103
Bobur Mirzo 1511 yili Samarqandga kelganida Abdulla Nasrulloh’iy
Shayboniy Sultonlar bilan Toshkentga kelgan va Suyunchxojaxonning xizmatiga
kirgan. Oradan kwp wtmay tarixchi Suyunchxojaxonning wg’li, Shoh’ruh’iya
h’okimi Keldi Muh’ammad nomi bilan h’am mashh’ur, Sulton Muh’ammadning
xizmatiga
ё
llangan va 1525 yili uning topshirig’i bilan wzining “Zubdat ul-asar”
nomli kitobini
ё
zgan.
“Zubdat ul-asar” umumiy tarix ywnalishida
ё
zilgan va qadim zamonlardan
to 1525 yilgacha musulmon mamlakatlarida yuz bergan ijtimoiy-si
ё
siy voqealarni
qisqacha ba
ё
n qiladi. Asar 11 qism, fasldan iborat bwlib, uning oxirgi 11 qismi
yangi h’isoblanadi. Unda XU1 asrning birinchi choragida Xuroson va
Movarounnah’rda sodir bwlgan voqealar birmuncha keng
ё
ritilgan. Ayniqsa,
Shayboniy sultonlar Suyunchxojaxon, Kwchkinchixon, Jonibek Sulton,
Ubaydullaxon, Muh’ammad Temur Sulton bilan Bobur Mirzo va uning si
ё
siy
ittifoqchilari Safaviylar wrtasida Movarounnah’r uchun davom etgan qurolli
kurash, Suyunchxojaxon bilan Sulton Saidxon wrtaisdagi 1512-1514 yillardagi
toju taxt uchun bwlgan kurash va Farg’onaning Shayboniylar tomonidan qaytadan
bwysundirilishi, Shayboniylarning 1514, 1520, 1524 yillari Xuroson ustiga qilgan
h’arbiy yurishlari va Balxning 1526 yili bwysundirilishi, Shayboniylarning qozoq
sudtonlari, xususan Qosimxon (1511-1523 yy.) wrtasida Sirdar
ё
bwyida
joylashgan Yassi, Savron, Suzoq, Sayram va boshqa shah’arlar uchun olib borilgan
kurashlar tarixi birmuncha keng ba
ё
n etilgan.
Ushbu qimmatli asarning faqat ikkita qwl
ё
zmasi saqdanib qolgan bwlib, biri
Toshkentda, Sharqshunoslik institutida (
İ
nv.
№
608) va ikkinchisi Sankt-
Peterburgdagi RF FA Sharqshunoslik instituti shah’ar bwlimida (D.104) raqami
ostida saqlanmoqda.
Dostları ilə paylaş: