Merkezi Sınavların Öğretmenler Üzerinde Sosyal, Psikolojik Etkisi ve Öğretim Programı Uygulamalarına Yansıması
311
e-ISSN: 2536-4758
http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/
Sosyal
Etki
Ayrımcılığa
neden olma
Dershane görev yapmış öğretmenlerinin
idare ve öğrencide olumlu algısı
Ö11
Yetiştirme
kurslarında
görev
alma/almama
dururuna
göre
değerlendirme yapılması
Ö1
Rekabete
neden olma
Öğretmenlerin
öğrencilerin
sınav
başarısı için yarış içine girmeleri
Ö3,Ö7,Ö11
Dayanışmaya
neden olma
Öğrenciler için daha iyisini yapma
çabası
içinde olma
Ö8
Tablo 2 incelendiğinde merkezi sınavların öğretmenlere etkisi psikolojik ve sosyal etki
temaları altında toplanmıştır. Psikolojik etkiler baskı oluşturma, stresli/gergin olma ve motive
olma kategorileri altında gruplandırılmıştır. Merkezi sınavların baskı oluşturmasının nedenini
öğretmenler; ailenin(Ö1,Ö2, Ö3, Ö4, Ö5, Ö8, Ö10, Ö15)ve idarenin (Ö1,Ö2, Ö5, Ö8,Ö10)
öğrencilerin sınavdan başarılı olma beklentisi içinde olmaları şeklinde belirtmişlerdir. Ayrıca
öğrencinin (Ö1,Ö2, Ö4, Ö5, Ö8, Ö9, Ö10, Ö15) sınavdan başarı beklentisi merkezi sınavların
öğretmen üzerinde baskı oluşturmasına neden olmaktadır. Örneğin merkezi sınavların
öğretmenler üzerinde oluşturduğu baskıyı Ö5 öğretmeni “
Bu zincirleme bir bakış açısı; öğrenci,
veli ve kurumumuzdaki idare bile merkezi sınavlardaki başarı ortalamalarına göre iyi- kötü
öğretmen değerlendirmesi yapıyor
.” şeklindeki cümlesiyle açıklamaktadır. Ö9 öğretmeni ise
sınavların baskı oluşturmasını “Ayrıca okulunuzdaki öğrencilerin başarısı merkezi sınavlara
göre ölçülüyorsa üzerinizde büyük bir baskı vardır.” cümlesiyle vurgulamıştır. Konu ile ilgili
Ö15 öğretmenin görüşü ise “Merkezi sınavların daha bir ciddiye alındığı kanısındayım. Aileler
ve öğrenci tarafından psikolojik olarak daha fazla baskı yaratılmaktadır.” şeklindedir.
Öğretmenler; öğrencilerinin sınavda başarısız olacağı endişesi taşımalarının (Ö1, Ö8,Ö9,
Ö10), velilerin ve öğrencilerin gerginliğinin kendilerine yansımasının(Ö1, Ö4, Ö15),
öğrencilerin sınavı çok ciddiye alarak sınıf ortamını germesinin (Ö1, Ö15)kendilerinde stres ve
gerginliğe neden olduğunu vurgulamışlardır. Veli ve öğrencilerin gerginliğinin öğretmene
yansımasını Ö4 öğretmeni “
Merkezi sınavlar nedeniyle veli ve öğrencilerimizdeki gerginlik bize
de yansıyabiliyor
.”şeklindeki cümlesiyle ifade etmiştir. Öğrencilerin sınavda başarısız olmasının
oluşturduğu tedirginliği Ö8 öğretmeni “
Öğrencilerin sınavdaki başarılarının düşük olması
benim üzerimde acaba etkili öğretmen değil miyim tedirginliği oluşturmaktadır
.”
şeklinde
belirtmiştir. Öğretmenler merkezi sınavların kendilerine sorumluluk yükleyerek (Ö6,Ö4,Ö12)
ve derslere heyecanla girmelerini sağlayarak (Ö3, Ö7) motive ettiğini açıklamıştır. Ö4
öğretmeni bu durumu “
Bilgileri sürekli yenileme ihtiyacı hissetmemi sağlar. Mesleki
motivasyonumu canlı tutar
.” şeklindeki cümlesiyle açıklamıştır. Ö7 öğretmeni ise merkezi
sınavların motive etmesini “
Merkezi sınavların olması derslere daha çok motive olmamı
sağlıyor. Öğrencilerin bu sınavda daha başarılı olmasını istediğimden dolayı derslere daha
farklı bir heyecanla başlıyorum
.” şeklinde ifade etmiştir.
Sosyal etki teması altında merkezi sınavların etkisi ayrımcılık, rekabet ve dayanışma
kategorilerinde gruplandırılmıştır. Dershanede görev yapmış öğretmenlerinin idare ve öğrencide
olumlu algısının(Ö11) olmasının ve yetiştirme kurslarında görev alma/almama durumuna göre
öğretmenlerin değerlendirilmesinin (Ö1) öğretmenlerin ayrımcılığa maruz kalmasına
neden
olduğunu ifade etmişlerdir. Örneğin Ö11 öğretmenin konu ile ilgili görüşü “
Sınav sistemi testi
gerektirdiğinden dolayı dershaneden gelen veya daha önce dershanede çalışmış öğretmenler
öğrencilerin ve idarecilerin gözünde daha iyi öğretmen oluyor. Öğretmenler arasındaki sosyal
ilişkileri olumsuz yönde etkiliyor.
” şeklindedir. Ö1 öğretmeni maruz kaldığı ayrımcılığı “
Hafta
sonu yetiştirme kurslarına katılmak istemeyen bir öğretmen olarak idareciler tarafından baskı
altında olmaktan olumsuz etkileniyorum. Kursa gelmeyen öğretmen kötü öğretmen algısı
personel arasında ayrımcılığa sebep oluyor. Kurs almadığım için 8. Sınıf öğrencilerim kurs
alan başka bir öğretmene verilebiliyor
.” cümlesi ile açıklamıştır.
312
Abdullah Çetin, Serkan Ünsal
e-ISSN: 2536-4758
http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/
Öğretmenlerin öğrencilerinin sınav başarısı için yarış içine girmelerinin (Ö3,Ö7,Ö11)
rekabete
neden olduğu, öğrencilerin başarısı için daha iyisini yapma çabası içine girmelerinin
(Ö8) dayanışmayı sağladığı öğretmenler tarafından belirtilmiştir. Örneğin Ö7 öğretmeni bu
durumu “
Rekabet ortamı oluşturuyor. Kıskançlıklar olabiliyor.” şeklinde açıklarken, Ö8
öğretmenin dayanışma ile ilgili görüşünü “Merkezi sınavlar öğretmenler arasında dayanışmaya
neden oluyor. Ne yapıyoruz, daha iyi nasıl yapabiliriz
?” şeklinde ifade ettiği görülmüştür.
Merkezi sınavların öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişimlerini nasıl etkiledikleri
araştırmada cevap aranan ikinci sorudur. Bu kapsamda öğretmen görüşlerinden elde edilen tema
ve kodlar Tablo3’de verilmiştir.
Dostları ilə paylaş: