Microsoft Word Baburname doc
Yüklə 3,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
BABURNAMƏ
163 olub fərqi bir-iki gündü. O münasibətlə bu qəzəli söyləmişdim: Yeni ay yar üzü birlə görüb, el şadi-xürrəmlər, Mana üzü qaşından ayrı bayram ayında qəmlər.
Yüzi-novruziyü vəsli-eydini, Babur, qənimət tut, Ki bundan yaxşı olmaz, olsa yüz novruz bayramlar. Gumel çayını keçdik və dağ ətəyini izləyərək günəyə doğru yürüdük. Bir-iki küruh getmişdik (150 b) ki, dağ ətəyindəki təpələrdə gözünü qan tutan bir neçə əfqan ortaya çıxdı. Atları dördnala çaparaq dərhal o tərəfə cumduq. Əfqanlarm çoxu qaçdı, bəziləri isə dağ ətəyindəki xırda təpə və kəmər- lərdə kor-koranə toplandı. Bir əfqan kiçık bir təpənin üstündə dururdu. Deyə- sən, arxasında uçurum vardı, ona görə gedəcək yeri yox idi. Sultanqulu Çanaq zirehli bir halda oraya çıxıb vuruşaraq adamı ələ keçirdi. Bu mənim hüzu- rumda gördüyü bir işdi və bu iş onun etibar görüb yüksəlməsinə səbəb oldu. Bir kəmərdə isə Qutlu Qədəm bir əfqanla vuruşub tudaşdı, on-on iki kari qədər bir yerdən birlikdə aşağıya düşdülər. Başını kəsib gətirdi. Kəpə də bir dağın üstündə bir əfqanla əlbəyaxa olaraq dağ üstündən dağın yarısına qədər yuvarlanıb gəldi. O da onun başını kəsib gətirdi. Bu əf- qanların bir çoxu əsir edilmişdi, hamısı sərbəst buraxıldı. Dəştdən qalxıb Mehtər Süleyman dağının ətəyi ilə günəyə doğru yürü- dük. Üç dəfə dincəldikdən sonra Sind çayının sahilində yerləşən, Multana tabe olan kəndlərdən birinə, Bilə deyilən kiçık bir qəsəbəyə çatdıq. Əsgərlər gəmilərə minib suyu keçdilər, bəziləri isə üzərək keçdilər. Bu kənd qarşısın- da bir ada vardı. (151 a) Geri qalan əhalinin bir qismi bu adada göründü. Əsgərin böyük bir qismi at və silahlarıyla suya girərək oraya keçdi. Bir neçə adamı su götürdü. Bunlar arasında mənim adamlarımdan Qul Anıqla Mehtər Fərraş, Cahangir Mirzənin adamlarından isə Kaymas Türkmən də vardı. Bu adada əsgərin əlinə qumaş və ev əşyası kimi bəzi şeylər keçdi. O civar əhalisinin hamısı adadan gəmilərlə Sind çayının digər tərəfinə keçdilər. Adanın qarşısına keçənlərin bir qismi suyun genişliyinə güvənib qılınclarını əllərinə alıb oynadaraq istehza etməyə başladılar. Adaya keçənlərdən Qul Bəyazid Bəqavul tək başına və yalın atla özü- nü onların qarşısından suya atdı. Adanın o tərəfindəki suyun genişliyi bu tə- rəfinkindən iki-üç misli qədər çox idi. Atını üzdürərək, o tərəfdəkilərin qar- şısında bir ox atımı qədər məsafədə dayaz yerə çıxdı. Su atın böyrünə qədər gəlirdi. Özünə gəlmək üçün bir qədər durdu. Arxasından heç kim getmədi, getmə ehtimalı da yox idi. Oradan sürətlə bunların üstünə cumdu. Bir-iki ox atdılar, lakin heç bir şey edə bilməyib qaçdılar. Tək başına, yəhərsiz atla, köməksiz Sind çayı kimi bir çaydan at üzdürərək keçib düşməni qaçırdı və yerini aldı. Çox cəsuranə bir iş görmüşdü. Düşməni qaçırdıqdan sonra (151
Zəhirəddin Məhəmməd BABUR
164 dür, bundan əvvəl də bir neçə dəfə də xidməti və cəsarəti görünmüşdü, eti- bar və iltifat göstərib aşçılıq 1 rütbəsindən xassə bəkavul rütbəsinə yüksəlt- mişdim. Bu şücaətindən dolayı da ona çox inayət və ehsanlarda bulundum. Bu barədə irəlidə söz açılacaq. Gerçəkdən də inayət və ehsana layiq idi. İki-üç mənzil boyunca Sind çayını sahildən izləyərək, çayın aşağısına doğru getdik. Əsgər axın edə-edə atlarını haldan saldı. Qənimət də axına dəyməzdi, hamısı öküzdən ibarətdi. Dəştdə ikən əsgərin əlinə qoyun və bəzi yerlərdə qumaş kimi şeylər keçmişdi, amma Dəşti keçdikdən sonra öküzdən başqa bir şey yox idi. Sind çayı sahilindəki mənzillərdə iş o dərəcəyə çatdı ki, bir qulluqçu üç-dörd yüz öküzü birdən gətirirdi. Çox olduğu üçün gətirir- dilər, ancaq hər mənzildə bir o qədəri qalırdı. Sind sahilini izləyərək üç mənzil gəldik. Üç mənzildən sonra Pir-Kanu məzarı qarşısında Sind çayından ayrılaraq Pir-Kanu məzarına gəlib dayandıq. Məzarın bəzi mücavirlərinə əziyyət verdikləri üçün əsgərlərdən birini ibrət olsun deyə parçalatdım. Bu məzar Hindistanda (152 a) fövqəladə mötəbər bir məzardır və Mehtər Süleyman dağına bitişik dağların ətəyində yerləşir. Bu məzardan qalxıb keçid üzərinə endik. Oradan qalxıb Düki vilayə- tindəki çaya endik. O yurddan qalxanda isə Şah [Şüca] bəyin adamı və Sivi- nin valisi olan Fazil Göyəldaşın casusluq etməyə gəlmiş iyirmi qədər adamı- nı tutub gətirdilər. O vaxtlar aramızda düşmənçilik olmadığı üçün atlarına və silahlarına toxunmadan sərbəst buraxdıq. Ertəsi gün Düki kəndlərindən Çutali deyilən kəndin yaxınına endik. Sind çayının bir az o tərəfində və onun sahilində durmadan axın edildiyi halda at yemi və ot bol olduğu üçün atlar süstləşmirdi, lakin Sind çayından Pir-Kanu tərəfə doğru çıxanda ot heç tapılmır, ara-sıra iki-üç mənzildə bir az ot tapıla bilirdi. At yemi ise heç tapılmırdı. Bu yurdlardan etibarən əsgə- rin atları geri qalmağa başladı. Çutalidən keçib endiyimiz yurdda yük heyvanı olmadığı üçün mənim öz çadırım da qaldı. Burada ikən bir gecə elə yağış yağdı ki, çadırda su to- puğuma qədər çıxdı. Kilimləri bir yerə yığıb onların üstündə oturdum. O ge- cəni sabaha qədər bu cür sıxıntı içində keçirdim.
İki mənzildən sonra Cahangir Mirzə gəlib qulağıma (152 b) gizli bir sözü olduğunu söylədi. Yalnız qaldıq. Mənə belə dedi: «Baqi Çağanyani mənim yanıma gəlib dedi ki, padşahı yeddi-səkkiz və ya on adamla Sind ça- yının o biri üzünə keçirək və sizi padşah edək».
1 Aşçılıq, yaxud bavurçuluq: hökmdar sarayında mətbəxdə çalışanlara məxsus rütbə. Bəkavulluqdan [yeməklərə nəzarət edən şəxsin ünvanı] aşağı dərəcədə bir rütbə.
Yüklə 3,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|