109
Onun tüm işleri anlamsızdı.
b)
70 летний житель Индии Дасарат Мажхи на своей шкуре познал, что
такое Сизифов труд.
85
70 yaşındaki Hintli Dasarat Majhi Sisyphos emeğinin ne olduğunu kendi
tecrübesiyle öğrendi.
c)
Обидно, что по сути, эта опасная работа оказалась Сизифовым трудом.
Gerçekte bu tehlikeli işin anlamsız olması üzücüdür.
Bu deyim daha çok edebi (kitap) dilde karşımıza çıkmaktadır.
Tümce içinde hem dolaysız (örnek b) hem dolaylı nesne (örnek a, c) olarak
kullanılır.
Deyim sadece tekil halde kullanılmaktadır.
Со щитом или на щите
Türkçe anlamı = kalkan ile, ya da kalkanın üzerinde;
Türkçe karşılığı = yenmek yada yenilmek, hedefe ulaşmak ya da son
umudunu kaybetmek; ya hep, ya hiç;
Aslı = Eski Yunanca’dan alınmış bir taklittir.
“Eski çağ tarihçilerinin belirttiğine göre, Spartalı kadınları irade güçleri,
cesaretleri, vatana olan sadakatleri, ölçülü ve duygusuz konuşmalarıyla farklılık
gösterirlerdi. Eski Yunan Tarihçisi Plutarh, “Lakedemon Kadınlarının ifadeleri” adlı
kitabında bir kadının oğlunu savaşa gönderirken ona bir kalkan hediye ettiğini ve şu
85
www.indiya.ru
110
sözleri kullandığını yazar: “Ya kalkanla dön, ya da onun üzerinde”. Bu, ya zaferle
dön ya da öl, demektir. Eski zamanlarda Yunanistan’da, savaşta ölen kişileri savaş
alanından kalkanın üzerinde çıkarırlardı.Buradan “kalkan ile ya da kalkanın
üzerinde” ifadesi doğmuştur.”
86
Örnek tümceler;
a)
Ждите меня сегодня со щитом или на щите.
Bugün beni ya yenmiş ya da yenilmiş olarak bekleyin.
b)
Явлюсь послезавтра – со щитом или на щите! Мне что-то говорит: я
вернусь победителем! (Тургенев «Вешние воды»)
87
Yarından sonra ya yenmiş ya da yenilmiş olarak geleceğim! Bir şey bana
zaferle döneceğimi söylüyor.
c)
Не расстраивайся – всё у тебя получится, со щитом или на щите.
Üzülme, her şey iyi olacak, git ve zaferle dön.
Bu deyim daha çok konuşma dilde karşımıza çıkmaktadır.
Tümce içinde hareket belirteci niteleyeni (örnek a, b, c) olarak kullanılır. Ve
как? ( nasıl? ne şekilde?) sorusuna cevap verir.
Deyim sadece tekil halde kullanılmaktadır.
Собака на сене
Türkçe anlamı = samanda köpek;
86
V.M. Mokiyenko, 2005, s. 774
87
A. . Molotkov, 1978, s. 538
111
Türkçe karşılığı = Kendi yararlanmayan, diğerlerine de yararlanma hakkını
vermeyen kişi; ne kendisine ne de başkasına hayır olmak; ne kendisine ne de
başkasına yar etmek, ne yer ne yedirir; ne bana ne ele;
Aslı = Eksi Yunan fabula yazarı Esopos’un köpek hakkındaki fabulasından
alınmıştır bir taklittir.
“Köpek samanlıkta oturmakta ve samanı yemek isteyen atların yaklaşmasına
izin vermemektedir. Fakat samanı kendi de yemez.”
88
“Bu ifade Lope de Vega’nın “Samanda Köpek” (1618) adlı komedisi ile ün
kazanmıştır.”
89
Örnek tümceler;
a)
Людям жить негде, а они – как собака на сене. (В. Кетлинская)
90
nsanlar yaşayacak yer bulamıyor, onların ise ne kendilerine ne başkalarına
hayırları var.
b)
Он пытливо заглянул мне в глаза и спросил: - Вы хотите сказать, что я
как собака на сене?
91
Gözlerime çabayla baktı ve “benim ne kendime ne de başkalarına bir hayrım
olduğunu mu söylemek istiyorsunuz?” diye sordu.
Bu deyim daha çok konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır.
Tümle içinde yüklem (örnek a, b) olarak kullanılır.
Deyim tekil halde kullanılmaktadır.
88
N.M. Şanskiy, 1987, s. 136
89
V.M. Mokiyenko, 2005, s. 651
90
Ö.Aydın Süer, 1999, s. 111
91
A. . Molotkov , 1978, s. 442-443
112
Согреть змею на груди
Türkçe anlamı = yılanı koynunda ısıtmak;
Türkçe karşılığı = koynunda yılan beslemek; öpülecek eli ısırmak; besle
kargayı oysun gözünü;
Nankör, iyilik bilmeyen bir kişiye yardım etmek;
Aslı = Eski Yunanca’dan alınmış bir taklittir. Esopus’a aittir.
“Bir köylü yolda yatan donmuş yılana acır, onu koynuna koyar. Fakat yılan
ısınıp kendine gelince, köylüyü sokar ve öldürür.”
92
Örnek tümceler;
a)
Вот тебе и согрел змею на груди.
şte sana, besle kargayı oysun gözünü.
b)
Я никогда не думал, что согрел змею на груди.
Koynumda yılan beslediğimi hiç düşünmemiştir.
c)
Они как змея на груди – согрей её, а она потом тебе нож в спину.
Onlar tıpkı koynumda beslediğim yılanlar gibi; yılanı besle sonra seni
sırtından vursun.
d)
Выходит, американцы на собственной груди согрели змею, которая их
потом укусила.
Öyle görünüyor ki, Amerikanlıların koynunda beslediği yılan sonradan onları
soktu.
Bu deyim daha çok konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır.
92
N.M. Şanskiy, 1987, s. 137
Dostları ilə paylaş: |