Daxili yanma mühərrikləri haqqında əsas anlayışlar
Daxili yanma mühərriki porşenli mühərrik olub yanacaq işçi silindirdə yanır.Bu
mühərrikdə işçi tsikli aşağıdakı kimi olur.Silindirdə işçi qarışıq verilir,bu qarışıq
porşenlə sıxılır və sıxxılmanın axırında alışma baş verir ki,nəticədə təzyiq artması
və yanmış məhsulun həcminin genişlənməsi prosesi gedir.Qazların genişlənməsi
nəticəsində porşenin və daha sonra balın hərəkəti baş verir.Yanma prosesindən
sonra yanma məhsulları silindirdən xaric edilir və onun yeni yancaqla təmin
olunması ilə işçi tsikli başa çatır.
Yanma məhsullarının silindirdən xaric edilməsi və onun yeni yanacağla dolma
prosesi müxtəlif şəkildə ola bilər.Bundan asılı olaraq qeyd edilən mühərriklər iki
sinnfə ayrılır.ikitaktlı və dördtaktlı mühərriklər.
Birinci sinif mühərriklərdə yuxarıda göstərilən öroseslər valın bir dövrü
ərzində,yəni porşenin iki gedişində başa çatır.Dördtaktlı mühərriklərdə işçi tsikli
valın iki dövrü və ya porşenin dörd gedişi ərzində yerinə yetirilir.Dördtaktlı iş
üsulu ilə işləyən mühərrik ilk dəfə 1862-ci ildə mühəndis Bode Roşa tərəfindən
təklif edilmiş və 1878-ci ildə Otto tərəfindən qurulmuşdur.1881-ci ildən ikitaktlı iş
üsulu tətbiq edilməyə başlanmışdır.
İlk mühərriklər qazvari yanacaqla işləyirdi.Sonralar maye yanacaqdan istifadə
edilmişdir.
İlk benzinlə işləyən karburatorlu rus gəmi kapitanı İ.S.Kostoviç tərəfindən 1879-cu
ildə təklif olunmuşdur.19-cu əsrin axırında sıxma dərəcəli özüalışma ilə işləyən
mühərrik R.Dizel tərəfindən yaradılmışdır.1903-cü ildə ölkəmizin zavodlarında ilk
gəmi dizel mühərrikləri yaradılmışdır.
| 
