110
Muh’ammad Yusuf Ba
ё
niy
ё
shligidan yaxshi tarbiya topdi, keng malumot
oldi. Arab va fors tillarini yaxshi wrgandi, adabi
ё
t, tarix, tibb va musiqa ilmlarini
egalladi. Shu bilan birga xattotlik ilmini h’am yaxshi wrgandi. U, ayniqsa
xatlarning rayh’oniy, suls, kufiy va shikasta turlari bwyicha moh’ir xattot, musiqa
ilmida, ayniqsa tanbur va g’ijjak chalishda mah’oratli sozanda bwlib etishdi.
Ba
ё
niy mumtoz adabi
ё
tni, xususan sher ilmini h’am puxta egalladi, wz
zamonining shoiri sifatida dong taratdi. U mumtoz sheriyatning barcha turlarida
ijod qildi. Wzidan bir sheriy twplam, devon qoldirdi. Devoni qwl
ё
zmasi WzR FA
ning Sharqshunoslik instituti fondida saqlanmoqda.
Ba
ё
niy asosan yirik tarixnavis olim, Munis va Ogah’iylarning davomchisi
sifatida shuh’rat qozondi. Bu soh’ada u ikki yirik asar yaratdi.
Ba
ё
niyning “Shajarayi Xorazmshoh’iy” asarida Xorazmning turklarning
qadimgi podshoh’i
Ё
fas wg’lon,
Ё
fas ibn Nuh’dan to Qwng’irot sulolasigacha
kechgan tarixi ba
ё
n etilgan. Asarning eng qimmatli qismi Muh’ammad Rah’im
avval (1806-1873 yy.) va Asfandi
ё
rxon (1910-1918 yy.) davrigacha bwlgan
swnggi qismidir.
Olimning ikkinchi tarixiy asari “Xorazm tarixi” kitobida Xorazmning 1910-
1918 yillar orasidagi ijtimoiy-si
ё
siy tarixi keng
ё
ritilgan.
Muh’ammad Yusuf Ba
ё
niy moh’ir tarjimon sifatida h’am nom qoldirgan. U
kwpgina muh’im tarixiy asarlarni arab va fors tillaridan wzbek tiliga tarjima
qilgan. Abu Jafar Muh’ammad ibn Jarir at-Tabariyning “Kitob ar-rasul va-l muluk
va-l-xulafo”, Darvesh Ah’madning “Cah’oyif ul-akbar”, Kamoliddin Binoiyning
“Shayboniynoma” asarlari ana shular jumlasidandir.
Ba
ё
niyning “Shajarayi Xorazmshoh’iy” asarining (1911-1913 yillari
ё
zib
tamomlagan qismi, yani Muh’ammad Rah’imxon soniy zamonidan sayyid
Asfandi
ё
rxon h’ukmronligi davrini wz ichiga olgan 15- va 16- boblari
İ
qboloy
Azizova tarafidan swz boshi va zarur izoh’lar bilan, 1991 yili “Meros” twplamida
nashr etilgan.
Dostları ilə paylaş: