Мцгяддимя

Aytən Quliyeva

 

 

24 

su

lu olan “İblis” filmidir. Film ədəbiyyatımızın gözəllik və sevgi 

şairi olan, repressiya  qurbanı  H.  Cavidə  həsr olunmuşdur. B. 

Əlibəyli  film  haqqında  yazır:  “...İblis  Anarın  trilogiyasının 

üçün

cü  filmi  kimi  dəyənləndirilir...  “Qəm  pəncərə”si,  “Üzeyir 

öm

rü” və “İblis” trilogiyasına ilk baxışda milli mədəniyyətimi-

zin, ədəbiyyatımızın, mənəviyyatımızın onurğa sütunu olan bö-

yük  şəxsiyyətlər  haqqında  portret  filmlər  kimi  də  yanaşmaq 

olar... Sözügedən filmlər yalnız Üzeyir Hacıbəyov, Mirzə Cəlil, 

Hüseyn 

Cavid haqqında, onların həyat və yaradıcılıqları haqqın-

da deyil, 

həm də o sənətkarlar və onların yaşadığı mühit və za-

man  haqqındadır”(27).  

Qeyd  etdiyimiz  kimi,  Anar  yaradıcılığında  vətənpərvərlik, 

mil

li  kökə,  soya  dərindən  bağlılıq  müxtəlif  şəkillərdə  təzahür 

edir.  Bu  təzahürlərdən  biri  xalqımızın  minillik  ulu  söz  abidəsi 

olan “Dədə Qorqud” dastanına  münasibətdir. Bu mövzuya ədib 

ya

radıcılığında  müxtəlif  janrlarla  müraciət  etmiş,  “Dədə  Qor-

qud” kinodasta

nını yaratmışdır. Anar bir sənətkar kimi kinodas-

tan

da ölməz ədəbi abidənin dilini, ruhunu, xalq yaradıcılıq ma-

ne

rasını  saxlamağı,  həm  də  ulu  əsərdə    müasirlik  cizgilərinin, 

ele

mentlərinin bütövlüyünü kəşf etməyi bacarmışdır. Kinodasta-

nın dilinin, üslubunun və təsvir vasitələrinin tarixi-ictimai dövrü 

rea

list tərzdə verə bilməsi xüsusilə diqqəti cəlb edir. 

Sənətkarın “Dədə Qorqud dünyası” əsəri də sırf vətənpərvər 

ya

zıçı  təfəkkürünün  məhsuludur.  Bu  əsərdə  Anar  Azərbaycan 

xal

qının mənəvi genişliyini, humanizmini, tarixən qərəzsiz, vic-

dan

lı, xeyirxah bir xalq kimi ucalığını, mənfur düşmənə, xainə 

qar

şı sərtliyini, dosta qarşı kövrəkliyini, mərdliyə rəğbətini, sa-

dəliyini yüksək bədiiliklə qələmə alıb. O, tarixin  müxtəlif keş-

məkeşli  sınaqlarından  qəhrəmanlıqla  keçmiş  qədim  bir  xalqın 

mənəvi  zənginliyini  onun  öz  abidəsi  ilə  açır  və  qonşu,  qohum 

xalq

lara məhəbbətini aydınlaşdırır, bu xalqın müdriklik dünyası-

nı  tərənnüm  edir.  “Müəllifin  “Dədə  Qorqud  dünyası”  əsərində 

əsrlərin o tayından bizə boylanan dərdlərimizə münasibəti izlə-

yəndə həm tariximizlə, həm dilimizlə, həm də ən qədim qiymətli 

---