Microsoft Word Chamenzemli hekayalar 1-cild+. doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
346 xasiyyətimiz tutmadı»... Əhməd kişi qaşlarını oynadaraq, xırda gözlərini üzümə zilləmişdi, sanki məndən iztirabını təskin edəcək sözlər gözləyirdi. Mən onu qane edə biləcək bir cavab tapa bilmədim. 1934 347 İKİ ÇOCUQ Kəndin kənarındakı böyük qoz ağacının altında qurulmuş mağarı çoluq-çocuq bürümüşdü. İçəridə toy idi: zurnaların səsi ahılı-cahılı nəşələndirərək süzdürürdü, hər kəs bu xeyir işə bacardıqca bəzəkli-düzəkli gəlmişdi, iri heybətli papaqlar, təpmə qəhvəyi çuxalar, qıvraq patava və çarıqlar mağarı doldurmuşdu. Mağarın qapısına toplanan oğlan və qız çocuqları da rəngarəng idi: sarı, qırmızı, yaşıl... göz qamaşdırırdı. Şal gödəkçəli, qıllı papaq bir uşaq qığılcım kimi sıçrayaraq orada- burada səkir, «sümüyünə düşən» havalara bir az süzür, sonra birdən sanki utanaraq, qaçıb çocuqların arasında gizlənirdi. – Qasım, ay Qasım!–deyə adı dillərdə idi. Çocuqlar onu çağırmaqdan, onunla danışmaqdan, əylənməkdən elə bil ayrıca bir zövq alırdılar. O da kimsədən «kərəmini» əsirgəmirdi: birisi ilə süzür, o birisi ilə güləşir, zarafatlaşırdı. O, toyun bütün mənasını daşıyan bir rümuz idi: musiqi qədər şən, nəşə kimi cazibəli və fərəh qədər qanadlı idi. Onun bir dəqiqə bir yerdə durmağa qərarı gəlmirdi: mağarın ətrafını dolaşır, gecələrin arasına soxulub, içəridə oynayanlara tamaşa edir, bir də əlini yuxarı qaldıraraq –Ay şabaş!..–deyə kənardakı uşaqlara doğru coşurdu... Əlvan geyimli çocuq dəstəsindən kənarda solğun paltarlı, dizi yamaqlı, cırıq çarıqlı bur uşaq durub, bu gülərüzlü, məsud məxluqa həsrətlə tamaşa edirdi. Onun sarı bənizi, sönük və qəmli gözləri Qasımın nəzərini özünə cəlb etdi. Atəşli baxışı ilə onu süzdü, lakin məmnun qalmadı: Haman, nəşəsi söndü, kiçicik qəlbi sıxılmağa başladı. Qasım geri çəkildi, düşüncəli bir halda mağarın o biri tayına keçdi. Çocuqlar yenə yüyürüşüb: – Qasım! Ay Qasım!–deyə onunla əylənmək və oynamaq istəyirdilər. Lakin Qasım onlara diqqət verməyib, sükut içində dolaşır, nə isə düşünürdü. Anlaşılmaz bir dərd onu sıxır və bütün bu toy sevinclərini zəhərləyirdn. Bir az mağardan uzaqlaşaraq dərdini unutmaq istədi, müvəffəq ola bilmədi– 348 gördüyü çocuğun solğun üzü, qəmli gözləri ona rahatlıq vermədi. Anlaşılmaz bir acı balaca varlığının hər bir guşəsinə səpilib, kefini pozdu... Qasım geri qayıtdı. Rəngarəng geyimlər və qayğısız çocuq gülüşləri arasından keçib, mağarın qapısına yanaşdı... Solğun bənizli çocuq əvvəlki yerində durmuşdu. Əvvəlki vəziyyətini heç dəyişməmişdi, yenə qəmli baxışı ətrafındakı əylənən və gülənlərə oxlar yağdırırdı. Qasımın ürəyi büsbütün xarab oldu, gözləri yaşardı. – Anası ona nə üçün təzə paltar tikməyib?–deyə düşündü. Bəlkə anası yoxdur... Anası haradadır?.. Ölmüşmü?.. Qasım sualına cavab tapa bilmədi... Yaşlar arasında çocuğu bir də süzdü: qəmli gözləri onun qəlbini təkrar odladı. Kirpiklərindən süzülən yaşlar onu bir an ayıldan kimi oldu. Yoldaşlarından utanaraq yenə çəkilib getdi. Rast gələn ilk çəpəri basıb, bağa girdi: ağacların meyvəli budaqları qanad gərib durmuşdu, ot və çiçəklə bəzənmiş xiyabanlar, sanki yeni paltar geyib, toya hazırlanmışdı. Kölgəliklərdə oynaşan sarı günəş ləkələri könül açırdı. Bu mənzərə Qasımı fikrindən ayıra bilmədi: hər yerdə solğun bənizli, qəmli baxışlı çocuğu gördü... Qasım heç bir şey düşünməyərək geri döndü. Çəpərin dibindən axan arxın həzin qülğüləsi onu dayandırdı. Bir az tamaşa etdi... Ürəyi açılmırdı... Arxı keçib sönük addımlarla mağara doğru getdi... Çocuq eyni hal və vəziyyətdə idi... Qasımın ürəyi təkrar yaralandı, onun balaca vücudu artıq əzaba tab gətirə bilmirdi... Birdən cürətləndi: qəti addımlarla çocuğa yanaşdı. Çocuq onun gəlməsinə məna verməyər kimi vəziyyətini dəyişmədi: gözləri yenə qəm saçırdı. Qasımın gözləri yaşla dolaraq, qaba bir tərzdə onun qolundan dartdı. Çocuq vəhşi bir heyvancıq kimi dişlərini qıcayıb, Qasıma bir yumruq ilişdirdi. Bununla ürəyi soyumadı: onun qıllı təzə papağını yerə vurub, saçlarından yapışdı... Çoçuğun amansız zərbələri altında Qasımın dərdi dağılır, onun saatlardan bəri qəlbini bürüyən əzab dumanı yayılırdı... Qasım çocuğa əlini qaldırmadı, mükəmməl döyüldükdən 349 sonra papağını yerdən qaldırıb başına qoydu və məmnun bir halda ondan uzaqlaşdı... Yarım saat sonra yoldaşları yenə: – Qasım, ay Qasım,–deyə onu çağırır, o da əvvəlki şənliyinə davam edirdi. 1934 350 LÜZUMSUZ ARZU ÜÇÜN İki il idi onu görməmişdim. Bir gün təsadüfən rast gəldim. Hələ mənə yaxınlaşmadan adəti üzrə qaşlarını yuxarı qaldırıb gülümsədi və qızıl dişlərini göstərərək: – Ya allah, ya allah,–deyib əlimi sıxdı. –Balam, haradasan? Sanki başqa-başqa şəhərlərdə yaşayırıq. – Təbii, sənətimiz ayrı, iş sahələri başqa, hərəmiz bir mühitdə dolaşırıq. Dostum başını bir az yan tərəfə əydi, məni həsrətlə süzdü: – Aşna, deyəsən, qocalırıq,–deyə qəhqəhə çəkdi və güldükcə də vücudu əyilib-qalxaraq cürbəcür hərəkətlər yapdı. Mən də onu ayaqdan tutmuş başına qədər gözdən keçirdim: iki ilin müddətində heç də dəyişilməmişdi; biləks dəyişiklik var idisə də, ona nöqsan gətirəcək bir mahiyyətdə deyil idi: bir az kökəlmiş, ciddiləşmiş və üzündə qürurlu bir məmnuniyyət duyulurdu. – Aşna, –dedim, –qocalıq sözünü fikrinə belə gətirməyə haqlı deyilsən–başında ağ tük yox, səhhətin yerində. Əsli budur, yaşa baxılmaz. Sözlərimdən son dərəcə məmnun oldu, yenə qəhqəhə çəkdi, yenə bədəni əlvan şəkillər aldı. Sonra tələbəlik həyatımızı xatırladan bir neçə vəqə anlatdı, güldük və çox arxada buraxdığımız gəncliyimizi nəşələrlə yad etdik. Bununla görüşümüz bitdi. Bir-birimizin vəziyyətinə dair bir söz belə dodaqlarımızdan qopmadı. Mən soruşmadım, çünki o belə suallardan xoşlanmazdı. O, atacağı hər bir addımını dərin sirlərlə əhatə edərdi. Tələbəliyində belə onunla illərcə bir otaqda yaşayan yoldaşı da işlərindən baş aça bilməzdi. Ayrılarkən: – Sən bizdən uzaq qaçma, gəl. Ayın dördündə axşam qonağım var. Gəlsən çox məmnun olaram... Oturarıq, bir az keçmişi xatırlayıb gülərik–dedi. Adresini söylədi, yazdım. 351 *** Ayın dördündə getdim. Xidmətçi qız qapını açıb, məni gözəl məfruşatlı böyük bir salona buraxdı. Qoltuqlardan birinə yanaşarkən sağ tərəfdəki qapı açıldı, Roza xanım içəri girdi. Görüşdük. – Buyurun, oturun,–deyə mehriban bir səslə yer göstərdi, qarşı-qarşıya oturduq. – Bəs Müqbil haradadır?–deyə dostumu soruşdum. – Bu saat gələr–xəstələrinə baxmağa getmişdir. – Yəqin gec gələr,–dedim. – Yox, bu gün hamısına baxmayacaq; başqa günlər, təbii, çox məşğuldur: gündüz xəstəxanada, axşamlar da evdə qəbul edir... Eh, həkimlik çətin işdir! Bir dəqiqə belə rahat buraxmırlar... Çox yorulur, yayı səbirsizliklə gözləyirik. Roza xanım dodaqlarında bir təbəssüm oynatdı və ərinin müvəffəqiyyətlərindən məmnun olduğu təbəssümündə parladı. – Bu yay harada istirahət etmək fikrindəsiniz?–deyə sordum. – Keçən yay,–dedi,–Kislovodskda idik. Doğrusu, hər yay eyni yaylağa getmək insanı bıqdırır; bu il Borjoma gedəcəyik... Müqbilin qayıtması bir saat çəkdi. Hələ qonaqlar gəlməmişdi. Roza xanım arabir məni tərk edir, mətbəxə baş çəkib, qayıdırdı və söhbətlərimizə təkrar davam edirdik. Roza xanımı çoxdan tanıyırdım. Tacir ailəsinə mənsub idi. Geniş yaşayışı, gözəl geyinməyi və şöhrəti çox sevərdi. Onda böyük zənginlik arzusu var idi. Xüsusi əmlak, avtomobil, Avropa səyahəti, Paris modası adi məfkurələrindən idi. Maddi vəziyyətlərinin bütün gözəlliklərinə baxmayaraq, yenə onda tam məmnuniyyət görünmürdü. Başqa mühit, başqa vəziyyət meyli dəruni aləmini sarsıtmışdı. Məni gəzdirib, otaqları göstərərək məhcub olan kimi idi: – Mənzilimiz böyükdür,–dedi,–beş otaq bizə kafidir, ancaq... burada mənim istədiyim süs yoxdur. Mən möblənin və məfruşatın başqa cür olmasını istərdim. Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|