Microsoft Word Chamenzemli hekayalar 1-cild+. doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
352 – Məncə,–dedim,–mənzilinizin nöqsanı yoxdur: geniş və gözəl məfruşatlıdır... – O!.. – deyə sözlərimi kəsdi. –Onda sizin, bağışlayın, əsil zövqdən xəbəriniz yoxdur. Gəlin, görün mən sizə nələr göstərə- cəyəm. Salona döndük, Roza xanım qəfəsədən bir sıra jurnal çıxarıb, masanın üzərinə qoydu. – Baxın,–deyə açdı,–bu evlərin incəliyinə, bağçaların səliqəsinə, hovuzlara, nəhayət, otaqların nəfis üslublu məfruşatına baxın. Bizim ev bunlara nisbətən tövlədir... Roza xanımın təqdim etdiyi alman və fransız jurnallarını gözdən keçirdim: – Bizim yeni yapılan evlərimiz heç də bunlardan geri qalmır,–dedim. Roza xanım təhqir edilən kimi oldu: – Eh,–dedi,–sizdə heç yüksəliş təmayülü yoxdur. Heyrət!.. Mən sərzənişlə: – Əzab çəkməmək üçün lüzumsuz arzulardan vaz keçməli,–dedim. Roza xanım daha da hiddətləndi. – Sizdə ruh böyüklüyü görmürəm. Tələbəliyinizdə də dərvişniyyət idiniz, indi də. Səbəb sizin subaylığınızdır... Əzizim, evlənməlisiniz, özü də tələbkar bir qadınla evlənməlisiniz. O sizə arzunun lüzumsuz olmadığını gözəlcə öyrədər... Yarımsaatlıq münaqişəmiz Roza xanımı fikirlərindən daşındıra bilmədi. Nəhayət qonaqlar gəlməyə başladı, artıq xüsusi söhbətlərə yer qalmadı. Arxası kəsilmədən gələn qonaqlar salonu şənliklə doldurdular: piano səsi, lətifələr, qadın qəhqəhələri ətrafı bürüdü. Müqbil də gəldi. Hamı hazır olar-olmaz, Roza xanımın nəvazişkar səsi eşidildi: – Lütfən, yemək otağına! Otuz beşə qədər adam ağ süfrəli geniş masanın ətrafına 353 toplandı. Burada nələr yox idi. Xalq təbirincə, can dərmanı axtarsaydın tapılardı. Çaydan sonra salona döndük, bir-iki saat sonra təkrar yemək otağına çağırıldıq. Bu dəfə masa daha zəngin, daha süslü idi. Əlvan məzələr və içkilərlə başlayan ziyafət cücə plovu və meyvələrlə bitdi. Gecənin yarısına qədər yeyib, içib, əyləndik.. *** Dostumun evinə getdiyim ilk və son dəfə oldu. Bir daha bir-birimizə rast gəlmədik. Bir il sonra əlli min manat müqabilində mənzilini başqasına tərk etdiyini eşitdim. Təbiidir ki, bunun mənasını anlamadım. Hər halda anlasaydım da Roza xanımın nazı üçün olmuş deyə izah edərdi. İki ay sonra məsələnin mahiyyəti mənə aydın oldu. Müqbilin ailəsinin ev şeyləri ilə bərabər İrana köçdüyünü eşitdim. Bu fəqərədən sonra dostumun həyatı məndə böyuk maraq oyatdı. Yaxın əqrəbasının biri ilə görüşməyə başladım. Müqbilin İrandan göndərəcəyi ilk məktubu səbirsizliklə gözlədim. Məktub ehtimal olunacaq vaxtdan çox sonra gələ bildi... Adi şikayətlər: şübhə ilə qarşılandıq, iş tapmaq çətindir, hər şey var, pul yoxdur, həyat olduqca sıxıcıdır. Rozaya çarşab örtmək həbsxanada oturmaq kimidir... Bununla marağım soyumadı; dostumun məktublarını izləməkdə davam etdim. Eyni şikayətlər, peşmanlıq, mədəni həyat arzusu... Məktubların bir müddət arası kəsildi. Altı ay işsizlikdən sonra Müqbil, nəhayət, özüpə iş tapmış, dedilər. Məsələ mənim üçün həll olmuşdu; artıq marağımı dəf edib Müqbili unutmağa başladım. Bir gün qohumuna rast gəldim. Məyus bir halda salam verib, məni dayandırdı. – Heç demirsən başınıza nə gəlib?–dedi və gözləri yaşardı. – Nə olmuş? – Nə olacaq, Müqbil Tehranda yatalaqdan ölüb. Qulaqlarıma inanmadım. Əvvəl fikirlərimi bir nöqtəyə top- 354 lamaqda aciz idim. Sonra yavaş-yavaş özümə gəlib, Roza xanımla aramızda olan danışığımızı xatırladım. Öz-özümə: «Əzab çəkməmək üçün lüzumsuz arzulardan vaz keçməli»,– dedim. 1934 355 QOCA NƏNƏNİN ÖLÜMÜ MÜNASİBƏTİLƏ İbrahimin qoca nənəsi öldü. Tam qarılara layiq bir surətdə də öldü: üç gün yatdı, «varımı-yoxumu bilirsiniz, mənə ehsan verin»,–deyə altı kəlməlik bir vəsiyyət elədi; axırda da ağzını açıb-yumdu. Vəssalam. Qarı tamam oldu... Hekayətimiz də burada bitməli idi. Ancaq... «papağın keçi dərisindən, xəbərin yoxdur gerisindən»... qulaq as, gör nə oldu. Xülasə, bir gün İbrahim qulluğundan döndükdə evdə bir yaşmaqlı arvad, yanında iki-üç burnu zılıqlı uşaq gördü. – Ana, bunlar kimdir?–deyə sorduqda, yaşmaqlı qadın: – Başına dönüm, məni tanımırsan?.. Yəni haradan tanıyasan ki, uşaq vaxtı görmüsən. Biz Ağcabədidə, siz də burada... Mən rəhmətliyin xalası nəvəsiyəm... Vallah, ölümünü eşitdim, o qədər ağlamışam ki, nə təhər... Qadın sözlərinin doğruluğunu isbat etmək üçün buradaca yaylığının ucu ilə gözlərinin yaşını sildn. İbrahim əvvəl, hələ yarasının ağrısını duymayan adam kimi gülümsədi: – Gərək bir böyük oğlun da olsun,–dedi. Qadın bu sözlərdən sonra yaşmağını çənəsindən aşağıya salıb dil açdı: – Bay elə belə qohumsan, dayna, heç bir demirsən, qohumlarım necə oldu... Böyük uşaq burada Nəriman texnikumunda, qız da mamalıq oxuyur... Gələcəklər görərsən... Burada İbrahim ayıldı, öz-özünə: «Deməli bunlar bizim çörək və şəkər payımıza şərik çıxacaqlar...» Sinirləri oynaqlamağa başladı. Evdə sakit qoca bir pişik var idi. Bunun səsi heç eşidilməzdi. Zatən vəzifəsi də böyük deyildi–hərdənbir siçanlara hücum edər, sonra mərhum qarının yerdə salınmış döşəkcəsinin üstünə çəkilərdi. Bu pişik də yasa gələn qonaqların, boğazına şərik çıxacaqlarını duyub, sinirləri alt-üst oldu. Yemək masasının ətrafına fırlanıb, miyoltusundan nalələr yağdırırdı. 356 Təbii idi ki, həmişəki payını almadı və əvəzində İbrahim qonaqlara gücü çatmayıb, ona çığırdı. Pişiyin izzəti-nəfsi tamamilə qırıldı, məyus bir halda döşəkcənin üstünə çəkilib, öz dilində bir neçə söyüş söyüb sakit oldu. Tərs kimi qonaqlar da bir torba süzmə qatıqdan başqa bir şey gətirməmişdilər; Qoca pişiyin də döşü qatıq götürmürdü. Nə isə, İbrahimi fikir götürmüşdü. Düşündü, daşındı, axırda bir müəssisənin ona beş yüz manat borclu olduğunu xatırlayıb sakit oldu. İbrahim qulluğundan başqa evdə də işlər, layihələr hazırlardı. O biri gün o, müəssisə mühasibinin yanına getdi. Mühasib ortaboy, başı parlaq dazlı bir adam idi; burun deşiklərinin qabağına yapışan bığı səliqəsiz yamağa bənzəyirdi. Söz danışanda şalvarını yuxarı dartar və tez-tez gözlərini qırpardı. Hər bir mehriban sözü istiot kimi acı idi. İbrahim nəzakətlə yanaşıb salam verdi. Mühasib cavab vermədi. Masanın üstündəki kağızları qarışdırıb, çox məşğul adam kimi, qaşlarını çatdı, gözlərini qırpdı. İbrahim: – Yoldaş mühasib, axı o pul çoxdan qalır,–dedi. Muhasib qaba bir halda: – Pul olanda gəlmirsiniz, pul olmayanda gəlirsiniz. İbrahim cəsarətsiz bir səslə: – Bəs nə vaxt olacaq? – Heç bir şey deyə bilmərəm. İbrahim, sədəqə gözləyən yetim kimi, bir az durub, sonra otağı tərk etdi. Evə qayıtdıqda evdə iki təzə qonaq da gördü, bir qadınla on üç-on dörd yaşında bir oğlan da gəlmişdi. Məlum oldu ki, bunlar da Dərbənddən yasa təşrif gətirmişlər. Arvad İbrahimin ayağına durdu, üzündən öpdü və qızartdaq gözlərindən bir-iki yaş axıdıb dedi: – Qadan canıma, bibimin ölməsini eşidib, o qədər ağlamışam, nə təhər... Dedim, həm ziyarət, həm ticarət, həm 357 çoxdan görüşməmişik, həm də bu uşağı burada məktəbə qoyaram, gözünüz üstündə olar. Yeddiillik qurtarıb, həkimlik oxumaq istəyir... İbrahim sinirlənərək: – Ziyarət hansıdır, ticarət hansıdır? Ticarətdisə, bəs alan kimdir, satan kimdir? Arvad cəsarətsiz gülüşlə: – Qadan alım, torpağı sanı yaşayasan, deyəsən, sən də rəhmətlik atan kimi bir az tündməcazsan. İbrahim acıqlı: – Sən atamın goru, məndən əl çəkin!.. Əşi bu müsəlmanlar bilmirəm, nə vaxt adam olacaqlar,–deyib yataq otağına keçdi. İbrahimin anası qonaqdan üzr istər kimi: – Onun sözündən incimə,–dedi,–Oxumuş adamlar elə bir az tünd olurlar. – Niyə inciyirəm, yad deyil ki, mənimkilər də elə belədir. Bax, bunu görürsən, –deyə oğlunu göstərdi,–dərs oxuyanda ağzımızı aça bilmirik: o gecə kitabı atdı, bir küpə doşabımı əndərdi. Qadın danışarkən oğlunun üzünə fəxrlə baxır və gülümsünürdü... Nə isə... Nahar verildi. Hamı, zahiri də olsa, mehribançılıqla masanın ətrafına toplandı. Pişik yenə miyoldadı, şikayətləndi, təbii, yenə ağzına baxan olmadı. Bəlkə qonaqların ayaqlarına dolaşarkən bir-iki də gizli təpik yedi. İbrahim baxdı gördü ki, mühasibsiz iş aşmayacaq, o biri gün qulluqdan bir az tez çıxıb, mühasibin yanına getdi. Bu dəfə mühasib onu çox xoş bir halda qəbul etdi, şalvarını iki dəfə yuxarı çəkib, gözlərini qırpdı: – Necəsiniz?–dedi,–vallah, mən sizin xətrinizi çox istəyirəm. Dünən gecə də bir yerdə sizin söhbətiniz idi... Xətrinizi çox istərəm... Bu əsnada kim isə mühasibi çağırdı, şalvarını darta-darta getdi. Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|