Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc
«Tarixi muluki Ajam» asari
Yüklə 1,14 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 10.4. «Tarixi muluki Ajam» asari
114 Alisher Navoiyning ikkinchi tarixiy asari «Tarixi muluki Ajam»dir. 890/1485 yildan swng yaratilgan bu asarda Eronda h’ukmronlik qilgan twrt sulola: Peshdodiylar, Ka ё niylar, Ashkoniylar va Sosoniylar twg’risida malumot keltirilgan. Asar oxirida Sulton Husayn Mirzo madh’i wrin olgan. Agar biz avvalroq yaratilgan «Saddi İ skandariy» dostonida h’am twrt sulola h’aqidagi malumot borligini nazarda tutsak, doston yaratish jara ё nida Alisher Navoiy twplagan malumotlarni maxsus tarixga oid asar sifatida ijod qilgan kwrinadi. Bunda Alisher Navoiy yuqorida nomlari zikr etilgan asarlar qatorida yana Abu-l- Hayr Nasiriddin Abdulloh’ binni Umar ul-Qozi Bayzaviyning (vaf.685/1266) «Nizom ut-tavorix» ( ё zilgan 674/1275), Abu Homid G’azzoliyning (1058-1111) «Nasih’at ul-muluk» va boshqa asarlarni, xususan wz zamondoshi Mir Muh’ammad Mirxondning «Ravzat us-safo» asaridan boxabar h’olda, Eron tarixiga oid arab va fors tillarida tarixiy asarlardan farqli, bu kitobni turkiy tilda yaratdi. Ushbu asardagi shaxslar twg’risidagi malumotlar Alisher Navoiy wzining dostonlarida h’am mavjudligini eslatib wtgan. Bu asar ilmiy tanqidiy matnini sharqshunos L.Xalilov tuzib, nomzodlik dissertatsiyasini h’imoya qilgan edi. Afsus h’amon uning tanqidiy matni chop etilmagan. «Tarixi muluki Ajam» asarini malum darajada, «Xamsa», xususan «Saddi İ skandariy» dostoniga tarixiy ilmiy ilova sifatida h’am qabul qilish mumkin. Uning ichidagi malumotlarning sheriy ifodasi «Saddi İ skandariy»da keltirilgan bwlib, ularni boshqa tarixiy asarlar bilan qi ё siy wrganish Alisher Navoiyning tarixchi olim sifatidagi ijod qirralarini ochishga rdam berishi mumkin. Yüklə 1,14 Mb. Dostları ilə paylaş:
|