Мцгяддимя

Aytən Quliyeva

 

 

22 

ta

nışlarına  arxalanan,  onların  rəğbətini  qazanmaq üçün alçalan 

İbişli, Fərəc, Nazlı və s. Əsərin əsas qayəsini ədalətsizliyin, iki-

üzlülüyün, saxtaka

rlığın  ifşası  kimi  mənəvi-əxlaqi  problemlər 

təşkil  edir.  Bütün  canfəşanlıqlarına  baxmayaraq  ədalətsizliyin 

tərəfdarı olan qüvvələr məğlub olurlar. Onlar sadəcə düzgünlü-

yün yolu

na çıxmağa qadirdirlər, onun yolunu kəsməyə yox. Bu 

ide

ya əsərin əsasını təşkil edir.  

Anar elə bir istedad sahibidir ki, ədəbiyyatın hər hansı növü-

nə  müraciət  etməsindən  asılı  olmayaraq,  həmin  növün  janrının 

üfüq

lərini genişləndirməyi bacarır. Onun qələmi dramaturgiyada 

da nəsrdə olduğu kimi güclü, mövzuları rəngarəng, düşündürü-

cü, ibrətli və aktualdır. “Fikrimizcə, Anarın dramaturji fəaliyyəti 

xey

li fərqlənir. Bu dramaturgiya teatr sənətinin təbiətinə heyrə-

ta

miz bələdliklə yaradılır. Hətta remarkalar belə konkret səhnə-

nin təsvirini verən ədəbi mətn kimi yox, gələcək tamaşanın oyun 

şərtini nəzərdə tutan səhnə işini şərtləndirir... Anarın dramatur-

gi

yası ədəbiyyat, teatr və kino arasındakı prinsipial sənət fərqlə-

ri, ifadə vasitələri və. s nəzərə alınmaqla yaradılıb. O, həmin sə-

nətlərin  hər  birinin  bədii  imkanlarını,  estetik  meyarlarını  mü-

kəmməl öyrənəndən, tətbiqi baxımdan müəyyən ustalığa yiyələ-

nəndən sonra işə başlayıb”(56). 

Sənətkarın kino-dramaturgiya  sahəsində  fəaliyyəti  də  diqqə-

təlayiqdir. Burada o, orijinal təfəkkür tərzi, yüksək kino duyumu 

olan bir sənətkar kimi fərqlənir. Qazandığı bu uğurun bir səbəbi 

də onun yaradıcılığındakı reallıqdadır. Bu haqqda sənətkar özü 

de

yir: “Yazıçı vaxtı çatmış məsələdən sadəcə söz açmaqla kifa-

yətlənməməli, həm də inandırmalıdır... Əsəri elə qələmə almaq 

la

zımdır ki, oxucunun qəlbinə, zehninə yol tapasan, faktlar, də-

lil

lər inandırıcı olsun. Üzeyir Hacıbəyov haqqında film çəkmək 

fik

rinə  düşəndə  mən  aydın  təsəvvür  edirdim  ki,  burada  mütləq 

onun musiqisi 

hökmran olmalıdır. Bu musiqi adamlar üçün söz-

dən daha inandırıcı olar”(66). 

Anarın əsərləri əsasında çəkilmiş “Gün keçdi”, “Torpaq, Də-

niz, Od, Səma”, “Dantenin yubileyi”, “Hər axşam saat 11-də”, 

---