Microsoft Word Avtomobil muhazira

 
Dizel mühərriklərinin qidalanma sistemləri 
 
Dizel mühәrriklәrinin yanacaq sistemlәrinin vәzifәsi mühәrrikin silindrinә 
sürәt vә yük rejiminә müvafiq olaraq lazımi anda vә lazımi miqdarda yanacağın 
püskürülmәsini tәmin etmәkdir. 
Ümumiyyәtlә, dizel yanacaq püskürmә sistemlәri aşağıdakı tәlabatlara cavab 
vermәlidir: 
1)
Mühәrrikin yanma kamerinә yanacaq mümkün qәdәr daha yüksәk tәzyiqlә verilmәli, o, 
mümkün qәdәr narın tozlandırılmalı vә yanacaq püskürülmәsinin sonu kәskin qurtarmalıdır; 
2)
Mühәrrikin iş rejimindәn asılı olaraq silindrә dәqiq miqdarda dozalanmış yanacaq 
verilmәlidir; 
3)
Çoxsilindrli mühәrrikin müxtәlif silindrlәrinә verilәn yanacaq miqdarının yol verilәn 
xәta daxilindә eyniliyi tәmin edilmәlidir; 
4)
Silindrә yanacaq iş prosesinin müәyyәn anında verilmәli, iş rejimindәn asılı olaraq 
yanacağın verilmә anı vә püskürmәnin davamiyyәt müddәti dәyişdirilmәlidir; 
5)
İş prosesinin tәlabatına uyğun olaraq püskürmәnin müәyyәn xarakteristikası tәmin 
edilmәlidir. (Burada püskürmәnin differensial xarakteristikası, yәni zamandan vә ya nasos 
valının dönmә bucağından asılı olaraq püskürülәn yanacağın elementar miqdarının hansı qanuna 
uyğunluqla dәyişmәsi nәzәrdә tutulur); 
6)
Mühәrrikin yükündәn vә sürәt rejimindәn asılı olaraq silindrlәrә verilәn yanacağın 
miqdarı tәnzimlәnmәlidir. (Bu funksiyanı avtomatik tәnzimlәyici yerinә yetirir); 
7)
Mühәrrikin işә salınması zamanı nisbәtәn böyük tsikllik yanacaq verilişi tәmin 
edilmәlidir. 
Şək. 1. Ənənəvi tipli dizel yanacaq sistemləri. 
 
Mikroprosessor sistemlәrinin daxili yanma mühәrriklәrindә tәtbiqi nәticәsindә 
klassik (әnәnәvi) sistemlәrdәn fәrqli olaraq, daha effektli, daha yüksәk tәlәblәrә 
cavab verәn elektron idarәetmәli dizel yanacaq sistemlәri yaradılmışdır. Belәliklә, 
bu sәbәbdәn dizel yanacaq sistemlәrini iki tipә ayırmaq olar: әnәnәvi (klassik) vә 
mikroprosessorlu dizel yanacaq sistemlәri. 

---

41 
Mikroprosessorlu dizel yanacaq sistemlәrinin özlәri müәyyәn inkişaf tarixi 
keçdiyi üçün onların da bir sıra növlәri vardır: 
Müxtәlif nәsilli elektron idarәetmәli yüksәk tәzyiqli yanacaq nasoslarına malik 
yanacaq sistemlәri, müxtәlif nәsillәrә malik elektromexaniki idarәetmәli 
forsunkası olan dizel yanacaq sistemlәri, tәzyiq akkumulyatorlu elektrohidravlik 
forsunkalı dizel yanacaq püskürmә sistemlәri, mikroprosessorlu nasos-farsunkalı 
yanacaq sistemlәri. 
Qeyd edәk ki, tәzyiq akkumulyatorlu yanacaq sistemlәrinin klassik versiyası 
da mövcud olmuşdur. Bunlarda müasirlәrdәn fәrqli olaraq mikroprosessor 
idarәetmә olmamışdır. Bu, hәm dә klassik nasos-farsunkalı yanacaq sistemlәrinә dә 
aiddir.