Microsoft Word \304\356\352\363\354\345\355\3621

 
 
 
120 
Tümce içinde genellikle ad kökenli yüklem (örnek c), fakat nadiren hem özne 
(örnek a ) hem de dolaysız ve dolaylı nesne (örnek b, d) olarak kullanabilmektedir.  
Deyim  hem  çoğul  halde  (örnek  d,),  hem  de  tekil  halde  (örnek  а,  b,  с)   
kullanılmaktadır. 
 
Вечный город 
Türkçe anlamı = ebedi  şehir; Roma’dan bahsederken kullanılır;  
Türkçe karşılığı = ebedi şehir; 
Aslı =  “Aeterna urbs” Latince’den alınmış bir  taklit. 
“Bu  deyime  eski  Roma  şairi    olan  Tibulla’nın    (M.Ö.  50  –  19  yıllarında) 
2.kitabının  5.şiirinde rastlanmaktadır.”
112
  
 
Örnek tümceler;  
a)
  К ночи мы прибыли в Вечный город.                                                                     
Gece olunca biz Roma’ya vardık. 
b)
  Мне всю жизнь хотелось увидеть этот Вечный город.                                                           
Hayatım boyunca bu Ebedi şehri görmek isterdim. 
c)
  Вечный город всегда вызывал интерес у путешественников.                                 
Roma  her zaman gezginlerin ilgisini çekmiştir.
   
 
Bu deyim daha çok edebi (kitap) dilde karşımıza çıkmaktadır.  
Tümce  içinde  hem  özne  (örnek  c)  hem  dolaysız  (örnek  b)  hem  de  dolaylı 
(örnek a) nesne olarak kullanılabilmektedir.  
                                                 
112
 N.M. Şanskiy,  Opıt etimologiçeskogo slovar’a-spravoçnika R.F., “Russkiy yazık”, Moskva, 1987, 
s. 26 

---

 
 
 
121 
Deyim sadece tekil halde kullanılmaktadır. 
 
Всеми правдами и неправдами 
Türkçe anlamı = eğrisiyle, doğrusuyla; 
Türkçe karşılığı = eğrisiyle, doğrusuyla; sevabıyla, günahıyla; her yola 
başvurarak; doğru ya da yanlış;  
Aslı =  “Per fas et nefas” Latince’den alınmış bir taklit 
Bu deyimin  Tit Liviy’e ait olduğu sanılmaktadır. 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Всеми правдами и неправдами он стремился получить выгодное место. 
Eğrisiyle doğrusuyla iyi bir işe girmeye  niyetlendi.
 
b)
  Разными правдами  и  неправдами  мы организовали  деревообделочную 
мастерскую с хорошими станками.(Макаренко)
113
                                                  
Her yola başvurarak iyi tezgahlarla donatılmış marangoz atölyesini kurduk. 
c)
  Недели  две  спустя,  правдами  и  неправдами,  Евграф  добрался  до 
Волги.(Федин) 
114
                                                                                                         
ki hafta sonra Yevgraf iyi kötü Volga’ya ulaşabildi.
 
d)
  Он очень хорошо знал, что Митрий и хитростью, и всякими правдами и 
неправдами не погасит долга, а ещё сделает начёт. (Гладков)
115
                     
Mitri’nin, kurnazlıkla ve her yola başvurarak borcunu ödemeyeceğini, hatta 
daha da kırpacağını çok iyi biliyordu.
  
 
                                                 
113
A. . Molotkov, 1978, s. 350  
114
 a.g.e. s. 350 
115
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 216 

---

 
 
 
122 
Bu deyim daha çok konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde hareket belirtici niteliyeni (örnek a, b, c, d) olarak kullanılır. 
Deyim sadece çoğul halde kullanılmaktadır. 
 
Жребий брошен  
Türkçe anlamı = kur’a atıldı; 
Türkçe karşılığı = ölmek var dönmek yok, ok yaydan çıktı;     
Aslı =  “Alea jacta est” Latince’den alınmış bir  taklit 
“Bu  ifadeyi  Jule  Sezar,  M.  Ö.  49  yılında    Rubikon  nehrini  geçerken 
kullanmıştır. Rubikon nehri  talya’yı Galya’dan ayırırdı. Bu geçiş Roma’da iç savaşa 
neden olmuştur. Tarihçi Svetoniy’e göre bu sözler Latince “Alea jacta est” şeklinde 
söylenmiştir. Bu deyim pek çok Avrupa dilinde yer almıştır.”
116
  
 
Örnek tümceler; 
a)
  Жребий брошен – война объявлена.                                                                      
Artık ok yaydan çıktı –savaş ilan edildi.
 
b)
  Хорошо  ли,  дурно  ли  мы  поступили,  это  другой  вопрос;  но  жребий 
брошен,  -  сказал  Вронский..  –  и  мы  связаны  на  всю  жизнь. 
(Л.Толстой)
117
   
Vronskiy  “ yi  mi  kötü  mü  yaptık  o  başka  bir  soru,  artık  ölmek  var  dönmek 
yok, biz hayat boyu birbirimize  bağlıyız” diye konuştu.
 
c)
  Всё было ясно: жребий брошен. 
Her şey açıktı: ok yaydan çıktı. 
                                                 
116
 V.M. Mokiyenko, 2005, s. 228 
117
 A. . Molotkov, 1978, s. 159 

---

 
 
 
123 
Bu deyim daha çok edebi (kitap) dilde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde tümce (örnek a, b, c) olarak kullanılmaktadır. 
Deyim sadece tekil halde kullanılmaktadır. 
 
Заколдованный (порочный) круг 
Türkçe anlamı = büyülü, sihirli daire; 
Türkçe karşılığı = kısır döngü, fasit daire; 
Aslı =  “Circulus vitiosus”    Latince’den alınmış bir  taklit. 
“Bu  deyim  eski  ve  batıl  inançlarla  bağlantılıdır.  Büyücüler  ve  üfürükçüler 
büyülü  sözcüklerin  yardımıyla  bir  daire  çizerek,    kendilerine  düşman  güçlere  karşı 
dokunulmaz  bir  alan  oluşturuyorlardı.  Bu  dairenin  içinde  kalan  nesneler  başkaları 
için  görünmez  olurdu.  Böyle  büyülü  bir  alana  düşen  bir  insan  uzun  uzun  dolaşır, 
çıkışı bulamayıp kaybolurdu.”
118
 
“Bu  deyim  Latince  “Circulus  vitiosus”  dan  alınmış  bir  taklittir.  Avrupa 
dillerinde  cerle  vicieux,  tourner  dans  un  cercle  vicieux”  (kısır  döngüde  dolaşmak) 
şeklinde bilinmektedir.”
119
     
      
Örnek tümceler; 
a)
  Используя  литературное  произведение  в  качестве  прямого  источника 
для  биографии,  исследователь  неизбежно  попадает  в  порочный  круг. 
(И.Андроников)
120
                                                                                                       
                                                 
118
 E.A.Gruşko, Yu.M. Medvedev,  Sovremennıye krılatıye slova i vırajeniya, Moskva, Rol’f, 2000 
s.156 
119
 V.M. Mokiyenko, 2005, s. 361 
120
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 213 

---