109
Muqaddimada Eltuzarxon nomiga h’amdu sano wqiladi, Munisning xon
xizmatiga kirish sabablari aytiladi va asar mundarijasi keltiriladi.
Asarning 1-11- boblarida islomiyatdan avval wtgan piyg’ambarlar, eskm
tarix kitoblarida turk-mwg’ul qabilalarining ajdodi h’isoblangan
Ё
fas ibn Nuh’ va
Qwng’irot amirlarining ilk tarixiga bag’ishlangan.
Uchinchi bobda Burtajon va Chingizxon tarixi, Mwg’ul imperiyasining
Chingisxon zamonidan to Oltin Wrda xoni Berdibek (1357-1361 yy.) davrigacha
bwlgan tarixi ba
ё
n etilgan.
Twrtinchi bob Xorazmning Shayboniylar davri (1511-1804 yy.)dagi
ijtimoiy-si
ё
siy tarixi h’aqidadir.
Beshinchi bob Xiva xonligining 1804-1825 yillar orasidagi ijtimoiy-si
ё
siy
tarixini wz ichiga oladi.
Munis va Ogah’iyning mazkur asarining asosiy ah’amiyati shundaki, unda
Xorazmning qariyb 300 yillik (1511-1825 yy.) tarixi yaxlit, xronologik tartibda
ba
ё
n etilgan. Asar turli mavzudagi daliliy malumotlarga nih’oyatda boy. Kitobda,
masalan, Xorazm (Xiva xonligi) wramida istiqomat qilgan turkman, qoraqalpoq va
qozoq xalqlari va ularning mamlakatning ijtimoiy-si
ё
siy h’a
ё
tida tutgan wrni, katta
er egaligi, meh’natkash xalq ah’voli, soliq va jarimalar, xiroj, zakot, peshkash,
tansuqot va h’okazo, wn twrt urug’ning tarqatib yuborilishi, 1714, 1722-1723 va
1768 yillari sodir bwlgan ocharchilik va qah’atchilik, Xorazm shah’arlari Urganch,
Kot, Vazir, Yangi shah’ar, Tirsak, Gandumkon, Hazorasp, Shah’obodlarning
umumiy ah’voli, turkmanlar va wzbeklarning etnik tarkibi, Xiva xonligining
boshqa mamlakatlar, xususan, Eron, Buxoro xonligi va Rossiya bilan bwlgan
iqtisodiy va si
ё
siy munosabatlari xususida qimmatli malumotlarni uchratamiz.
“Firdavs ul-iqbol” asari tarixchilar tomonidan kam wrganilgan. Uning
qwl
ё
zma nusxalari Wzbekiston, Rossiya va boshqa mamlakatlar kutubxonalarida
saqlanadi.
Dostları ilə paylaş: