P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
296
Qrammatik qurulu un lam tdar c h tl ri
Qrammatikan n dilçiliyin
dig r öb l ri il laq si
MORFOLOG YA
1.
Amorf morfologiyas
2.
Aqqlütinativ (iltisaqi) morfologiya
3.
Flektiv morfologiya
4.
nkorporla an morfologiya
Morfologiyan n növl ri
Morfem anlay
Kök
sas
K LÇ L R
kilçil rin m nas na gör növl ri
Sözdüz ldici kilçil r
Sözd yi dirici kilçil r
Sözdüz ldici
kilçil rl sözd yi dirici
kilçil rin f rqli
xüsusiyy tl ri
Formadüz ldici kilçil r
kilçil rin dil m n yin gör növl ri
1)
Az rbaycan dilinin özün m xsus kilçil ri
2)
Dilimiz fars dilind n keçmi kilçil r
3)
Dilimiz r b dilind n keçmi kilçil r
4)
Dilimiz rus dilind n keçmi kilçil r
kilçil rin i l kliyin ,
m hsuldarl na gör növl ri
1)
M hsuldar kilçil r
2)
Qeyri-m hsuldar kilçil r
Sözün t rkibind tutduqlar mövqey gör kilçil rin növl ri
Ön kilçil r
Orta kilçil r
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
297
Son kilçil r
Omonim kilçil r
Sözün kökün kilçil r qo ulduqda ba ver n morfonoloji hallar
S sart m
S sdü ümü
Söz kökün kilçi qo ulduqda ba ver n s s keçidl ri
Söz kökl ri il kilçi münasib tind fonetik laq l r
N TQ H SS L R N N T SN F
Nitq hiss l rinin t snifi prinsipl ri
Nitq hiss l rinin t snifi bar sind fikirl rind
xülas si
Nitq hiss l rinin t snifi
sas nitq hiss l ri
Köm kçi nitq hiss l ri
Xüsusi nitq hiss l ri
ÜMUM QRAMMAT K KATEQOR YALAR
Hal kateqoriyas
Adl q hal
Yiy lik hal
T sirlik hal
Yönlük hal
Yerlik hal
Ç x l q hal
M NSUB YY T KATEQOR YASI.
M nsubiyy t kateqoriyas n n
ifad üsullar
a)
Morfoloji üsul
b)
Sintaktik üsul
XS KATEQOR YASI
K M YY T KATEQOR YASI
K miyy t kateqoriyas n n ifad üsullar
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
298
1.
Leksik üsulla k miyy tin ifad si
2.
Morfoloji üsulla k miyy tin ifad si
3.
Sintaktik üsulla k miyy t kateqoriyas n n ifad si
NKARLIQ KATEQOR YASI
1.
Leksik vasit l rl inkarl n ifad si
2.
Morfoloji vasit l rl inkarl n ifad si
3.
Sintaktik vasit l rl inkarl n ifad si
Annotasiya: Kitab proqram n t l bl rin uy un kild yaz lm
v iki hiss d n ibar t olmas n z rd tutulmu dur.
Kitab n I hiss sind qrammatika haqq nda m lumat verilir v
qrammatikan n
növl rind n, qrammatik anlay lardan, qrammatik
qurulu dan, qrammatikan n dilçiliyin dig r öb l ri il laq sind n,
qrammatikan n morfologiya öb sind n v morfologiyan n növl -
rind n, morfem anlay ndan, kök v kilçi morfemd n, sasdan,
kilçil rin növl rind n, söz kökün kilçi qo ulduqda ba ver n
morfonoloji hallardan b hs olunur. Nitq hiss l rinin t snifi il ba l
mövcud fikirl r saf-çürük edilir, o cüml d n ümumi qrammatik
kateqoriyalar geni rhini
v izah n tap r
13.
X lilov, B. Müasir Az rbaycan dilinin morfologiyas /Bulud-
xan X lilov; red.: N.C f rov, H.Mirz yev; r yçil r: V. liyev,
C.C f rov.- T krar n r.- Bak : Nurlan, 2007.- Hiss 2.- 354 s.
Kitab n içind kil r:
S M
smi bir nitq hiss si kimi s ciyy l ndir n xüsusiyy tl r
smin t rifi
smin suallar
siml rin leksik m nas na gör növl ri
smin
qurulu ca növl ri
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
299
Sad isiml r
Düz ltm isiml r
Mür kk b isiml r
S F T
Sif tin lü vi m na qruplar
Sif tin formal lam tl ri
Sif tin dig r nitq hiss l ri iç risind yeri
sli v nisbi sif tl r
Sif tin substantivl m si
Sif tin qurulu ca növl ri
Sad sif tl r
Düz ltm sif tl r
Mür kk b sif tl r
Sif tin d r c l ri
Sif tin d r c l rinin say bar sind fikirl rin xülas si
Adi d r c
Çoxaltma d r c si
Azaltma d r c si
SAY
Say haqq nda ümumi m lumat
Say n özün m xsus xüsusiyy tl ri
Saylar n m naca növl ri
Miqdar saylar
S ra saylar
R q ml r
Saym nal
sözl r
Saylar n sakramentall
Sayköklü sözl r
Ba qa dill rd n dilimiz keç n saylar
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
300
V ZL K
v zliyin özün m xsus xüsusiyy tl ri
v zliyin növl ri
xs v zlikl ri
ar v zliyi
Sual v zliyi
Qeyri-mü yy n v zlik
T yini v zlik
nkar v zliyi
Nisbi v zlik
FE L
Feili bir nitq hiss si kimi s ciyy l ndir n xüsusiyy tl r
Feilin qurulu u
Feilin qurulu u bar sind fikirl rin xülas si
Sad feill r
Düz ltm feill r
Mür kk b feill r
Feilin növl ri
Feilin lü vi m na növl ri
Feilin sas m na növü: T sirlik-t sirsizlik kateqoriyas
Feilin qrammatik m na növl ri
Feilin qrammatik m na növl ri bar sind fikirl rin xülas si
Feilin qrammatik m na növl rind i , hal, h r k tl subyekt
aras ndak münasib t
M lum növ
M chul növ
Qay d növ
Qar l ql növ
Mü t r k növ
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
301
cbar növ
Feilin zaman kateqoriyas
Keçmi zaman
ühudi keçmi zaman
N qli keçmi zaman
ndiki zaman
G l c k zaman
Q ti g l c k zaman
Qeyri-q ti g l c k zaman
Feilin t rz kateqoriyas
Feilin formalar
Feilin t srifl n n formalar
Feilin mr formas
Feilin arzu formas
Feilin
vacib formas
Feilin rt formas
Feilin laz m formas
Feilin davam formas
Feilin bacar q formas
Feilin sual formas
Feilin t srifl nm y n formalar
M sd r
M sd rin feil m xsus xüsusiyy tl ri
M sd rin ism m xsus xüsusiyy tl ri
Feili sif t
Feili sif tin morfoloji göst ricil ri
Feili sif tin feill ox ar v f rqli xüsusiyy tl ri
Feili sif tin sif tl ox ar v f rqli xüsusiyy tl ri