Mexanika (MD) fani bo’yicha asosiy tushinchalar va ta’riflar

ldiragining geo Chervyak g’i metrik o’lchamlari.
-bo’lish diametri;
-tish uchi diametri;
-tish tubi diametri;
-sirtqi diametri, bo’lganda ; bo’lganda ; bo’lganda ;
-chervyak g’ildiragi eni, va bo’lganda ; bo’lganda .
-chervyak g’ildiragi tishlari soni;
-chervyakni g’ildirak tomonidan qamrov burchagi.
Uzatish nisbati, ;
Sirpanish tezligi (14.5-rasm),
, , , .
Chervyakli uzatmalardagi sirpanish tezligi yuqori bo’lishi f.i.k. pasayishi, tez yeyilish va qadalishga sabab bo’ladi
Konussimon uzatmadagi kuchlar va kuchlanishlarni hisoblash
Кonussimon tishli uzatmalarda hosil bo’ladigan kuchlar.
Кonussimon to’g’ri tishli uzatmadagi kuchlar (12.2-rasm):
aylana kuch, ,
shesternyadagi radial kuch g’ildirakdagi o’q bo’yicha yo’nalgan kuchga teng,
,
shesternyadagi o’q bo’yicha yo’nalgan kuch g’ildirakdagi radial kuchga teng,
.


To’g’ri tishli konussimon uzatmalar tishlarini kontakt kuchlanish bo’yicha hisoblash.
Кonussimon ilashma uchun (12.1) formuladagi ekvivalent g’ildirak diametrlari bo’yicha aniqlanadi. va formulalarga mos ravishda tishning o’rta kesimi uchun,
.
Trigonometrik funksiyalarning munosabatini hisobga olib, quyidagilarga ega bo’lamiz,
; .
Almashtirishlar va o’rniga qo’yilgandan keyin,
. (12.1)
munosabat tishning barcha kesimlari uchun doimiydir. Bunda tishning butun uzunligi bo’yicha kontakt kuchlanish doimiy bo’ladi va hohlagan kesim bo’yicha (bu holatda o’rtacha kesim bo’yicha) hisoblash imkonini beradi. Ushbu kesimdagi solishtirma yuklama,
. (12.2)
Yuqoridagilarni hisobga olgan holda to’g’ri tishli konussimon uzatmalarni tekshiruv hisoblash formulasi quyidagicha ko’rinishda bo’ladi,
, (12.3)
bu yerda - tajribaviy koeffisient.
Loyiha hisobi uchun (12.3) formula o’zgartiriladi. Bunda esa, konussimon uzatmalar uchun va asosiy gabarit o’lchamlar hisoblanadi, yuklama etaklanuvchi valdagi burovchi moment bilan xarakterlanadi. Ushbu parametrlar (12.3) formulaga kiritiladi va o’zgartirishlardan keyin quyidagiga ega bo’lamiz,
, (12.4)
bu yerda - tishli gardish enini tashqi konuslik masofaga bog’liq koeffisient. deb olish tavsiya qilinadi.
qiymat ko’proq tarqalgan. Bunda,
. (12.5)