Microsoft Word \304\356\352\363\354\345\355\3621

 
 
 
127 
Örnek tümceler; 
a)
  Два  дня  пролежал  он  ни  жив  не  мёртв.  Только  пузырь  со  льдом  всё 
время сёстры ему на животе меняли. (Б.Лавренёв)
129
         
ki  gün  yarı  ölü  bir  durumda  yattı.  Yalnızca  hemşireler  karnındaki  buz 
torbasını sürekli değiştiriyorlardı.
 
b)
  Смотритель пошёл домой ни жив ни мёртв. (А.С.Пушкин)
130
                   
stasyon bekçisi yarı ölü bir durumda eve gitti.
 
c)
  Она  так  боялась  грозы,  что  спряталась  ни  жива  ни  мертва  в  самой 
дальней комнате, чтобы не слышать грома.
131
                                                
Fırtınadan  öylesine    korkardı  ki,  gök  gürültüsünü  duymamak  için  en  uzak 
odada korkudan ödü patlamış bir şekilde saklandı.
 
d)
  Покорно  как  ребёнок  слез  Андрей  с  коня  и  остановился  ни  жив  ни 
мёртв перед Тарасом. (Гоголь)
132
                     
Andrey  uysal  bir  çocuk  gibi  attan  indi  ve  korkudan  ödü  koparak  Taras’ın 
önünde durdu.
 
 
Bu deyim daha çok konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde yüklem (a, b, c, d) olarak kullanılır. 
Deyim hem tekil halde hem de çoğul halde ve her cinsle  kullanılmaktadır. 
 
 
 
                                                 
129
 Ö.Aydın Süer, 1999, s. 166 
130
 A. . Molotkov, 1978, s. 157 
131
 N.V. Basko, 2002, s. 147 
132
 R. .Yarantsev, 1981, s. 102 

---

 
 
 
128 
Подозрительная личность 
Türkçe anlamı = şüpheli kişi; 
Türkçe karşılığı = şüpheli kişi;  
Aslı =  “Persona suspesta” Latince’den alınmış bir taklit. 
“Bu  ifade  hukuk  diliyle  bağlantılıdır  ve  ilk  olarak  “suçta  şüpheli  şahıs” 
anlamında kullanılmaktaydı.”
133
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Он всегда мне казался подозрительной личностью.                                              
Bana her zaman şüpheli biri gibi görünüyordu.
 
b)
  Мы  шли  очень  медленно,  так  как  возле  дверей  нас  ждала  какая-то 
подозрительная личность.                                                                      
Yavaş yürürdük çünkü kapımızın önünde bizi bekleyen şüpheli bir kişi vardı.
  
c)
   Я  посмотрела  в  окно  и  увидела,  что  возле  дома  разгуливает 
подозрительная личность.                                                                                           
Sokağa baktım ve evimin önünde şüpheli bir kişinin dolaştığını gördüm. 
d)
  Под  уличным  фонарём  стояли  две  подозрительные  личности.                          
Sokak lambasının altında iki şüpheli kişi duruyordu.
 
 
Bu deyim hem edebi  hem de konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde  hem özne (örnek b, c, d) hem de dolaylı nesne (örnek a) olarak 
kullanılır.  
                                                 
133
 N.M. Şanskiy,  1987, s. 110 

---

 
 
 
129 
Deyim  hem  tekil  halde  (örnek  a,  b,  c)  hem  de  çoğul  halde  (örnek  d) 
kullanılmaktadır. 
 
Познай самого себя  
Türkçe anlamı = kendini bil; 
Türkçe karşılığı = kendini bilmek, haddini bilmek, kendini tanımak;     
Aslı =  “Nosce te ipsum”   Latince’den alınmış bir taklit. 
“Platon’un  “Protogor”  adlı  diyalogunda  söz  edilen  efsaneye  göre  Delfa’da 
bulunan Apollon Tapınağında bir araya gelen yedi ulu bilge “Kendini bil” sözlerini 
yazmışlardır. Bu düşünceyi Sokrates de benimsemiş ve yaygınlaştırmıştır.”
134
  
 
Örnek tümceler; 
a)
  Для  того  чтобы  хорошо  разбираться  в  людях,  надо  вначале    познать 
самого себя. 
nsanları iyi tanıyabilmek için önce
 kendini tanımalısın. 
b)
  Сократ сказал – познай самого себя – и я как раз занимаюсь этим.   
Sokrates “kendini tanı” demiş  ve işte ben bununla uğraşıyorum. 
c)
  Если не познаешь самого себя, трудно будет общаться с людьми. 
Eğer kendini tanımazsan insanlarla iletişim kurman  zor olur
. 
 
Bu deyim daha çok  edebi dilde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde  yüklem (örnek a, b, c) olarak, fiil ise hem olumlu (örnek a, b) 
hem de olumsuz (örnek c) olarak kullanılır. 
                                                 
134
 Aşukinı, Krılatıye slova, Moskva, 1966, s. 524 

---

 
 
 
130 
Deyim tekil halde kullanılmaktadır. 
 
Пришёл, увидел, победил 
Türkçe anlamı = geldim, gördüm, yendim; 
Türkçe karşılığı = geldim, gördüm, yendim; 
Aslı =  “Veni, vidi, vici” Latince’den alınmış bir taklit. 
Plutarh’a  göre  (Yaşam  öyküleri.  Jule  Sezar)  bu  ifadeyi  Jule  Sezar  M.Ö.  47 
yılının  Ağustosunda  Pontus  kralı  Farnak’ın  oğlu  Metridat  karşısında  Zile’de 
kazandığı zaferle ilgili olarak arkadaşı Amintiy’e yazdığı mektupta kullanmıştır. 
Svetoni’nin “Yüce Jule” adlı eserinde belirttiğine göre, bu ifade Pontus zaferi 
kutlamaları sırasında Sezar’ın önünde taşınan tahta levhaya kazınmıştır.
135
  
 
Örnek tümceler;  
a)
  Он  думает,  что  всё  ему  позволено,  прямо  так  «пришёл,  увидел, 
победил». 
Onun  için  her  şeyin  mümkün  olduğunu  düşünüyor,  hemen  “geldi,  gördü, 
yendi”. 
b)
  И  в  любви,  и  в  работе,  он  всегда  придерживался  правила:  «пришёл, 
увидел, победил. 
Hem işte hem aşkta daima tek kuralı izliyor: “geldi,gördü, yendi”. 
 
 
 
                                                 
135
 Daha fazla bilgi için bkz. Ya. M. Borovskiy, 2003, s. 684 

---