“MƏhsul satişI ÜZRƏ ƏMƏLİyyatlarin uçotu

İstehsal olunan məhsulun 
keyfiyyət analizi aparan 
zaman növbəti məsələlər 
öz həllini tapır:
Məhsulun keyfiyyəti növbəti faktorlardan asılıdır:
- İstifadə olunan istehsal texnologiyasının və 
texnikasının səviyyəsindən;
-İşçi heyyətinin peşəkarlıq səviyyəsindən;
-İstehsalatda çalışanların intizamından.
Məhsulun keyfiyyətini əks 
etdirən ümumi göstəricilərə 
növbətilər aiddir:
•Ümumi istehsalda müvafiq məhsulun xüsusi çəkisi və həcmi;
•Yüksək keyfiyyətli məhsulların xüsusi çəkisi;
•Məhsulun örtaçəkili qiyməti;
•Növün orta keyfiyyət əmsalı;
•Sertifikatlaşmış məhsulların xüsusi çəkisi;
•Beynəlxalq standartlara cavab verən məhsulların xüsusi çəkisi;
•İxrac edilən məsulun ümumi istehsaldakı xüsusi çəkisi;

---

60 
Dolayı keyfiyyət göstəricilərinə keyfiyyətsiz məhsula görə cərimələr, zay 
məhsulun həcmi və xüsusi çəkisi, yüksək marketin xərclərinə malıik məhsulların 
xüsusi çəkisi, xarabolmadan itki və s. 
Təhlilin ilkin məqsədi qeyd edilmiş göstəricilərin dinamikasını, müvafiq 
göstəricilər uyğun planların icrasını, onların dəyişmə səbələri öyrənmək və
məhsulun keyfiyyət səviyyəsi uyğun planların icrasına qiymək verməkdir. 
İstehsal ahəngi dedikdə hesab dövrünün müxtəlif vaxtlarında bərabər 
kəmiyyətdə məhsul istehsalı başa düşülür. Təsərrüfatın subyektinin fəaliyyətinin 
ahəngdarlığı məhsul istehsalı və satışının, keyfiyyətin yüksəldilməsinin, maya 
dəyərinin azaldlmasının və mənfəətin artırılmasının vacib şərtlərindən biridir. 
Əksinə qeyri-ahəngdar fəaliyyət bütöv iqtisadi göstəriciləri zəiflədir: 
keyfiyyəti azaldır, yarımçıq istehsalın həcmini artırır, plandan artıq hazır məhsulun 
anbarlarda toplanmasına səbəb olur, kapitalın dövriyyə sürəti azalır, müqavilələrin 
icrası gecikir, gəlirin qeyribərabər əldə olunmasına səbəb olur, maya dəyərini 
artırır, mənfəət azalır və müəssisənin maliyyə vəziyyəti pisləşir. İstehsal ahəngini 
ifadə edən birsıra göstəricilərdən istifadə edilir: