Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc

9.2.5. “Shayboniynoma” 
“Shayboniynoma” tarixiy dostonining muallifi Muh’ammad Solih’ (taxm. 
1455-1535 yy.) bwlib, turkiyzabon bilkut qabilasidan chiqqan. Shoh’ruh’ va Mirzo 

---

106
Ulug’bek davrida zwr nufuzsha esha bwlgan amir Shoh’malikning nabirasi. Otasi 
amir Nur Saidbek h’am yirik amirlardan bwlib, avval Mirzo Ulug’bek, swngra 
Sulton Abu Said Mirzo xizmatida bwlgan, 1464-1467 yillari Xorazmda h’okim 
bwlgan va 1467 yili Sulton Abu Saidning farmoni bilan qatl etilgan. Muh’ammad 
Solih’ning 
ё
shligi Hirotda kechgan va wsha erda wqib nashu namo topgan, swngra 
Sulton Husayn, 1494 yildan Samarqandda katta nufuzgu ega bwlgan Temuriy 
amirlardan Darvish Muh’ammad tarxon va xoja Ubaydulla Ah’rorning wg’li 
Muh’ammad Yax
ё
, 1500-1504 ymllari Buxoro va Chorjwydagi noib bwlib, 
shundan keyin to vafotiga qadar, Shayboniylardan Muh’ammad Sulton (vaf. 1505 
y.) va Ubaydullaxonning kotibi bwlib xizmat qilgan.
Muh’ammad Solih’ning yaratgan tarixiy dostoni “Shayboniynoma”da 
Muh’ammad Shayboniyxonning h’a
ё
ti va olib borgan urushlari h’aqida sheriy 
uslubda h’ikoya qilinadi. Asar qah’ramonning tug’ilganidan boshlab, to 1505 
yilgacha Dashti qipchoq, Movarounnah’r h’amda Xorazmning ijtimoiy-si
ё
siy 
tarixidan baxs yuritadi. Dostonda qwshinlarning 
ё
vuzliklari, meh’natkash xalqning 
og’ir ah’voli, Qorakwl, Qarshi va Huzorda Shayboniylarga qarshi kwtarilgan 
qwzg’olonlar h’aqida h’am qimmatli malumotlar uchraydi. Asar geografik va 
etnografik malumotlarga h’am boydir. 
“Shayboniynoma” asari 1505 yildan keyin 
ё
zilgan. Uning ikkita nodir 
qwl
ё
zmalari saqlanib qolgan bwlib, biri Avstriyaning Vena shah’rida, ikkinchisi 
esa Sankt-Peterburg universiteti kutubxonasida saqlanadi. Kitob 1885 va 1908 
yillari asd matni va 1961 va 198. Yillari krill alifbosidagi tabdili chop etilgan.