Microsoft Word \304\356\352\363\354\345\355\3621

 
 
 
186 
Aslı =  Eski Rusça. 
“Десяток” (des’atok) – onluk sözcüğü on kişilik asker birliğinin eski adıdır. 
Bu  birlikten  bir  asker  savaşta  cesaret  gösterdiğinde,  o  asker  için  ödlek  takımından 
(onluktan)  olmadığı  söylenirdi.  Bu  deyim  askeri  alandan  çıkıp  sivil  hayata 
geçirildiğinde insanların karakteristik özelliklerini ifade etmeye başlamıştır.
263
   
 
Örnek tümceler; 
a)
  Я неробкого десятка и никакой колдуньи не испугаюсь.(Загоскин)
264
 
Ödlek takımından değilim ve hiçbir büyücüden de korkum yok. 
b)
  Нашлись, как и везде бывает, кое-кто не из робкого десятка, которые 
не теряли присутствия духа. (Гоголь)
265
 
Her  yerde  olduğu  gibi,  cesaretini  kaybetmeyen  yürekli  adamlar  burada  da 
bulundu. 
c)
  Сердце Радиона гулко застучало, но он ничем не выдал своего волнения. 
Пусть  этот  парень  не  берёт  его  на  испуг  –  он  не  из  робкого  десятка. 
(Е.Мальцев)
266
 
Radion’un  kalbi  hızlı  bir  şekilde  atmaya  başladı,  fakat  heyecanını  hiçbir 
şekilde  göstermedi.  Bu  genç  Radion’u  korkutmaya  çalışmasın,  o  ödlek 
takımından değil. 
 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde  ad kökenli yüklem (örnek a, b, c) görevini üstlenmektedir. 
                                                 
263
 V.M.Mokiyenko, 2005, s. 189 
264
 Ö.Aydın Süer, 1999, s.158 
265
 R. .Yarantsev, 1981, s. 123 
266
 a.g.e., s. 123  

---

 
 
 
187 
Deyim  hem  “не  из  робкого  десятка”  (ne  iz  robkogo  des’atka)  ,  hem  de 
“неробкого десятка” (nerobkogo des’atka) şekliyle kullanılmaktadır. 
 
Не лыком шиты 
Türkçe anlamı = Akçaağaç kabuğundan dikilmedi; 
Türkçe karşılığı =  neyin ne olduğunu bilmek, işten anlamak, toy olmamak; 
Aslı =  Eski Rusça. 
Deyim  Akçaağaç  kabuğundan  yapılan  çarık,  sepet,  hasır  vb.  eşyaların 
üretiminin  basit  kabul  edilmesiyle  bağlantılıdır.  Bu  malzemeden  yapılan  ürünler 
fakirliğin ve köylüğün işaretiydi. Bu nedenle önceleri “не лыком шит” (ne lıkom 
şit)  deyimi  “sıradan  olmayan  (asil)  kişileri”  ifade  ederken,  daha  sonları  ise  “basit 
olmayan” ve “aklı başında” olan insanlar için kullanılmaya başlanmıştır.
267
  
 
Örnek tümceler; 
a)
  Он не лыком шит, может перехитрить многих.  
Toy değil, herkesi kandırabilir.
 
b)
  Знает, где  чем поживиться, не лыком шит.
268
 
Nerede çıkar elde edeceğini bilir, toy değildir. 
c)
  Мы тоже не лыком шиты.
269
 
Biz de toy değiliz
. 
d)
  Она выглядит незаметной, скромной, но тоже не лыком шита.
270
 
O göze çarpmayan, içe kapanık biri gibi görünüyor, ama toy da değil. 
                                                 
267
 V.M.Mokiyenko, 2005, s. 405 
268
 S.  . Ojegov, N.Yu. Şvedova, Tolkovıy slovar’ russkogo yazıka: 80 000 slov i frazeologiçeskih 
vırajeniy,  Moskva, Rossiyskaya Akademiya Hayk, 2003, s. 335  
269
 T. Volkova, Universal’nıy frazeologiçeskiy slovar’ russkogo yazıka, Moskva, Veçe, 2000, s. 176 
270
 N.V. Basko, Russkiye frazeologizmı - legko i interesno., Moskva, Flinta, 2003, s. 79  

---

 
 
 
188 
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır. 
Tümce içinde yüklem (örnek a, b, c, d) görevini üstlenmektedir.  
Deyim  hem  tekil  halde  (örnek  a,  b,  d),  hem  de  çoğul  halde  (örnek  c) 
kullanılmaktadır. 
 
Не на живот (жизнь), а на смерть 
Türkçe anlamı = ölüm kalım savaşı vermek; 
Türkçe karşılığı = ölüm dirim savaşı vermek, ölüm dirim (ya da kalım) savaşı 
yapmak, ölümüne, acımasızca (savaşmak, kin gütmek); 
Aslı =  Eski Rusça. 
Eski  Rusça’dan  gelen  “живот”  (jivot)  sözcüğü  burada  “yaşam”  anlamına 
gelmektedir. Bu deyim çağdaş Rusça’da “не на живот, а на смерть” (ne na jivot, a 
na smert’) ve “не на жизнь, а на смерть” (ne na jızn’, a na smert’)  olmak üzere 
iki seçenekli kullanılmaktadır.
271
 
 
Örnek tümceler; 
a)
  Все  почувствовали,  что  между  ними  будет  борьба  не  на  живот,  а  на 
смерть. (Гладков)
272
 
Onların arasında ölümüne
  bir çarpışmanın olacağını  herkes hissetti. 
b)
  Алексей  Абрамович  обращался  к  управителю,  брал  у  него  с  рук 
рапортишку и начинал его ругать не на живот, а на смерть.(Герцен)
273
 
Aleksey Abramoviç yöneticiye sesleniyor, elinden raporu alıyor ve acımasızca 
ona sövmeye başlıyordu. 
                                                 
271
 V.M.Mokiyenko, 2005, s. 222 
272
 A. .Molotkov, 1978, s. 158 
273
 a.g.e. s. 158 

---