə bu ABŞ-da işləyir, çünki çoxlu sayda insan QHT-lərdə könüllü kimi çalışır və ya onlara öz 

töhf

əsini verir. 

Z

ənnimcə ABŞ-da insanların QHT-lərə ianələr verməsinin ən yaxşı təsviri Vahid Federal 

Kampaniyad

ır (Combined Federal Campaign (CFC)). Bu kampaniyaya ABŞ-ın bir milyon 

federal hökum

ət işçiləri hər il öz töhfəsini verir.  Bu təşkilat 1961-ci ildə təşkil edilmişdir. Onun 

m

əqsədi federal hökumət işçilərinin QHT-lərə töhfə verməsini asanlaşdırmaqdan ibarətdir. Bu 

proqram vasit

əsilə ianələr qəbul edə bilən bütün xeyriyyə təşkilatlarının siyahısı hər il dərc edilir 

(bu il üçün mü

əyyən edilmiş 4000-dən artıq təşkilatın adlarını görmək üçün bu linkə daxil olun 

http://cfcgno.org/2011charitylisting.pdf

). İanə vermək istəyən işçilər ya illik məbləği birdən 

öd

əyə, ya da həmin məbləğin aylar üzrə bölünərək onların maaşlarından çıxılması sxemini seçə 

bil

ərlər.  Bunu tam olaraq internet vasitəsilə etmək mümkündür.  1961-ci ildən bu yana federal 

hökum

ət işçiləri bu fonda $7 milyarddan çox vəsait köçürüblər. 2011-ci ildə, ianələrin həcmi 

$281 milyon olmu

şdur. Siyahıdan gördüyünüz kimi, seçim üçün istənilən növ təşkilat vardır. 

Onlardan b

əziləri daha siyasi yönümlü, digərləri isə daha çox humanitar yönümlüdür, məsələn 

s

ığınacaq təşkil edən, evsizləri evlə təmin edən və ya yoxsul yaxud evsiz insanlara yardım edən 

t

əşkilatlar. 

Vahid Federal Kampaniyaya ian

ələr köçürən şəxslər üçün istənilən məqsəd və ya maraqlara 

qulluq ed

ən təşkilat mövcuddur. İllər öncə mənim həyat yoldaşım və mən qərara aldıq ki, hər il 

xeyriyy

ə məqsədi üçün hər birimiz 2 təşkilat seçəcəyik. O, adətən daha çox humanitar təşkilat 

seçir, m

ən isə ictimai vəkilliklə məşğul olan təşkilatlar seçirəm; məsələn, qadın hüquqları 

u

ğrunda fəaliyyət göstərən təşkilatlar (970-ci səhifədə Qadın Fondu üçün Milli Təşkilata baxın) 

v

ə yaxud ekologiya sahəsində çalışan təşkilatlar (98-ci səhifədə Ekologiyanın Qorunması 

Fonduna bax

ın]. Könüllülüyə gəldikdə: son 20 il ərzində biz yalnız çox qısa müddət ərzində 

Birl

əşmiş Ştatlarda yaşamışıq, lakin hər ikimiz bu müddətlər zamanı ianələr verdiyimiz 

t

əşkilatlara bənzər təşkilatlarda könüllülük etmişik. Əgər siz bir milyon federal hökumət işçisinin 

n

ə üçün ianələr verməsini daha yaxşı başa düşmək istəyirsinizsə, Vahid Federal Kampaniyanın 

50-ci ildönümünün qeyd edilm

əsi ilə bağlı hazırlanmış video materiala bu linkə daxil olmaqla 

baxa bil

ərsiniz – 

http://www.heartlandcfc.org/_root/#2011_opm_video

. 

İlqar Qasımov: Cənab Maykl Qrin, Sizi debatda salamlamaqdan məmnunan. Sualım isə belədir: 

USAID-in Az

ərbaycanda vətəndaş cəmiyyəti quruculuğuna verdiyi töhfələri danmaq olmaz. Bu 

istiqam

ətdə xeyli işlər görülüb. Lakin, mənim qənaətimə görə 2007-2008-ci illərdən başlayan 

ümumdünya maliyy

ə böhranı USAID-in ölkəmizdə həyata keçirdiyi layihələrə də təsirsiz 

öt

üşməyib. Sizə görə, ümumdünya maliyyə böhranı Azərbaycanda USAID-in işinə ciddi təsir 

edirmi v

ə yaxud Siz elə hesab edirsiniz ki, Azərbaycan dövləti özü QHT-rə maliyyə yardımını 

art

ırmaqla gələcəkdə Sizi bu sektorda tam əvəzləyə bilər? 

---

CAVAB:  

C

ənab Qasımov, mən Sizin şərhiniz üçün təşəkkür edirəm və mən də ümidvaram ki, burada 

v

ətəndaş cəmiyyətinin inkişafına təsir edə bilmişik.  Bizim azalan büdcəmizə gəlincə isə, bəli, bu 

bir h

əqiqətdir ki, bir çox başqa donorlar kimi ABŞ hökuməti də öz dövlət büdcəsini balansa 

g

ətirmək üçün son illərdə bir sıra ağır kəsrlər etmişdir. Nəticədə, USAID-in dünyanın bir çox 

ölk

ələrində öz proqramlarını azaltmaq məcburiyyətində qalmışdır. Təəsüflər olsun ki, 

USAID/Az

ərbaycan həmin tələb olunan kəsrlərdən qaça bilməmişdir. Baxmayaraq ki, ikitərəfli 

münasib

ətlərimiz çox güclüdür və Azərbaycan təşkilatlarının çox yaxşı işinə dəstək vermək 

bizim üçün bir 

şərəfdir, bizim cəmiyyətimizdə və hökumətimizdə bəzi qüvvələr iddia edirlər ki, 

orta-g

əlirli ölkəyə bu qədər yardım edilməməlidir. Azərbaycan hökuməti son illərdə QHT-lərə 

xeyli d

əstək ayırmışdır və biz çox ümid edirik ki, növbəti illərdə Azərbaycan iqtisadiyyatı 

geni

şləndikcə bu dəstək daha da artacaqdır. Eyni zamanda, başa düşürük ki, Hökumət bütün 

VCT-l

ərə investisiya etməyi çətin və lazımsız (ABŞ-da olduğu kimi) bir iş kimi saya bilər, 

xüsusi il

ə o QHT-lərə ki, mahiyyət etibarilə özlərində tam müstəqil olmağı və maraqların 

toqqu

şmamasını ehtiva edirlər, çünki dövlət orqanlarına və mülki proseslərə tərəfsiz vətəndaş 

n

əzarətini həyata keçirirlər. Buna görə də, biz VCT-ləri maliyyə davamlılığına nail olmaları üçün 

d

əyişik mənbələri və fondları özündə cəmləşdirən biznes modellərdən istifadə etməyə çağırırıq. 

Ramil 

İskəndərli: Hörmətli cənab Qrin, Sizcə demokratiyanın və qanunun aliliyinin bərqərar 

olmas

ı üçün hüquqşünasların rolu nədən ibarətdir? USAID təcrübəsində hüquqşünaslarla iş üzrə 

h

ər hansı bir ölkədə uğur hekayəsi ilə bölüşə bilərsinizmi? 

CAVAB:  

Bu sual dünya üzr

ə demokratiya və hüququn aliliyi təşəbbüslərinə dair mühüm və aidiyyəti olan 

suald

ır. Suala görə təşəkkür edirəm. Bir sıra çağdaş elmi tədqiqatlar təşkilatlanmış demokratik 

müzakir

ələrin yeni formalarında hüquqşünasların artmaqda olan rolundan bəhs edir. Məsələn, 

Corctaun Universitetinin Hüquq M

ərkəzinin professoru Kari Menkel-Midou bu suala 2004-ci 

ild

ə öz “Məşvərətçi Demokratiyalarda Hüquqşünasların Təkamül edən Rolu” (“The Lawyer’s 

Evolving Roles in Deliberative Democracy”) ara

şdırmasında cavab axtarmışdır.   

(http://scholarship.law.georgetown.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1178&context=facpub). 

Y

əqin ki, mübahisələrin həlli sahəsindəki dərin təcrübəsinə əsaslanaraq, professor Menkel-

Midounun t

ədqiqatı hüquqşünasların roluna dair ənənəvi konsepsiyalardan kənara çıxan, lakin 

xüsus

ən də hüquqşünaslar tərəfindən həyata keçirilməyə daha uyğun ola bilən bir sıra “yeni” 

funksiyalardan b

əhs edir. Hüquqşünasların konstruktiv və dinc demokratiya və hüququn aliliyi 

sah

əsindəki islahatların önündə durduğu müxtəlif ölkələrdə USAID-in əldə etdiyi təcrübəyə 

əsasən, biz müəllifin aşağıdakı fikri ilə razılaşırıq ki: “hüquqşünasları vəkillər və ya “konflikt 

tör

ədənlər” kimi deyil “konsensus yaradanlar” kimi nəzərdən keçirmək hələ də bir qədər ənənəyə 

zidd olsa da, bu, s

əmərəli hüquqşünasların etməli olduğu mühüm bir funksiyadır.” 

Dünya üzr

ə müşahidələrimizə əsasən, biz müəllifin fikri ilə razılaşırıq ki, “hüquqşünaslar ictimai 

qaydaya nail olmaq üzr

ə vasitəçilər kimi çıxış edə, dinc yanaşı mövcudolmaya, ictimai 

harmoniyaya v

ə, hətta ən yaxşı halda, sosial ədalətə imkan verən razılaşdırılmış, əsaslandırılmış 

v

ə yaradıcı (problemi həll edən) sazişə nail olmağa kömək edə bilərlər” və “əgər demokratik 

---

i

ştirakçılıq ictimai qayda və sosial ədalətə nail olmaqda bir vasitədirsə, hüquqşünaslar bu 

prosesd

ə mühüm rol oynaya bilərlər, amma əlbəttə bu rollar ənənəvi/adi hüquqi təmsilçilik 

rolundan f

ərqlənə bilər. Hüquqşünaslar (lobbiçilik, razılaşdırılmış qayda yaratma və ictimai 

maraqlar

ın müdafiəsi kimi) demokratik iştirakçılıq tədbirlərində partiyaları və ya qrupları təmsil 

ed

ə bilərlər, lakin onlar həmçinin bu proseslərin istiqamətləndirilməsində xüsusən rol oynaya 

bil

ərlər. Yəqin ki, bu bir qədər fərqli yönümlu tənzimləyici normalar və əlavə təlim və təhsil 

formalar

ı təmin edilməklə mümkündür. 

Yeni t

ənzimləyici çərçivənin inkişafı üçün metodologiyalar təqdim etmək və Universitetlərin 

hüquq fakült

ələri və Vəkilllər Kollegiyalarına peşəkar və ictimai-təəssüblü hüquqşünasların yeni 

n

əslinin təlim və təhsillə yetişdirilməsi (bir daha qeyd edim ki, “texniki səriştə” və bundan əlavə 

“etik” davran

ışa malik olma bizim “peşəkar” anlayışının tərkib hissələridir) USAID-in 

demokratiya v

ə hüququn aliliyi üzrə islahat proqramlarının bir çoxunun əsas məğzini təşkil edir. 

USAID-in demokratik prosesl

ərin və hüququn aliliyinin keyfiyyəti baxımından dayanıqlı 

n

əticələrə nail olmuş uğurlu demokratik idarəçilik proqramlarının əksəriyyətində biz proqram 

icras

ının önündə yüksək intellektli, vətənpərvər, müstəqil və son dərəcə etik hüquqşünasların 

oldu

ğunu görürük. USAID-in dünya üzrə hüquq sistemlərini və hüququn aliliyinin 

gücl

əndirilməsi təşəbbüsslərini dəstəkləyən proqramlarının uğurları burada sadalamaq üçün 

olduqca çoxsayl

ıdır. Bununla belə, ədliyyə islahatları sahəsində əldə olunmuş təcrübə və təklif 

olunan yana

şmalar barədə bir faydalı məlumat mənbəyi ilə bu saytda tanış olmaq olar: 

http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PNACM007.pdf

. Bu m

ənbə ingilis dilində olan, USAID-in texniki 

n

əşri – “Məhkəmələrin müstəqilliyi və qərəzsizliyinin inkişafı üçün bələdçi”-dir. 

Rafiq Abdullayev: C

ənab Qrin, USAID-in maliyyələşdirdiyi layihələrə baxdıqda məlum olur ki, 

əksər hallarda eyni qurumlar təkrar-təkrar müxtəlif layihələrə maliyyə dəstəyi (qrant) alırlar. 

Buradan c

əmiyyət üçün belə bir sual çıxır: USAID Azərbaycanda İNKİŞAF PROSESLƏRİNİ 

d

əstəkləyir, yoxsa ayrı-ayrı ŞƏXSLƏRİ və QURUMLARI? 

CAVAB:  

D

üşünürəm ki, USAID-in ən güclü tərəflərindən biri də bütün yardım proqramlarımızın mümkün 

q

ədər şəffaf, rəqabətli tender vasitəsilə həyata keçirilməsidir. Lakin o da bir həqiqətdir ki, ötən 

ill

ər ərzində bəzi təşkilatlar USAID-dən bir neçə dəfə qrant almışlar ki, bu da qismən onunla izah 

olunur ki, h

əmin təşkilatlar artıq bizimlə iş təcrübəsinə malikdirlər və əvvəlki layihələrdən bizim 

v

əsaitləri səmərili şəkildə xərcləyə bildiklərini sübut ediblər və bu cəhətdən bizimlə heç zaman 

i

şləməmiş təşkilatlarla müqayisədə ütünlükləri var. Texniki potensial və maliyyə idarəedilmsi, 

mühasibat uçotu, habel

ə daxili idarəetməyə nəzarət parametrləri bizim seçim meyarları 

aras

ındadır. 

Biz anlay

ırıq ki, bizimlə əvvəllər işləməyən təşkilatları bu, ruhdan sala bilər. Ona görə, bizdən 

birba

şa maliyyə dəstəyi almaları üçün biz indi daha çox yerli təşkilatların potensialının 

art

ırılması yönündə məqsədli şəkildə çalışmalar aparırıq. Bizim yeni (BLCD) proqramı VCT-

l

ərın böyük bir qrupu ilə işləyəcək ki, mövcud imkanlar ancaq kiçik bir qrup ixtisaslı təşkilatlar 

üçün m

əhdudlaşmasın. VCT-lərə səmərəli rəqabət mühitində iştirak etməkdə yardım etsək, 

d

üşünürük ki, “ixtisaslı təşkilatlardan” kənarda qalanlar da bizdən qrantlar ala biləcəklər. 

---

Aynur

ə Babayeva: Cənab Qrin, Sizi bu debatda görməkdən şadıq. Azərbaycanın ictimai rəyində 

bel

ə bir fikir mövcuddur ki, beynəlxalq təşkilatlar qrantları müxalifət və müxalifyönlü QHT-lərə 

verir. Bu do

ğurdanmı belədir? Hökumətlə əməkdaşlıq edən QHT -lərlə USAID-nin 

münasib

ətləri barədə nə deyə bilərsiniz? 

CAVAB:  

Bunun do

ğru olmadığını söyləmək imkanını mənə verdiyiniz üçün Sizə öz təşəkkürümü 

bildirir

əm. Mən məsələnin düzgün qoyulmasının tərəfdarıyam. USAID öz qrantlarını 

t

əşkilatların texniki bacarıqları əsasında verməyə üstünlük verir və QHT-ləri “hökumətyönlü” və 

ya “müxalifyönlü” reputasiyaya malik olmalar

ı ehtimalına görə bölmür. Biz “hökumətyönlü” 

adland

ırılan QHT-lərlə də birgə çalışmışıq və bizimlə birgə işləyən bütün QHT-lərə hökumətlə 

s

əmərəli, səmimi və konstruktiv əlaqələr saxlamalı olduğunu təşviq edirik. 

Biz 2007-2009-ci ill

ər arasında anti-korrupsiya layihəsinin həyata keçirilməsində Avropa 

Şurasını maliyyələşdirmişik.  Biz həmçinin 2006-cı ildə Ədliyyə Nazirliyi ilə birgə 

qanunvericilik bazas

ını inkişaf etdirmiş və eyni nazirliyə təhvil vermişik, nüsxəsini isə Milli 

M

əclisə və Prezident Aparatına təqdim etmişik.  İctimaiyyət üçün açıq olan bir neçə proqram 

t

əsvirlərindən də görəcəksiniz ki, biz təşkilatlara müxtəlif sektorlarda hökumətlə birgə çalışmağı 

tövsiy

ə edirik. 

Proqram

ın elan şərtləri ilə yaxından tanış olsanız görəcəksiniz ki, konstruktiv münasibətləri 

axtarmayan (ciddi 

əlaqələr üçün şərtlər təklif olunan zaman), dialoq təklifindən imtina edən, öz 

müvafiq sektorlar

ında vəzifəli şəxslər və ya müvafiq dövlət idarələri ilə əməkdaşlıqdan yayınan 

v

ətəndaş cəmiyyəti təşkilatları, USAID-in qrantlar üzrə müsabiqələrində özlərini çox əlverişsiz 

v

əziyyətə salırlar.  Əlbəttə ki, dialoq ikitərəfli bir prosesdir və biz anlayırıq ki, şərait hər zaman 

t

ərəfdaşlara istədiyi keyfiyyətli dialoqa izin vermir. Eyni zamanda, biz hökumətin çoxşaxəli 

QHT-l

ər ilə sivil və qarşılıqlı hörmətlə zəngin dialoq qurmaq, onlara yetişmək və onlarla birgə 

çal

ışmaq cəhdlərini yüksək qiymətləndiririk və səmimi qarşılayırıq. 

Bizim h

əm hökumətlə “əməkdaşlıq” edən həm də etməyən QHT-lərə baxdığımızda 

t

əkmilləşdirilməli bir sahə varsa bu da ondan ibarətdir ki, heç də bütün QHT-lər professional  

n

əzarətə imkan yaratmırlar (qrant verilməzdən əvvəl aparılan inzibati və maliyyə 

sertifikatla

şdırılması, audit yoxlamaları və şəffaflıq standartları) ki, bu da öz növbəsində onların 

USAID-in 

Əməkdaşlıq Müqaviləsi və Qrant üçün tenderlərində rəqabətli şəkildə iştirak etməsinə 

imkan vermir. Biz daha çox QHT-nin bu yüks

ək standartlara cavab verməsini görmək istərdik. 

P

ərvin Abbasov: Hörmətli cənab Qrin, Sizcə Azərbaycanda USAID-in layihələrini dəstəklədiyi 

t

əşkilatlardan daha çox hansılar ümidləri doğruldub? Başqa sözlə desək, USAID daha çox hansı 

t

əşkilatlarla işləməkdən məmnun qalıb. Lütfən diplomatik cavab verməyin, konkret ad (və ya 

adlar) ç

əkin. Əvvəlcədən təşəkkür edirəm. 

CAVAB:  

Dünyaya baxdıqda biz hər bir böyük donor təşkilatının həm uğurlarının, həm də uğursuzluqlarını 

gör

ə bilərik, və burada USAID istisna deyil. Dayanıqlı inkişaf çətin bir prosesdir və heç də bütün 

---

proqramlar n

əzərdə tutulan bütün məqsəd və nəticələrə nail olmur (müxtəlif səbəblərdən). Lakin 

biz USAID-in Siyasi Prosesl

ər, Parlament layihəsi, Vətəndaş Cəmiyyəti, İcma İnkişafı, Hüququn 

Aliliyi, Şəffaflıq və Medianın inkişafı kimi uğurlu layihələrin tarixçəsi ilə və onların icrasında bir 

sıra cəfakeş Azərbaycan VCT-lərilə tərəfdaş kimi çalışdığımıza görə fəxr edə bilərik. USAID bu 

ill

ər ərzində o qədər çoxlu təşkilatlar ilə çalışmışdır ki, onların hər hansı birini seçib ayrıca 

t

ərənnüm etmək çətindir. Bircə onu deyə bilərəm ki, bu vəzifədə olduğum ötən il ərzində 

Şəffaflıq Azərbaycan, ÜMİD və SMDT kimi təşkilatlarla birgə çalışmaq və onların Azərbaycan 

xalqı üçün gördükləri böyük işləri izləmək mənə böyük zövq verir. 

Mehriban Zeynalova: C

ənab Qrin, III sektorda Sizi xoş gördük. Sualım bir az fərqli sepkidə 

olacaqdır. Azərbaycanda III sektor rəhbəri olsaydınız fəaliyyətinizi nədən başlayardınız və nəyi 

d

əyişmək istərdiniz? Sizcə Azərbaycan QHT-i daha çox təsir gücünə malikdir, yoxsa sterotiplər 

v

ə sosial psixoloji durum? Siz sevərək yaşayırsınız yoxsa düşünərək sevirsiniz? Təşəkkürlərimi 

catdırıram əvvəlcədən. 

CAVAB:  

Xanım Zeynalova, salam və təşəkkür edirəm. Düşünürəm ki, ən mühüm dəyişikliklər QHT-lərin 

daha asan f

əaliyyətini təmin edəcək hüquqi və tənzimləyici bazaya edilməlidir.  Məsələn, QHT-

l

ərin qeydiyyatı ilə bağlı bəzi prosedurlar hələ də çox çaşdırıcıdır, vaxt aparandır və əgər səmimi 

des

əm, bir çoxları tərəfindən milli inkişaf gündəliyində QHT-lərlə əməkdaşlıq etmək üçün 

yaradılan körpü kimi deyil, maneələr yaradan vasitələr kimi qəbul olunur. Mən məsələn bilirəm 

ki, maliyy

ə hesabatlarının verilməsi qaydaları bəzi, xüsusən də kiçik təşkilatlar üçün çox 

ç

ətindir. Mən vergi qanunvericiliyinə elə dəyişikliklər edərdim ki, QHT-lərə maliyyə ayırmaq 

h

əm özəl şirkətlərə, həm də  fərdlərə maddi baxımdan sərfəli olsun. Və ən əsası, əgər mən III 

sektorun “r

əhbəri” olsaydım, çoxlu vaxt və enerjimi ona sərf edərdim ki, insanlar anlasınlar ki, 

bütün v

ətəndaşlar ölkənin demokratik inkişafında iştirak edə bilməsi üçün Azərbaycanda çevik 

v

ətəndaş cəmiyyətinin olması nə qədər vacibdir. 

Zaur 

Əliyev: Salam, cənab Qrin. III Sektorun layihəsində ilk xarici qonaq qisimində iştirakınıza 

gör

ə minnətdaram. Ümid edirəm bundan sonra USAID və Azərbaycan QHT-lərinin birgə 

əməkdaşlığı daha da sürətlənəcəkdir. 1) Siz müsahibələrinizin birində qeyd etmisiniz ki, 

Az

ərbaycan neft gəlirlərindən elə də asılı deyil, ancaq eyni zamanda digər müsahibənizdə 

demisiniz ki, Az

ərbaycan əhalisinin 40 faizi kənd təsərrüfatında işləyir. Ancaq bu sahənin 

istehsalı ÜDM-nin cəmi 6 faizini təşkil edir. Bunlara necə izah verə bilərsiniz? 2) Sizin 

Az

ərbaycan hökuməti ilə əməkdaşlığınızı alıqşlamaq lazımdır. Bu isə əlbəttdə ki xaricdəki bəzi 

“t

əşkilatların” qınağı ilə üzləşir. Onlar öz yazılarında USAID-in humanitar deyil, getdikcə daha 

çox siyasi t

əşkilat olduğunu bildirilər. Sizcə USAID necə bir təşkilatdır? 3) Nazirlər Kabinetinin 

“xarici qeyri-hökum

ət təşkilatlarının filial və nümayəndəliklərinin dövlət qeydiyyatı ilə əlaqədar 

yeni qaydaları” USAID və onun partnyor təşkilatlarının işinə necə təsir edir? 4) Siz 

Az

ərbaycanda demək olara bütün sahələrlə əməkdaşlıq edirisiniz. Fikiriniczə, hansı sahədə daha 

çox ir

əliləyiş var? Bank, səhiyyə yoxsa təhsil? 5.) Səmimi etiraf etsəniz çox sevinərəm: 

Az

ərbaycanın hansı cəhətlərinə görə bəyənirsiniz? Mətbəximizdə hansı təamı, hansı musiqimizi 

v

ə hansı adətlərimizi daha çox sevirsiniz? 

CAVAB: 

---

Salam, c

ənab Əliyev. Birinci sualınıza dair demək istəyirəm ki, haradasa Azərbaycanın neft 

g

əlirlərindən asılı olmadığını dediyimdən əmin deyiləm. Ona görə ki, kifayyət qədər aydın 

m

əsələdir ki, belə asılılıq var (ola bilsin ki, ÜDM-in 80 faizinə qədər). Əhalinin 40 faizinin, 

ÜDM-

in yalnız 6% -ni təşkil edən kənd təsərrüffatı sahəsində çalışması barədə statistika haqda 

m

əlumatım yoxdur. Bu rəqəmlərdən belə qənaətə gəlirəm ki, təəssüf ki, neft və qaz sənayesi ölkə 

əhalisi üçün çoxsaylı iş yerləri təşkil etmir və kənd təsərrüfatında daha çox iş yerləri vardır, 

amma bu iş yerləri yüksək gəlir əldə edilməsini təmin etmir. Bizim iqtisadi inkişaf layihələrimiz 

vasit

əsilə biz minlərlə fermerlərə təlim keçirik və yeni texnologiyalar təqdim edirik ki, fermerlər 

daha çox v

ə daha yüksək dəyərli məhsullar istehsal etsinlər və ailələrinin gəlirlərini artırsınlar. 

Bizim Az

ərbaycan Hökuməti ilə əməkdaşlığımız barədə: bütün dünyada olduğu kimi USAID 

burada da hökum

ətlə mümkün qədər yaxından əməkdaşlıq edir. Xalqlarının təmsilçiləri 

qismind

ə, yerli hökumətlərə özlərinin müəyyənləşdirdikləri məqsədlərə nail olmaqda kömək 

etm

ək dayanıqlı inkişafa nail olmanın ən yaxşı yoludur. Bu sadəcə inkişaf sahəsində qabaqcıl 

praktikadır və USAID-in “siyasi təşkilat” olması demək deyil. 

QHT-l

ərin qeydiyyatı prosesi barədə fikirlərim: Bizim bir neçə beynəlxalq QHT tərəfdaşlarımız 

hal-

hazırda yeni qeydiyyat proseslərindən keçməkdədirlər. Baxmayaraq ki, bu, vaxtalan və bəzən 

çaşdırıcı bir prosesdir, biz ümid edirik ki, tərəfdaşlarımız tezliklə uğurla qeydiyyatdan 

keç

əcəklər. 

Kiçik v

ə ya böyük uğurlar bütün sahələrdə əldə olunub, amma mən hesab edirəm ki, sizin qeyd 

etdiyiniz sah

ələr arasında yəqin ki, ən uğurlusu bank sektorudur. Biz bir çox illər özəl banklar və 

el

əcə də Azərbaycanın Mərkəzi Bankı ilə işləmişik, və ümidvaram ki, həm də müəyyən qədər 

bizim yardımımız sayəsində ölkədə bank sektoru nisbətən daha güclü, möhkəm və yaxşı 

t

ənizmlənən sahə hesab olunur. 

Yekun olaraq qeyd etm

ək istəyirəm ki, Azərbaycanda yaşamağıma çox şadam və xüsusən də, 

ölk

ənin şimalındakı dağları gəzməkdən zövq alıram. Bu yaxınlarda Zaqatala və Qax bölgələrində 

olmuşdum. Çox gözəl idi. Mənim sevimli yeməyim qutabdır. Xanımım və mən Qaxda olarkən 

evind

ə qaldığımız fermer ailəsinin qonaq etdiyi qutablar indiyə kimi yediyimiz ən dadlı 

qutablardır. Mən caz, həzin musiqini bəyəndiyimdən, Azərbaycanda ən sevdiyim musiqi növü 

muğamdır. 

Mahir

ə Əmirhüseynova: Cənab Maykl Qrin, Sizi xoş gördük. Sizə bir neçə sualım olacaq: İlk 

olaraq qeyd edim ki, qadın hüquqlarının önə çəkilməsi istiqamətində mühüm işlər görürsünüz. 

Bu gün nec

ə hesab edirsiniz, ölkənin ictimai-iqtisadi, siyasi həyatında qadın hüquqlarının və 

gender b

ərabərliyinin inkişaf etdirilməsi yetərincədirmi? İkincisi, Qadın təşkilatlarının hansı 

sah

ələrdə layihələr icra etməsini məsləhət görərdiniz? Və nəhayət sonuncu sualım, keçən il Sizin 

t

əşkilat 50 illiyin qeyd elədi. Bu 50 ildə hansı uğurlu işlərinizi misal göstərə bilərsiniz? Bizim 

t

əşkilat qadınların problemləri ilə məşğul olur. Biz də Sizinlə əməkdaşlıq etmək istərdik, lakin 

qaydalarınız və şərtləriniz çox ağırdır. Mümkündür bu istiqamətdə dəyişiklilklər edəsiniz. 

CAVAB:  

---

T

əşəkkür edirəm. USAID qadın hüquqları və gender bərabərliyi məsələlərinə ciddi yanaşır. ABŞ 

Dövl

ət Katibi Hilari Klinton inkişaf məqsədləri kontekstində düzgün olaraq qeyd etmişdir ki, 

“Qlobal inkişaf məqsədlərimizə nail olunması tələb edəcək ki, gender bərabərliyi və qadınların 

s

əlahiyyətləndirilməsi istiqamətində səylərimizi sürətləndirək. Əks halda, sülh və tərəqqi  şüşə 

dam örtüyün

ə malik olacaq.” 

Onun kinay

ə ilə dediyi, qadınların öz təsdiqlənmiş qabiliyyətləri və xidmətləri sayəsində 

c

əmiyyətdə yüksək mövqelərə qalxmasına məhdudiyyət qoyan, o görünməyən “şüşə dam” 

bar

ədə sözləri, USAID-in “Gender bərabərliyi və Qadınların Səlahiyyətləndirilməsi Siyasəti”-nə 

giriş sözləri kimi xidmət edir. (Qeyd olunan sənədlə aşağıdakı ünavanda tanış olmaq olar: 

http://transition.usaid.gov/our_work/policy_planning_and_learning/documents/GenderEqualityP

olicy.pdf

) 

Sizin birinci, “görül

ən işlər yetərlidirmi”, sualınıza cavab olaraq demək istəyirəm ki, istər söhbət 

ABŞ-dan, istər də Azərbaycandan getsin, hər bir halda qadınların bərabərliyi üzrə işləmək üçün 

resurslar heç zaman yet

ərli görünmür. Belə ki, hələ də görüləcək daha çox işlər vardır. Bununla 

bel

ə, biz çox şadıq ki, Azərbaycanda, ABŞ-da olduğu kimi, bu sahədə hər iki tərəf, həm vətəndaş 

c

əmiyyəti, həm də hökumət, əlavə diqqətə ehtiyac olması barədə razılaşırlar. Bu səbəbdən, 

USAID-

in proqramları, bizim siyasətlə yanaşı, düzgünlük barədə inam hissimizə uyğun olaraq 

çalışır ki, gender bərabərliyini yeni proqramlara daxil etsin. 

Qadın təşkilatlarının hansı sahələrdə layihə icra etmələri barədə sualınıza gəldikdə, ümid edirəm 

ki, bu, bir çox sektor v

ə sahələri əhatə etməlidir və (bizim siyasətimiz vurğuladığı kimi) 

aşağıdakılara xüsusi nəzər yetirməklə həyata keçirilməlidir: 

•          

İqtisadi, sosial, siyasi və mədəni sferada resurslar, sərvət, imkanlar və xidmətlərə çıxış, 

onlar üz

ərində nəzarət və onlardan faydalanmaq sahəsində gender bərabərsizliyinin azaldılması; 

•          Gender z

əminində zorakılığın azaldılması və onun fərdlərə və icmalara zərərli təsirlərinin 

azaldılması; 

•          

Qadınların və qızların öz hüquqlarından istifadə etmək, öz müqəddəratlarını müəyyən 

etm

ək və məişətdə, icmalarda və cəmiyyətdə qərarların qəbuluna təsir etmək imkanlarının 

artırılmasıdır. 

Sizin USAID-d

ə qrantlar üzrə hüquqi və digər tənzimləyici tələblərin yorucu olması barədə 

qeydiniz artıq yuxarıda qeyd olunan suallar və cavablarda ünvanlanmışdır. Bununla belə, bir 

daha t

əkrarlamaq istəyirəm ki, səmimi olaraq ümid edirəm ki, Azərbaycan Hüquq Konsorsiumu 

v

ə BLCD proqramları vasitəsilə texniki dəstək, təlim və digər resurslar əldə edən vətəndaş 

c

əmiyyəti qurumları arasında qadınların bərabərliyi məsələləri istiqamətində çalışan təşkilatlar 

da olacaq. 

Nazir Quliyev: C

ənab Qrini salamlayıram. Bir sualım və bir təklifim var. Sual: təmsil etdiyiniz 

t

əşkilat Azərbaycanda uşaqların hüquqlarının müdafiə olunması və uşaqların problemlərinin həll 

olunması ilə məşğul olan QHT-lər üçün növbəti illərdə hansı proqramların icrasını nəzərdə tutur? 

---

T

əklif: Sizdən xahiş edirəm ki, münasib bir vaxtda QHT-lərlə ayrıca bir görüş keçirəsiniz. Görüş 

ya f

əal QHT-lər və ya QHT Alyans/Koalisiyaların təmsilçiləri ilə ola bilər. Təşəkkürlər. 

CAVAB: 

2004-cü ild

ən başlayaraq 2011-ci ilə qədər USAID 4.2 milyon dollarlıq büdcəsi olan “Xüsusi 

e

htiyacı olan uşaqlara icma-əsaslı dəstək” layihəsini maliyyələşdirmişdir. ABŞ QHT-si olan 

Uşaqların Xilası (Save the Children) təşkilatı tərəfindən icra olunmuş bu layihə Azərbaycanda 

t

əxminən 44000 uşağa və 13000 riskli ailəyə ailə dəstəyi, reabilitasiya və yönləndirici xidmətlər 

t

əqdim etmişdir. Layihənin müddəti ərzində Azərbaycanın bölglərində – Goranboy, Şüvəlan, 

Ming

əçevir, Ağdam, Saatlı, Sabirabad, Hacıqabul, Göy-göl, Zaqatala, Qəbələ, Zərdab və 

İsmayıllıda – 12 Uşaq və Ailələrə Dəstək Mərkəzləri yaradılmışdır. Sadalanan bölgələrin əhalisi 

895000 olmaqla Az

ərbaycanın ümumi əhalisinin təxminən 10%-ni təşkil edir. Layihə həssas 

t

əbəqədən olan uşaq və ailələrin müdafiəsi üzrə xidmətlərin əsas modelini yaratmışdır və 

institusionallaşdırılmış qayğıya münasibətdə ailə-əsaslı alternativlər təqdim etmişdir. 

Layih

ədə iştirak/xidmətlər üçün Mərkəzlərin benefisiarları ehtiyaclara əsaslanan seçim prosesi 

vasit

əsilə müəyyən edilmişlər. Hökumətin Uşaq və Ailələrə Dəstək Mərkəzlərinə oxşar xidmətlər 

yaratmaq imkanlaırnı gücləndirməklə, (institusionallaşdırmaya) icma-əsaslı alternativlərə çıxış 

t

əmin etmək üçün bu proses yaradılmışdır. Layihə üzrə əsas tərəfdaşlar Təhsil Nazirliyi və onun 

n

əzdindəki De-instiitusionallaşdırma və Uşaqların Müdafiəsi Departamenti, Əmək və Əhalinin 

Sosial Müdafi

əsi Nazirliyi, həmçinin Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi 

olmuşdur. 

Az

ərbaycan Hökuməti tərəfindən uşaq hüquqları və müdafiəsi məsələlərinə nəzarət üçün mandat 

verilmiş olan Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi o zamandan bəri bu 12 

M

ərkəzin idarə edilməsini öz üzərinə götürmüşdür və, beləliklə, uşaqların rifahı sisteminin 

islahatlarına dəyər verilməsini nümayiş etdirmişdir. 

Bundan 

əlavə, bu ilin sonuna qədər başlanması nəzərdə tutulan yeni bir layihə – Azərbaycan 

Hüquq Konsorsiumu (AHK) layih

əsi çox güman ki, uşaq hüquqlarına dair məsələlərə davamlı 

diqq

ət yönəltmək üçün imkanlar təqdim edəcək. 

Nail

ə İsmayılova: Cənab Qrin, Virtual Debatda iştirakınıza görə təşəkkür edirəm. Mümkünsə 

izah ed

ərdiniz, Sizin təmsil etdiyiniz təşkilat partnyorlarını necə seçir və onları seçərkən daha 

çox hansı keyfiyyətlərə üstünlük verir? Bu birinci sualım. İkinci sualım isə belədir ki, USAID 

onun maliyy

ə dəstəyi ilə indiyə qədər həyata keçirilmiş layihələrin yazılışından, ya layihə 

bitdikd

ən sonra sizə təqdim olunan hesabatlardan, yoxsa layihələrin nəticələrindən razı qalıb? 

Sonuncu sualım: Bildiyimə görə Siz eyni təşkilatlarla işləməyə üstünlük verirsiniz. Amma 

m

əncə, Vətəndaş Cəmiyyətinin daha parlaq şəkildə inkişaf etməsi üçün hər bir QHT-nin maliyyə 

d

əstəyinə ehtiyacı var, təbii ki, söhbət aktiv QHT-dən gedir. Bir donor təşkilatının rəhbəri olaraq 

bu m

əsələni necə qiymətləndirirsiniz? Şəraiti daha da münbitləşdirmək mümkündürmü? 

Cavablarınıza görə təşəkkür edirəm. 

CAVAB:  

---

Xanım İsmayılova, birinci sualınıza gəlincə, yerləşdirdiyimiz hər bir qrant elanında qrant 

alanların seçimi zamanı nəzərə alınan keyfiyyətlər və qiymətləndirmə meyarları aydın göstərilir. 

Sizin ikinci sualınız yuxarıda müzakirə olunan və cavabı verilən eyni məsələlərə yönəlmiş 

olduğu görünür. Ümid edirəm ki, əvvəlki cavablar bizim siyasətimiz, təcrübəmiz, 

standartlarımız, habelə daha çox QHT-lərin qrant ala bilməsinə yönəlmiş gələcək 

t

əşəbbüslərimizi (məsələn BLCD) lazımi şəkildə izah etmişdir. Təşəkkür edirəm. 

Razi Nurullayev: Hörm

ətli Qrin! Qeyd edim ki, USAID-in şüarı “From the American people” 

çox xoşuma gəlir. Qısa, lakonik və planet dolu məna. Çox istərdim ki, USAID-in 

Az

ərbaycandakı fəaliyyəti də lakonik və çox aydın olsun. Bəlkə də mənə belə gəlir ki, USAID 

Az

ərbaycanda çox mürəkkəb bir quruma çevrilib. Hətta deyərdim ki, vətəndaş cəmiyyəti də 

USAID-l

ə digər beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq üçün etdikləri canfəşanlığı da etmirlər. Siz 

nec

ə düşünürsünüz? Mənim sözlərimdə həqiqət varmı? Nə etmək olar ki, USAID daha əlçatan, 

daha lakonik, daha aydın və cəlbedici olsun? Cavablarınıza görə sizə dərin təşəkkürümü 

bildirir

əm! 

CAVAB:  

C

ənab Nurullayev, mən razıyam ki, bizim şüarımız qısa və mənalıdır. Biz çalışırıq ki, bizim 

proqramlar, habel

ə təşkilatı strukturlarımız və tələblərimiz də aydın və mənalı olsun. 

Az

ərbaycanda biz həmişə vətəndaş cəmiyyətinin yanında olmuşuq, və bizim çoxsaylı 

layih

ələrimiz ən azı bəzi təşkilatların bizimlə işləmək istəklərinə dəlalət edir. Bəzi digər 

t

əşkilatlardan fərqli olaraq, bizim proqramlarımızı həyata keçirən tərəfdaşlarımız üçün daha çox 

t

ələblərimiz var, lakin həmin tələblər üçün ağlabatan əsaslar var. Biz həmişə çalışırıq ki, istənilən 

sektorda olan proqramlarımız konkret və davamlı nəticələr əldə etsinlər (əks halda biz onları niyə 

h

əyata keçirməliyik?). Həmçinin bizim USAID vəsaitlərinə dair hesabatlılıqla bağlı ciddi 

t

ələblərimiz var ki, hər hansı proqrama ayrılan bütün resurslar həmin prorqamlarda nəticələrin 

əldə edilməsi məqsədilə düzgün istifadə olunsun. USAID-in maliyyələşdirdiyi proqramların 

keyfiyy

əti ilə fəxr edirəm. Proqramların yüksək keyfiyyəti müəyyən dərəcədə də 

t

ərəfdaşlarımızdan gözlədiyimiz yüksək standartlarla bağlıdır. Bu qədər Azərbaycan QHT-sinin 

USAID qrantları və/və ya texniki, təlim və ya digər formada yardım alan USAID tərəfdaşı 

statusu uğrunda rəqabət aparması məni ruhlandırır. 

Könül Ağayeva: Cənab Qrin, bu debata qatılmağınız Sizi QHT-lərin gözündə ucaltdı. 

Gördüyünüz kimi hamının ürəyi dolu imiş. Cənab Qrin, Azərbaycanda olan donorların rəhbərləri 

ya QHT-l

ərin təşəbbüsü ilə, ya da onlar özlərinin məqbul bildiyi QHT-lərlə görüşürlər. Siz niyə 

buzu sındırmayasınız? Təklif edirəm ki, böyük bir zal icarəyə götürüb, QHT-lərlə görüş 

keçir

əsiniz. Açıq qapı və açıq söhbət. Ən azından 400-500 QHT qatılar. Əlbəttə, bütün suallara 

cavab verm

ək imkanınız ola bilməz. Amma, 10-15 sual bir cavabda cəmlənə bilər. Oxşar suallar 

çox olur. Sonra sizin yolunuzu dig

ərləri də davam etdirər. Yaxşı haldır ki, QHT-lərə Dövlət 

D

əstəyi Şurasının sədri cənab Azay Quliyev belə görüşlər keçirir və onu çox tədbirlərdə görüb 

sözümüzü dey

ə bilirik. Xahiş edirəm ki, təklifimi qəribçiliyə salmayasınız və stimullaşdırıcı bir 

cavabınız olsun ki, bu sualımdan doğan mahiyyəti sizə daha effektiv və inandırıcı formada 

t

əqdim edim! Yəni belə görüşün mahiyyətini və lazımlılığını sübut edə bilim. Stimullaşdırıcı 

cavabınızı gözləyirəm! Əvvəlcədən təşəkkürlər! 

---

CAVAB:  

Xanım Ağayeva, açıq dialoq yaxşı bir hal olsa da, mən 400-500 QHT-nin dialoq üçün bir zala 

toplanmağının məhsuldar olacağına əmin deyiləm. Eyni zamanda, əgər səmimi desəm, keçmişdə 

b

əzi fərdlər və təşkilatlar bu cür geniş forumları “dialoq” yox, “monoloq” etmək vasitəsilə 

özl

ərinə “xal toplamaq” və köhnə problemləri qaldırmaq üçün istifadə etmişlər ki, bu da mənalı 

v

ə məhsuldar dialoq məsələsindən çox uzaqdır. Bəlkə də, kiçik qruplarda görüşmək hər sektorun 

özün

ə yönəlmiş problemlərini müzakirə etmək üçün daha yaxşıdır və biz sonra əlbəttə ki, bu 

innovativ onlayn forumlar kimi dig

ər məkanlarda öz müzakirələrimizi davam etdirə bilərik. 

 

---

Document Outline

• Maykl Qrin: “Azərbaycan Birləşmiş Ştatların yaxın dostu və vacib strateji tərəfdaşıdır” – MÜSAHİBƏ