Мцяллифдян

 

~ 112 ~ 

 

temperatur  torpağın  möhkəm  qızmasına  və  həmin  hərarətin  uzun 

müddət  torpaqda  saxlanmasına  səbəb  olduğundan  zirzəmilərdə 

temperaturu tənzim etmək üçün onlar nisbətən dərin tikilməlidir.  

Göründüyü  kimi,  cənub  rayonlarında  belə  zirzəmilərin  tikintisi 

çətin  və  baha  baĢa  gəlir.  Temperaturun  illik  dəyiĢməsi,  həmçinin 

iqlimdən,  torpağın  tərkib  və  quruluĢundan  və  s.  asılıdır.  Ona  görə 

də zirzəmi tikməzdən əvvəl həmin torpaq sahəsi tədqiq edilməli və 

müxtəlif  dərinlikdə  temperaturu  müəyyənləĢdirilməlidir.  YaxĢı 

zirzəminin  təqribi  dərinliyi  Ģimalda  5  m,  cənubda  8  m-dən  az 

olmamalıdır. Dərin zirzəmilərin tikintisi (xüsusilə qrunt suları üzdə 

olduqda) çox zəhmət tələb etdiyindən, son zamanlar yarımyerüstü 

və yerüstü Ģərab saxlayıcılarının tikintisi əsas yer tutur (Ģəkil  4.1). 

 

 

Şəkil 4.1. Şərab saxlayıcıları 

 

---

 

~ 113 ~ 

 

ġərab saxlayıcılarının hündürlüyü 4 m olmaqla, orada qablar 3-4 

mərtəbədə  yerləĢdirilə  bilər.  DöĢəmə  yuyuntu  sularının  tez  axıb 

getməsi  üçün  hər  1  metrə  1  sm  maili  vəziyyətdə  qurulur.  ġərab 

saxlanan  və  yetiĢdirilən  binalar  temperatur,  nəmlik,  havalandırma 

və sanitariya vəziyyətinə görə müəyyən tələblərə cavab verməlidir. 

Temperatur.  Binaların  temperaturu  Ģərabın  saxlanması  və 

yetiĢməsi  zamanı  gedən  oksidləĢmə-reduksiya  reaksiyalarına 

böyük təsir göstərir. AĢağı temperaturda (məsələn, 10

0

C-dən aĢağı) 

Ģərab  gec  yetuĢməklə,  zərif  dad  və  buket  yaranır.  Yüksək 

temperaturda  (məsələn,  16

0

C-dən  yüksək)  isə  əksinə,  yetiĢmə 

surətlənməklə, Ģərab dad və  buketində  olan zərifliyi  itirir. Bundan 

baĢqa,  yüksək  temperatur,xəstəlik  törədici  mikroorqamizmlərin 

inkiĢafına səbəb olur.  

ġərabı  yetiĢdirmək  üçün  daha  əlveriĢli  temperatur  10-15

0

C 

arasındadır. Bu, Ģərabın tipindən asılı olaraq dəyiĢə bilər. Belə ki, 

süfrə  Ģərabları  nisbətən  aĢağı  temperaturda  (məsələn,  ağ  süfrə  8-

11

0

C)  yetiĢdirildiyinə  baxmayaraq,  tünd  və  desert  Ģərablar  bir 

qədər yüksək yüksək temperaturda (16-18

0

C) yetiĢdirilir. 

Rütubət.  ġərab  yetiĢdirilən  binalar  nə  çox  quru,  nə  də  nəm 

olmamalıdır.  Quru  olduqda  spirt  itkisi  çox  olur  (əsasən  palıd 

qablarda),  nəm  olduqda  isə  kif  göbələkləri  çoxalaraq,  Ģəraba 

yoluxur.  Bunlar  isə  normal  Ģərab  alınması  üçün  arzu  olunmazdır. 

Havanın  nisbi  rütubəti  85%  olduqda,  Ģərab  yetiĢdirmək  üçün 

normal hesab olunur.  

Havalandırma. ġərab saxlanan binaların havası təmiz, təzə və 

sakit  olmalıdır.  ġərab  kənar  iyi  çox  asanlıqla  qəbul  etdiyindən, 

havanın  tam  təmizliyinə  nail  olmaq  lazımdır.  Ġsti  olması  və 

havanın  sakit  qalması,  hətta  normal  nəmlikdə  belə,  kif 

göbələklərinin  sürətlə  binanı  bürüməsinə  səbəb  olur.  Bu  isə 

Ģərabda xoĢagəlməz kif iyi və təminin yaranmasına gətirib çıxarır. 

Bunun  qarĢısını  almaq  üçün  binalar  daim  havalandırılmalıdır. 

Lakin  havanın  güclü  axını  da  yol  verilməzdir.  Çünkü,  bu  zaman 

Ģərabda buxarlanma və oksidləĢmə prosesləri surətlənir.  

Ona  görə  də  binaların  havalandırılması  prosesinin  normal 

getməsinə  çalıĢmaq  lazımdır.  Havalandırmaq  üçün  təbii  və  suni 

---

 

~ 114 ~ 

 

havalandırıcılardan  istifadə  edilir.  Binaları  suni  havalandırmaq 

üçün ventilyatorlar geniĢ tətbiq olunur.  

ġərab zavodlarında su təchizatı elə təĢkil edilməlidir ki, soyuq 

və isti su binanın bütün yerlərinə verilə bilsin. Su, avadanlıqları və 

döĢəməni  yumaq  üçün  kifayət  etməlidir.  Hər  bir  istehsalat 

binasında  isti  və  soyuq  su  ilə  əlləri  yumaq  üçün  yerlər 

qoyulmalıdır.  

ġərab  zavodlarının  istehsalat  binalarında  yuyuntu  sularını 

axıtmaq  üçün  iki  müxtəlif  çirkab  sularının  axıdılma  sistemi 

yaradılir ki, bunlar çirklənməmiĢ (qazanxanadan, soyuducu, isidici 

qurğulardan  və  s.)  və  çirklənmiĢ  (tualet,  duĢ,  avadanlıq  və 

döĢəmələrin yuyulmasından, mexaniki hissələrdə çirklənmiĢ və s.) 

suların axıldılmasına xidmət edir. 

Binaların  profilaktika  və  gigiyinası.  ġərab  saxlanan  və  emal 

edilən  bütün  binalarda  təmizlik  olmalıdır.  ġərabın  saxlanması  və 

iĢlənməsi ilə əlaqədar olmayan bütün  əlavə əĢyalar binadan kənar 

edilməlidir.  Çünki,  bu  əĢyalar  binaların  kif  göbələyi  və  sirkə 

bakteriyalarına yoluxmasında mənbə rolu oynayır.  

Qablar Ģərabla birlikdə, həmiĢə təmiz olmalıdır. Hər dəfə qabın 

baĢı doldurulduqda, onun təmizliyinə baxıĢ keçirilir.  

ġərab  saxlanan  binalarda  kif  göbələklərinin  yayılmasının 

qarĢısını  almaq üçün, ilkin  emal zavodlarında olduğu kimi, 10-15 

faizli  göydaĢ  qarıĢdırılmıĢ  əhənglə  ağardılma  aparılır.  Binaların 

havasını  dezinfeksiya  etmək  üçün  (havada  həmiĢə  kif  göbələkləri 

və  bakteriyaların  sporları  olduğundan)  kükürdlə  tozlandırma 

aparılır.  Tozlandırma  əsasən  istirahət  günündən  qabaqkı  gecə 

aparılır. Ġstirahət günündən sonra iĢə çıxdıqda binalar havalandırılır 

və bundan sora oraya iĢçilərin daxil olmasına icazə verilir.  

 

4.3. Texnoloji qablar 

Texnoloji  qablar  bir  sıra  əlamətlərinə  görə  qruplaĢdırılır: 

vəzifəsinə  (Ģərab  materiallını  saxlamaq,  kupaj  və  iĢləmək  üçün), 

materialına  (ağac,metal,  dəmir-beton,  plastmas),  tətbiq  olunan 

---