Microsoft Word D. Nurmatova Mehnat ta`limi mashg`ulotlarida texnik ijodkorlikka oid plakatlar majmuasidan foydalanishni pedago

1.5. Bitiruv malakaviy ishning amaliy ahamiyati. 
•
Mehnat ta`limi mashg`ulotlarida texnik ijodkorlikka oid plakatlar tayyorlashni 
takomillashtirish, o`quvchilar bilim olish jarayoniga ta`sir etish tavsiyalar; 
•
mashg`ulotlarini tashkil etishda texnik ijodkorlikka oid plakatlarni qo`llash ta`lim 
metodlari haqida ishlab chiqilgan tavsiyalar; 
•
o`quvchilarga mashg`ulotlarni yuqori saviyada o`zlashtirib olishlarida va ta`lim sifatini 
oshirishda texnik ijodkorlikka oid plakatlar o`rnini aniqlash. 
1.6. Mamlakatimiz ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining qonuniy asoslari (shart-sharoitlari). 
Hozirgi davrda dunyo mamlakatlari ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti o`zining ma`no-
mazmuni jihatidan oldingi bosqichlardan keskin farq qiladi. Bunda eng asosiy va muhim jihat – 
milliy iqtisodiyotlarning tobora integratsiyalashuvi va globallashuvining kuchayib borishidir. 
Ayni paytda bu jarayonlar xalqaro maydondagi raqobatning ham keskinlashuviga, har bir 
mamlakatning xalqaro mehnat taqsimotidagi o`z mavqeini mustahkamlash uchun kurashining 
kuchayishiga ham ta`sir ko`rsatadi. 
Oliy Majlis qonunchilik palatasi va senatining qo`shma majlisida 2009-yil 27-dekabr 
kuni qonunchilik palatasi, Qoraqalpog`iston Respublikasi Jo`qorg`i kengasi va mahalliy 
kengashlarga bo`lib o`tgan saylovlar ,o`z navbatida jamiyatimizning o`tgan davr mobaynida 
demokratik o`zgarishlar har qaysi fuqoroning tanlash erkinligini taminlash va kuchli fuqorolik 
jamiyatini shakllantirish yo’lida tom ma’noda qanday ulkan qadamlar qo`yganini yana bir bor 
tasdiqladi. 
Bo`lib o`tgan saylovlar aholimizning yuksak ijtimoiy-siyosiy madaniyatini uning siyosiy va 
fuqorolik ong darajasi tobora o`sib borayotganini ,saylovchilar mamlakatni isloh etish va 
modernizatsiya qilish jarayonlarini chuqurlashtirish yo’lidan izchil ilgarilab borayotganimizni 
keng qo`llab quvvatlayotganini namoyish etdi
Siyosiy partiyalarni mamlakatimiz oliy qonunchlik organi ,joylardagi hokimyat vakillik 
organlari faoliyatidagi roli va ta’siri sezilarli darajada oshdi 
Oliy Majlisning qonun ijodkorligi faoliyatida mamlakatimizda iqtisodiy sohada amalga 
oshirilayotgan tarkibiy o`zgarishlarni,qulay investision muhitni shaklantirish,ishlab chiqarishni 
modernizatsiya qilish va texnik qayta jixozlash bank moliya tizimini rivojlantirishni normativ-
huquqiy jixatdan ta’minlash masalalari aloxida o`rin egalladi. 
Mamlakatimizning raqobatdoshligini oshirishni ta`minlash uchun iqtisodiyotning tarkibiy 
o`zgartirish jarayonlarini chuqurlashtirish siyosatoni davom ettirish 2010 yilga mo`ljallangan 
iqtisodiy dasturni amalga oshirishning muhim ustivor yo`nalishiga aylanishi lozim. 
Iqtisodiy islohotlarni qonuniy jihatdan ta’minlashga yo’naltirilgan bunday va boshqa bir qator 
tadbirlar 2009-2012 yillarga mo`ljallangan ,dunyodagi sanoqli davlatlar qatorida O`zbekistonga 
iqtisodiyotining barqaror o`sish sur’atlarini saqlab qolish va aholining real daromadlarini 
oshirish imkonini berdi . 
Bugungi kunda davlat va jamiyat qurilishi sohasida mamlakatimiz oldida o`zining miqyosi 
va qamroviga ko`ra ulkan vazifalar turibdi . 
Jahon molyaviy iqtisodiy inqirozi xali-beri davom etayotgan og`ir bir sharoitda 
iqtisodiyotimizni yanada barqaror rivojlanishini ta`minlash ,uni diversifikatsiya va 
modernizatsiya qilish ishlab chiqarishni texnik qayta jixozlash borasidagi ishlarni izchil davom 
ettirishimiz zarur. 

---

7
O`zbekiston hozirgi vaqtda yaqin qo`shni davlatlar sifatida Afg`onistonga katta yordam 
bermoqda .Jumladan, 2010-yilda O`zbekiston bu mamlakatga yetkazib berayotgan elektr 
energiyasi miqdori o`tgan yillarga nisbatan 6 barobarga oshirildi. 
Iqtisodiy islohotlarni qonuniy jihatdan ta`minlashga yo`naltirilgan bunday va boshqa bir qator 
tadbirlar 2009-2012 yillarga mo`ljallangan, duyodagi sanoqli davlatlar qatorida O`zbekistonga 
iqtisodiyotining barqaror o`sish sur`atlarini saqlab qolish va aholining real daromadlarini 
oshirish imkonini berdi . 
Bugungi kunda davlat va jamiyat qurilishi sohasida mamlakatimiz oldida o`zining miqyosi 
va qamroviga ko`ra ulkan vazifalar turibdi . 
Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi xali-beri davom etayotgan og`ir bir sharoitda 
iqtisodiyotimizni yanada barqaror rivojlanishini ta`minlash, uni diversifikatsiya va 
modernizatsiya qilish ishlab chiqarishni texnik qayta jixozlash borasidagi ishlarni izchil davom 
ettirishimiz zarur. 
Mamlakatimizda jahon moliyaviy – iqtisodiy inqirozi sharoitida iqtisodiyotning real 
sektori korxonalarini qo`llab-quvvatlash bo`yicha, birinchi navbatda, ishlab chiqarishni 
moderizatsiya qilish, kooperatsiya aloqalarini kengaytirish, mustahkam hamkorlikni yo`lga 
qo`yish, ishlab chiqarilgan mahsulotlarga ichki talabni rag`batlantirish masalalari alohida o`rin 
tutmoqda. Haqiqatan ham ta’kidlab o`tilganidek, yurtimizda Kadrlar tayyorlash milliy dasturi va 
maktab ta`limi rivojlantirish Davlat umummilliy dasturining ijrosi amalda nixoyasiga yetkazildi. 
9 yillik umumta`lim maktab bosqichini va 3 yillik o`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi bosqichini 
o`z ichiga olgan uzluksiz yaxlit ta`lim tizimi yaratildi, umumta`lim bilan birga zamonaviy kasb-
hunarlarga ega bo`lish imkonini beradigan 12 yillik ta`lim tizimiga o`tish yakunlanmoqda.
O`zbekiston “Inqirozga qarshi choralar” dasturini amalga oshirish borasida erishgan 
yutuqlari nufuzli xalqaro moliya tashkilotlari va iqtisodiy institutlar, jumladan, Xalqaro valyuta 
jamg`armasi, Jahon banki, Osiyo taraqqiyot banki va dunyoning boshqa bir qator yetakchi 
moliyaviy insititutlari tomonidan e`tirof etildi.
Ta’lim muassasalarida har bir yosh avlodga ta`lim va tarbiya berish sohasidagi moddiy-
texnika bazani yanada mustaxkamlash, ta`lim standartlari, o`quv dasturlari va o`quv-uslubiy 
adabiyotlarni takomillashtirish, ta`lim jarayoniga yangi axborot-kommunikatsiya va pedagogik 
texnologiyalarni, elektron darsliklar, mul’timediya vositalarini keng joriy etish orqali 
mamlakatimiz maktablarida, kasb-xunar kollejlari, litseylari va oliy o`quv yurtlarida o`qitish 
sifatini tubdan yaxshilash, ta`lim muassasalarining o`quv-laboratoriya bazasini zamonaviy 
turdagi o`quv va laboratoriya uskunalari, komp’yuter texnikasi bilan mustaxkamlash, ilm-fanni 
yanada rivojlantirish, iqtidorli va qobiliyatli yoshlarni ilmiy faoliyatga keng jalb etish, ularni o`z 
ijodiy va intelektual saloxiyatini ruyobga chiqarishi uchun sharoit yaratishga doir kompleks 
chora-tadbirlarni ishlab chiqish masalalari kechiktirib bo`lmaydigan hamda dolzarb bo`lib 
qolmoqda. 
Xorijiy investitsiyalarni muvaffaqiyatli jalb qilish ma`lum darajada uch guruh omillarga 
bog`liq bo`ladi. 
Birinchidan, investitsiyadan foydalanishga qodir quvvatlar mavjudligi - uni tabiiy, 
mehnat zahiralari, shuningdek, ishlab chiqarish, iste`mol, moliyaviy, innovatsiya, institutsional 
va infratuzilmaviy quvvatlar tashkil qiladi. 
Ikkinchidan, mamlakatdagi mavjud investitsiya sharoitlari muhim ahamiyatga egadir. 
Bularga: umumiqtisodiy, bozor, me`yoriy-huquqiy, ahborot bilan ta`minlash, ekologik, ijtimoiy, 
etnografik va ijtimoiy-madaniy sharoitlar kiradi. Paul A.Samuelson va William D.Nordhaus 
o`zlarning «Economics» nomli asarlarida yozib o`tganlaridek: «Investitsiya – bu birinchi 
navbatda tavkkalchilikka asoslangan o`yin. Bu o`yinning asosiy maqsadi ko`proq foyda 
olishdir». 
Uchinchidan, investitsiya tavakkalchiligi omillaridir. Ular xorijiy investorlarning 
investitsiya quvvati va investitsiya sharoitlarining Qulay afzalliklaridan foydalanishi bo`yicha 
vazifalariga qarama-qarshi turadi. 

---

8
Bugungi kunda o’zbekistonimiz erishayotgan dunyo tan olayotgan marralar haqida so’z 
yuritganda ularga zamin bo’lgan ko’pgina sabablarni keltirish mumkin. Lekin halqimiz qo’lga 
kiritgan bu natijalarninig negizida turgan asossiy omil – buni bugun hech kimga tushuntirib 
berishning hojati yo’q deb o’ylayman – mustaqillik davrida odamlarimizning dunyoqarashi, 
hayotga, mehnatga o’zz kasbiga bo’lgan munosabati keskin o’zgarib borayotganida yaqqol 
namoyon bo’lmoqda, deb ta’kidladi Islom Karimov. (3) 
Bir so’z bilan aytganda, xalqimizning mustaqil fikrlashi ma’naviy olami ijtimoiy faolligi 
o’sib borayotgani barcha-barcha yutuqlarimizning poydevoriga kuch – quvvatimiz manbaiga 
aylanayotganini sezish, ko’rish qiyin emas. 
Shu o’rinda takidlash joizki yurtimizda amalga oshirilayotgan ulkan bunyodkorlik ishlari 
erishilayotgan yutuqlarninig samarasi, avvalo inson omili mujassam. Istiqlolimizning 21 yilligini 
nishinlash arafasida turibmiz. Tarixan shu qisqa davrda mustaqil Vatanimmizda halqimizning 
bunyotkorlik salohiyati, inson omili tufayli qo’lga kiritilayotgan yutuqlarimizning bugun dunyo 
tan olmoqda, ko’plab mamlakatlar bizga havas bilan qarashmoqda. Yaqinda poytaxtimizda eng 
muhim sohalar – sog’liqni saqlash va ta’lim sohalariga bag’ishlab o’tkazilgan halqaro 
amjumanlarda ahm bu o’zining yaqqol tasdig’inin topdi.(1) 
2012 yilni “mustahkam oila yili” deb e’lon qilganimizning zamirida ham 
mamlakatimizda inson manfaatlari ustuvorligi, har bir insonning o’z xalqi, oilasi, vatani 
taqdiriga daxldor bo’lib yashashi kabi ezgu maqsadlar mujassam, dedi davlatimiz rahbari.
Ana shunday omillar tufayli yurtimizda tinchlik va barqarorlik mustahkamlanib, ko`p millatli 
mamlakatimizda o`zaro xurmat va hamjihatlik tobora keng qaror topayotgani hayotimizda 
asosiy hal qiluvchi kuchga aylanib borayotganini ta`kidlash urinlidir. 
Prezidentimiz bugungi tinch-osoishta kunlarning qadriga etish, mustaqilligimizni 
mustahkamlash masalalari haqida to`htar ekan, o’sib kelayotgan yosh avlodistiqlolimiz tarixini 
chiqir o’rganishi, unday kunlarga osonlik bilan erishilmaganini tushunib, anglab yetishi 
zarurligini aloxida takidladi. Chunki ertangi kun – yoshlar qo’lida. Hal qiluvchi kuch sifatida 
kirib kelayotgan yoshlarni qo’lla quvatlash, ularga ishonch bildirish lozim.(1) 
Mustaqilligimiz tarixini o’rganishda davlatimiz raxbarining “o’zbekiston mustaqillikka 
erishish ostonasida” kitobi barchamiz uchun ishonchli manba va muhim amaliy qo’llanma bo’lib 
hizmat qilmoqda.
Prezidentimiz o`z asarlarida “Mustaqilikka erishish ostonasida respublikada 
odamlarning hayot ta`minoti muammolari yig`ilib qolgan va ular nihoyatda o`tkir tus olgan 
edi. Fuqaro hokimiyatdan kutayotgan eng asosiy narsa har bir odam ishga, uy-joyiga ega 
bo`lsin, oziq-ovqat, kiyim-kechak, normal turmush va dam olish, farzandlarni tarbiyalash 
uchun mablag` ishlab topa oladigan bo`lsin.” Deb ta`kidlab xozirgi xolatga kelish uchun 
qilingan ishlarni yoritar ekanlar 1992 yilda qobul qilingan “Ta`lin tug`risida”gi qonunning 
axamiyatini alorida belgilab o`tmoqdalar.
Ta`limdagi xozirgi xolatni I.A.Karimov “Bizning xalqimiz sabr-bardosh, yaxshilik, 
osoyishtalik, boshqa xalqlarga nisbatan xayrixohlik ruhida tarbiyalangan. Bu xalq bugun bizdan 
himoya talab qilyapti, tinch-totuv hayot, og`ir mehnatiga yarasha turmush sharoitlarini talab 
qilyapti. Bu – haqqoniy talabdir.” deb ko`rsatmoqdalar.Shu ma’noda, bugun nishonlanayotgan 
хotira va qadirlash maosimining ma’no, mazmuni, ya’ni o’tganlarni va hayot bo’’lganlarni qadri 
vatanni himoya qilish daxlsiz saqash, kabi fazilatarni yosh farzandimizning ongu tafakkuriga 
singdirish, farzandlar va bolalarimizning biz kim-kimning avlodi deb bobolarimizning 
jasoratidan ibrat olib, mana shu musaffo osmonni, ona-vatanimmzni biz asramasak kim asraydi 
degan etiqod bilan yashsash xech shuphasis bugungi va ertangi hayotimiz juda katta ahamiyatga 
ega dedi Islom Karimov.(2) 
Bularning barchasi bizning kuchimizga kuch, qudratimizga qudrat qo’shishi, ertangi kunga 
bo’lgan ishonchimizni yanada mustahkamlashi tabiiydir.
Barcha guruhlar bir biri bilan chambarchas bog`liq bo`ladi. Misol uchun, yetarli darajada 
jalb qiluvchi bo`lmagan investitsiya sharoitlari, xatto yuqori samarali investitsiya loyihalarini 
amalga oshirish imkoniyatlarini ham pasaytirib yuboradi. 

---

9
Asosiy iqtisodiy soxalar bo`yicha kiritilgan investitsiyalar. (ta`lim va madaniyat soxalari) 
(mlrd. sum.)
2007y. 
% xisobida 
2008y. 
% xisobida 
Jami 
5479,7 
100,0 
8483,7 
100,0 
ta`lim 
686,4 
12,5 
748,9 
8,8 
Madaniyat va san`at 
20,0 
0,4 
43,3 
0,5 
SHu o`rinda ta’lim tizimimizdagi asosiy maqsad belgilangan standartlar talablarini to`la 
bajarish, o`qitish usul va uslublari hamda ilg`or pedagogik texnologiyalarni keng ko`lamda 
o`quv jarayoniga joriy qila bilish, nazariy va amaliy bilimlarni berishda zamonaviy texnika-
texnologiyalarni joriy qilish, erishilgan ijobiy ishlar natijalaridan samarali foydalana bilish, 
internet tarmoqlaridan keng foydalanishni yo`lga qo`yish, masofadan turib o`qitish ishlarini 
yaxshilash, o`quvchilarning mustaqil bilim olish imkoniyatlarini yanada kengaytirish, yangi 
avlod adabiyotlarini yaratish masalalari hisoblanib, belgilangan barcha masalalar shu soxa 
xodimlarining muqaddas burchidir. Har qanday ijobiy ish amalga oshirishda masalaning ham 
ma’naviy ham moddiy asosi zarurligini bilamiz. Investitsiyalarsiz modernizatsiya ham, 
yangilanish xam bo`lmaydi. 
Namangan viloyatida uchta kollej chet el investitsiyasi xisobiga kapital jixozlandi shu jumladan: 
Namangan sanoat kolleji - 600 million so`m, bunda: 
Avtomobil’ xonasining jixozlari, 
Fizika, kimyo, biologiya xonalarining jixozlari, 
Komp’yuter xonasining jixozlari, 
Avto-traktor parkining yangilanishi:
Metallga ishlov berish yo`nalishi bo`yicha: 
Tokarlik tsexi jixozlari, 
Frezalash tsexi jixozlari, 
Jilvirlash tsexi jixozlari, 
CHilangarlik tsexi jixozlari, 
Axborot resurslar markazining fondini yangilash. 
Namangan vildoyati SHo`rqo`rg`on agro-sanoat kolleji – 1 200 million so`m, bunda: 
Qishloq xo`jaligi mashinalari xonasining jixozlari, 
Avtomobil’ xonasining jixozlari, 
Traktor tuzilishi xonasining jixozlari, 
Fizika, kimyo, biologiya xonalarining jixozlari, 
Komp’yuter xonasining jixozlari, 
Avto-traktor parkining yangilanishi:
“Keys” traktori va qishloq-xo`jaligi agregatlari, 
Paxta terish kombayni, 
Don urish kombayni, 
Silos kombayni, 
Metallarga mexanik ishlov berish tsexlari jixozlari, 
Axborot resurslar markizining fondini yangilash. 
YUqorida qo`rsatilgan investitsiyalar natijasida Namangan viloyatida jaxon andazasiga 
mos keladigan o`ndan ziyod kollejlar barpo etildi va xozirgi kunda samarali faoliyat 
ko`rsatmoqda. 
SHu tarzda Namangan viloyatidagi o`rta umumta`lim maktablarni xam taxlil qilish mumkin.

---

10