Microsoft Word 017 esas sayi doc
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, №4, 2017
54 ifadə etdikdə isə yüksək qalxan tonla tələffüz edilir..Çağırış, ziddiyyət ifadə edən xüsusi suallar qalxan-enən tonla ifadə edilir. Məsələn;Would Max have a game?-'Why not ˆask him Eyni bir leksik tərkibli qrammatik quruluşlu əmr cümləsi enən, qalxan, enən-qalxan, qalxan-enən tonla ifadə edilə bilir.Xəbərdarlıq bildirən əmr cümlələri enən-qalxan tonla ifadə edilir. Məsələn;May I hold the baby for a minute?-`Be ‚careful with it(xəbərdarlıq) Yüksək emosional xahişlər, yalvarışlarda enən-qalxan tonla ifadə edilir.
Məsələn;I really must go-`Please stay a little , longer Düşməni, bəzən də zarafatyana münasibət ifadə edən əmr cümlələri qalxam-enən tonla tələffüz edilir. Məsələn;It is not much of a cut-Then 'dont 'make so 'much ˆfuss about. İngilis dilində nida cümlələri danışanın ifadə etdiyi fikirdən təsirləndikdə və ya təəccübləndikdə qalxan –enən tonla ifadə edilir. Məsələn;I paid two hundred dollars for it.-'Two ˆhundred! Əlavə izahat, məlumat verən ümumi sual cümlələri köməkçi fellərlə çəxs əvəzliklərinin işlənməsindən formalaşır.Belə suallar yüksəkdən enən və enən-qalxantonla tələffüz edilir. Məsələn;It is my turn.-ˇIs it(4, 184) Şübhə ifadə edən ümumi sual cümlələri cümlənin aksent-melodik modelinindəyişməsi ilə formalaşır. Məsələn;The bus is at five.-`Have you made‚ sure? Çağırış xarakterli ümumi sual cümlələrdə ziddiyyət, təsirlənmə, çağırış ifadə edilir.Bu növ cümlələrdə vurğulu və vurğusuz hecalar yüksək tonal səviyyədə dar diapazonda tələffüz olunur.Sonuncu vurğulu hecada səs tonu orta yaxud yüksək tonal səviyyədən qalxıb, sonra düşür. Səs tonunun qalxıb düşməsi bir və ya bir neçə heca daxilində baş verə bilər. Məsələn;They have nowhere to live.-ˆHavent they? Əgər ümumi suala verilən cavab danışan şəxsdə bir qədər çaşqınlıq və təəccüb oyadırsa, bu halda sual təkrar olunur.Köməkçi və yaxud modal fellər güclü vurğu və yüksəkdən enən tonla tələffüz olunur.Cümlənin qalan sözləri vurğusuz olur.Vurğusuz hecalar qalxan istiqamətdə tələffüz olunur.Cümlənin ümumi melodik istiqaməti enən-qalxan ton formasında olur. Məsələn;ˇWas it really so interesting? ˇIs it worth trying? Əgər cümləyə verilən cavab gözlənilməz, təsiredici xarakterli olub, inandırıcı deyilsə, bu halda cümlə təkrar edilir.Sual əvəzlikləri güclü vurğu və yüksəkdən enən tonla tələffüz olunur.Cümlənin ümumi melodik istiqaməti enən-qalxan ton formasını alır.
Filologiya məsələləri, №4, 2017
55 Məsələn;ˇWhere have you been? ˇ How many did you see?(5, 176) Üzrxahlıq, minnətdarlıq , təəssüf , qəzəb, inadkarlıqifadə edən nəqli cümlələr enən-qalxan tonla tələffüz edilir. Məsələn;I am` very, sorry. I `shant keep ‚long. Nəqli cümlənin sonunda gələn please və thank you ifadələri alçaq qalxan tonla, cümlənin əvvəli isə alçaq enən tonla deyilir. Məsələn;Id like some `tea , please. Ive got e`nough ‚thank you. Salamlaşmalar və xudahafizləşmələr səmimi yüksək emosionallıq ifadə etdikdə enən-qalxan tonla deyilir.ˇ Məsələn;Good `night , mother. Bəzən qəzəb və təəccüb ifadə edən nidalar enən-qalxan tonla tələffüz edilir. Məsələn;`All ‚right. Good-bye ifadəsi emosional vəziyyət ifadə etdikdə enən-qalxan tonla tələffüz olunur.Məsələn;`Good- , bye. Cümlə intonasiyasının variativliyi daha çox kommunikativ tipli cümlələrintələffüzündə özünü göstərir.Belə ki, eyni leksik tərkibli və qrammatik quruluşlu cümlələr intonasiya baxımından müxtəlif variantlarda ifadə edilə bilir və bu zaman cümlənin ümumi mənası deyil, danışanın bu və ya digər məsələyə münasibəti ifadə olunur. Cümlənin kommunikativ tiplərinin müəyyənləşdirilməsində intonasiyanin aparıcı rol oynaması aydın olur.
1)Vassilyev V.A English phonetics (theoretical course ) M., 1970 2)Антипова А.М.Система английской речевой интонации.М, 1974 3)Торсуев Г.П. Фонетика английского языка.М, 1950 4)Axundov A, Babayev S, Zeynalov F.İngilis və Azərbaycan dillərində vurğunun ritmik-melodik xüsusiyyətləri.Bakı, 1996 5)Babayev S, Garayeva M. English phonetics Bakı, ”Maarif”1999 6)Axundov A.Azərbaycan dilinin fonetikası Bakı, ”Maarif”nəşriyyatı, 1984
Filologiya məsələləri, №4, 2017
56 Leyla Seyidova On the pecularities of intonation models using with the falling-rising and rising –falling nuclear tones in English
Summary This article deals with the peculiarities of intonation models using with the falling-rising and rising –falling nuclear tones in English.In the article an attempt is made to study falling-rising and rising-falling tones in all communicative types of sentences. Pecularities of intonation models using with the falling-rising and rising –falling nuclear tones in English. The use of English nuclear tones is touched in the works of scientists, such as Vassilyev V.A, Антипова А.М, Торсуев Г.П, Axundov A, Babayev S, Zeynalov F etc.The importance of these nuclear tones is to express the attitudes and emotions of the speakers in different social situations.
Лейла Сейидова К особенностям интонационных моделей с нисходяще-восходящим и восходяще -нисходящим ядерным тоном в английском языке.
Резюме
Статья посвящена особенностям интонационных моделей с нис- ходяще-восходящим и восходяще -нисходящим ядерным тоном в анг- лийском языке. В статье делается попытка изучения нисходяще-восходящего и восходяще -нисходящего тона во всех коммуникативных типах предло- жения.Использование английских ядерных тонов затронуты в работах таких ученых как, Vassilyev V.A, Антипова А.М, Торсуев Г.П, Axundov A, Babayev S, Zeynalov F и другие. Интонационных моделей с нисхо- дяще-восходящим и восходяще-нисходящим ядерным тоном в английс- ком языке. Важность этих ядерных тонов это-выражение эмоций и отноше- ний говорящего к различным социальным ситуациям.
Rəyçi: Kifayət Alirzayeva filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Yüklə 1,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|