Microsoft Word dissertasiya docx
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
140 ixracın kreditləşdirilməsi, ixrac kreditlərinin sığortalanması və digər tədbirlər sayılır. 126 Müasir Azərbaycan gerçəkliyində qabaqcıl ölkələrin təcrübələrinin mexaniki olaraq sözügedən sahəyə tətbiq olunması əksər hallarda gözlənilən müsbət nəticələri vermir. Bu baxımdan xarici ticarət əlaqələrinin tarif tənzimlənmə mexanizminin formalaşdırılması və hərəkətə gətirilməsi prosesində ölkəmizin qabaqcıl mərkəzlərinin və bu sahədə fəaliyyət göstərən ayrı-ayrı tanınmış elm xadimlərinin potensial imkanlarından maksimum istifadə edilməlidir. Araşdırmalar bir daha sübut edir ki, respublikamızda xarici iqtisadi əlaqələrin dövlət tənzimlənməsi sisteminin normativ-hüquqi bazasının sürətlə dəyişən qlobal şə raitə uyğun olaraq təkmilləşdirilməsi bir proses xarakteri daşımalıdır. Xüsusilə ÜTT-nin qaydaları və digər beynəlxalq konvensiyalarda təsbit olunmuş beynəlxalq standartlarla müqaisədə bu çatışmazlıqlar özünü daha qabarıq surətdə biruzə verir. dxal-ixrac əməliyyatlarının tənzimlənməsinin qanunvericilik bazasının yaxın gələcəkdə təkmilləşdirilməsinə ehtiyac var. 127 126 Dünyamalı Əmir oğlu Vəliyev, “Azərbaycanın qlobal maliyyə-iqtisadi mühitə inteqrasiyasının aktual problemləri”, iqtisad elmləri doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı, Bakı, 2010 127 Эмир-Ильясова Э. И., «Геополитика во внешнеэкономических связях Азербайджанской Республики», Баку, Издательство Элм, 2003 141 NƏT CƏ VƏ TƏKL FLƏR Dissertasiya işində tədqiqat zamanı müəyyən ümumiləşdirmələr aparılaraq nəzəri və praktiki əhəmiyyət kəsb edən nəticələr əldə edilmiş, konkret təkliflər irəli sürülmüşdür: 1. Müasir şəratidə inkişaf səviyyəsindən asılı olmayaraq bütün milli dövlətlər xarici iqtisadi əlaqələrə cəlb olunur, onların qarşılıqlı asılılığı artmaqdadır. Xarici amillər ölkələrin, xüsusən gənc dövlətlərin taleyində getdikcə daha çox rol oynayır. Gənc ölkələrdə sərt rəqabət mübarizəsinə uyğunlaşmaq üçün güclü və effektiv fəaliyyət göstərən hüquqi təminat modelinin formalaşması zəruridir. Ona görə də milli dövlətlərin iqtisadi siyasətlərində strateji məsələlərin həlli müasir yanaşma tərzi tələb edir. 2. Ölkəmizin beynəlxalq iqtisadi əlaqələrinin strateji istiqamətləri mövcud dünya təcrübəsi nəzərə alınmaqla müəyyənləşdirilməli və daha da təkmilləşdirilməlidir. Bu məqsədlə, Yaponiya və Çinin, Cənub-Şərqi Asiya ölkələrinin dünya bazarı ilə inteqrasiya təcrübəsi ümumiləşdirilir, Azərbaycan üçün ə həmiyyətli olan konkret təcrübədən istifadə edilməsi təklif edilir. Eyni zamanda, Qərb və Şərqdə iqtisadi quruculuq təcrübəsinin sintezi olan Türkiyənin dünya təsərrüfatına inteqrasiya yolu da ölkəmiz üçün əhəmiyyətlidir. Məhz bu sahədə Türkiyə təcrübəsinin müsbət cəhətləri ümumiləşdirilmiş və istifadə edilmək məqsədilə konkret təkliflər irəli sürülmüşdür. 3. Milli iqtisadi təhlükəsizlik üçün xarici mənşəli təhdidlər özünü göstərə bilər ki, onlar xarici iqtisadi siyasət strategiyasında mütləq nəzərə alınmalıdır: zəif nəzarət olunan strateji milli ehtiyatların – kapital və intellektin xaricə axması; xarici amillərdən – dünya konyukturasının vəziyyətindən, müəyyən malların və xidmətlərin idxalından, xarici borc kapitalından, istehsal-satış şəbəkələrini nəzarətdə saxlayan nəhəng TMŞ-lərin siyasətindən kritik asılılıq; ekoloji, əhalinin sağlamlığını, informasiya sisteminin normal fəaliyyətini, rəqabət qabiliyyətinin artırılmasını və bütövlükdə ölkənin davamlı inkişafını təhlükə altına salan təhdidlər; “qara” pulların irimiqyaslı hərəkəti; xarici iqtisadi fəaliyyətdən yaranan kriminal xarakterli təhdidlər; 142 Azərbaycandan kölgə iqtisadiyyatına aid kapitalın külli miqdarda çıxarılması, kontrabanda, əmək ehtiyatlarının qeyri-leqal beynəlxalq hərəkəti. 4. Milli dövlətlər çərçivəsində aradan qaldırılması mümkün olmayan qlobal mahiyyətə malik risklərin proqnozlaşdırılması, müntəzəm olaraq monitorinqinin aparılması, onların ekspert qiymətləndirilməsi, zəruri təmayüllərə operativ reaksiya verilməsi və onların qarşısının alınması üçün xüsusi qurumun yaradılması lazımdır. 5. Ölkənin davamlı sosial-iqtisadi inkişafının təmin olunması üçün xarici amillərdən maksimum istifadə olunması və Azərbaycan iqtisadiyyatının dünya iqtisadiyyatına səmərəli inteqrasiya olunması məqsədilə xarici iqtisadi strategiya blokuna və maliyyə sektoruna rəhbərlik edən orqanlar tərəfindən daha da təkmilləşdirilməlidir. Strategiyanın məqsədlərinə uyğun olaraq onun konkret vəzifələrinin aşağıdakılardan ibarət olması təklif olunur: • Azərbaycanın dünya təsərrüfatı sistemi ilə maliyyə-iqtisadi əlaqələrinin forma və istiqamətlərinin çoxşaxəliliyinin, hər şeydən əvvəl emal olunmuş məhsul və məmulatların xüsusi çəkisinin artırılması hesabaına ixracatın diversifikasiyasının təmin olunması, mal çeşidlərinin artırılması ilə yanaşı, xarici bazarların coğrafiyasının genişləndirilməsi; • Beynəlxalq istehsal-satış və maliyyə-kredit şəbəkələrinə qoşulmaqla Azərbaycan şirkətlərinin rəqabət qabiliyyətinin artırılması, bu yol ilə texnologiya və biznesdə yeni idarəçiliyin, maliyyə innovasiyalarının gətirilməsi imkanlarının genişləndirilməsi; • Xarici maliyyə-iqtisadi sferada biznes fəaliyyətinin genişləndirilməsi üçün şəraitin yaxşılaşdırılması, maneələrin aradan qaldırılması; • Xarici iqtisadi siyasət vasitələrindən və maliyyə-kredit mexanizmlərindən istifadə etməklə rəqabət qabiliyyətinin artırılması və ölkə üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən milli iqtisadiyyat sahələri və alt sahələrinin fəaliyyəti üçün əlverişli şəraitin yaradılması və onların beynəlxalq hüquq normalarına uyğun himayə olunması; • Maliyyə sektorunun və xarici iqtisadi fəaliyyəti tənzimləyən idarəçilik aparatının daha da modernləşdirilməsi, xarici iqtisadi siyasətin, hər şeydən əvvəl Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|