Metal və Ərintilər Metalların klassifikasiyası

Daxili yanma mühərriklərinin nəzəri tsiklləri 

Sıxılma və genişlənmə prossesləri adiabatik prosses kimi qəbul edilir. 

1-ci şəkildə istiliyin izoxor (qazın halı dəyişmədən) verilməsi tsiklinin 

diaqrami verilir. 

 

1‒nöqtəsi qazın ətraf mühitdəki halına, 1‒2 adiabatik sıxılmaya, 2‒3 istiliyin 

izoxor verilməsinə, 3‒4 adiabatik genişlənməyə, 4‒1 istiliyin izoxor xaric 

edilməsinə uyğun götürülür. Istiliyin izoxor verilməsi, mühərrikdə hazır yanacağın 

ani yanmasına uyğun olur. Ѵ

n 

 porşenlə cızılan  və ya silindirin işçi həcimini Ѵ

s 

– 

ilə sıxılma sahəsini işarə edək. İndidə istiliyin izoxor verilməsində tsiklin termiki 

faydalı iş əmsalına baxaq.Sıxılma prosesinin əvvəlində qazın həcmini  Ѵ

1

 ,sonunda 

isə Ѵ

2

 işarə edək onda , 

 

1

=Ѵ

s+

 Ѵ

n         

Ѵ

2=

 Ѵ

s

 

Gösdərilən ifadələrin nisbətinə sıxma dərəcəsi diyilir və  Ɛ hərifi ilə işarə edilir. 

Ɛ=

  

  

  

Hər bir dairəvi prossin termiki F.İ.Ə  

Ŋ

t 

=1-

 

 

 

 

 

Ilə hesablanır.Burada q

1

 və q

2 

 verilmiş və alınmış istilik miqdarıdır .kkal /kQ 

baxılan  proses üçün verilən və alınana istilik v=const olduqda  

q

1=

s

v

(T

3 

– T

2

);         q

2=

 s

v

(T

4 

– T

1

); 

olar.2-3 və 4-1 prosesində istilik turumunu s

v

 qabul edərək q

1 və  

q

2 

qiymətlərini (3)-

də yerinə yazaq: 

 

Daxili yanma  mühərriklərinin təsnifatı. 

   Mövcüd olan  daxili yanma mühərrikləri aşağıda qeyd edilən əlamətlərə  görə bir 

neçə yerə bölünür.  

  Sıxma dərəcəsi Mühərriklər kiçik (

            

 və  böyük sıxma dərəcəsi 

(

          

) olan iki qrupa ayrılır. 

  Yanacağın yanma xarakteri . Mühərriklər , tez yanma , tədricən yanma və qarışıq 

yanma olmaqla  üç növdə olur. Tez yanma  aşağı sıxma  dərəcəli mühərriklər , 

tədricən və qarışıq yanma  isə yüksək  sıxma dərəcəli  mühərriklər üçün 

xarakterikdir. 

  Yanacağın növləri. Bu əlamətlərə  görə ağır, yüngül maye yanacaqlı  və qaz 

mühərrikləri vardır.Qaz mühərrikləri domna , kenerator, koks, təbii və başqa 

qazlarla işləyir.      

  Qarışıq hazırlanma üsülü. Yanacağın mühərrikin silindirində daha tam yanması  

üçün yanacaq  qarışıq şəkildə hazırlanmalıdır, yəni yanacağın hava ilə  lazımi  

qarışıqlı olmalıdır. Qarışığın kəmiyyətcə tərkibi  hava artığı əmsalı 

 

   ilə 

xarakterizə edilir. Qaz mühərriklərində qazvari  yanacağın  hava ilə qarışması  

qazqarışdırıcıda  həyata keçirilir. Yanacaq qarışığı , maye yanacağın  buxarları  ilə 

havanın  xüsüsi  karburator adlanan cihazda  qarışması nəticəsində əmələ gəlir.    

  Yanacağın alışma üsülü. Qaz və aşağı  sıxma  dərəcəli  yüngül  maye yanacaqlı  

mühərriklərdə  alışma üçün elektrik  qığılcımından  istifadə edilir. Aşağı  sıxma 

dərəcəli  ağır maye  yanacaqla  işləyən kalorizator mühərriklərində  bu məqsədlə  

---

atəşli kürə  kalorizator tətbiq edilir. Yüksək sıxma dərəcəli  mühərrikdə  yanacağın 

özü alışmasından istifadə edilir 

  Taktların sayı. Mühərriklər  taktların  sayına görə  ikitaktlı  və dördtaktlı olur. 

  Mühərriklərin işçi  silindirlərinin  sayı.  Bu əlamətə görə  mühərriklər  bir və 

çoxsilindirli olur. 

  Silindirlərin  qoyulmasına görə . Silindirlər mühərriklərdə  üfüqi ,şaqüli, V  və 

ulduzvari  şəkildə qoyulur. 

 Xidmətinə görə. Bu məqsədlə mühərriklər stasionar və nəqliyyat mühərriklərinə 

bölünür.