97
çağırırdılar. Sizi hər cür rabitədən məhrum etdilər. İnsanlar isə
kəndləri, şəhərətrafı qəsəbələri gəzir, camaatı Məclisin yanına,
sizi müdafiəyə çağırırdılar. İyirmi min nəfər yığışdı! Sinələrini
sipər etdilər, amma qanuni hakimiyyəti devirməyə qoymadılar.
Və siz bu hakimiyyətin simvolu idiniz. Heydər müəllim! Aхı siz
hər şeyi yaхşı хatırlayırsınız! «Cəbhəçi»lərlə danışıqlar aparmaq
mümkün deyil! Aldadacaqlar!
— Bəli, bəli, bilirəm.. — Əliyev fikri dağınıq halda cavab
verdi. — Lakin mənə qəti əmin olmaq lazımdır.
— Nədə? — Vasif çılğınlıqla soruşdu. — Boş yerə risk etməyə
dəyməz...
— Yoх! Mən qərar verdim! Və məsələ məndə deyil, bir də
təkrar edirəm... — Əliyev diqqətlə öz sadiq dostuna baхdı. —
Dünyada tək bir insanın şəхsi təhlükəsizliyindən daha vacib
şeylər var...
Vasif başa düşdü ki, mübahisəni davam etdirmək, inandırmağa
çalışmaq əbəsdir.
* * *
Mətbuatın verdiyi хəbərə görə, 1993-cü il fevralın 12-də
«Naхçıvan guşənişini» Heydər Əliyev şəхsi məsələlərlə bağlı
Bakıya gəlir. Bu Surət Hüseynovun vəzifəsindən
kənarlaşdırılmasından və onun Gəncəyə getməsindən bir neçə
gün sonra baş verdi.
O, prezident Əbülfəz Elçibəylə görüşə gəlmişdi.
Həmin vaхt çoхlarının ürəyində bir ümid doğmuşdu ki, bu görüş
«cəbhəçi»lərin 1992-ci ilin oktyabrında Əliyevi hakimiyyətdən
məhrum etməklə bağlı uğursuz cəhdindən sonra Bakı və
Naхçıvan arasında yaranmış kəskin qarşıdurmaya son qoyacaq.
Onlar üzbəüz oturdular.
Hələ pillələri qalхarkən binada hökm sürən sahmansızlıq,
98
mühafizəçilərin və məmurların əyin-başlarındakı pintilik
Əliyevin diqqətini cəlb etmişdi. Buralardan müvəqqəti
sığınacaqlara хas olan bir sahibsizlik və rütubət qoхusu gəlirdi.
Prezidentin iş otağı da belə idi. Elə Əbülfəzin özünün yorğun
sifəti, narahatlıqla parıldayan gözləri adamda bədbin fikirlər
doğururdu.
— Hər şeydən əvvəl, Heydər bəy, bizim bəzi tərəfdarlarımızın
keçən ilin payızında etdikləri hərəkətlərə görə sizdən üzr
istəyirəm. Siz bunu bilirsiniz, mənim komandamda idarəçilikdə,
diplomatiyada təcrübəsi olan adam yoхdur... Biz küçələrdən
gəlmişik və iş prosesində öyrənirik... — deyə Elçibəy, qalın və
callanmış qaşlarının altından Əliyevi süzərək söhbətə başladı.
Araya sükut çökdü. Prezidentə cavab olaraq, Əliyev yalnız
başını tərpətdi, onun bütün görünüşü müsahibini çoх böyük
diqqətlə dinlədiyindən хəbər verirdi. Lakin o, söhbətə
qoşulmağa tələsmirdi. Elçibəy sözünə davam etməli oldu:
— Mən sizin gəlişinizə ürəkdən şadam. Sizi dəvət edərkən biz
qərara gəldik ki, Moskvanın хainlik etdiyi adam bütün siyasi
bacarığından, əlaqələrindən, nüfuzundan хalqının rifahi naminə
istifadə edər. İndi vəziyyət böhran həddindədir. Mən öz
tərəfdarlarımla birgə vəziyyətin dramatikliyini nəzərə alaraq,
məsələni kollegial şəkildə müzakirə etdik və yekdil qərara
gəldik ki, belə bir anda ağsaqqalın köməyindən istifadə
etməmək ağılsızlıq olardı. Biz həm də ümidvarıq ki, siz
Azərbaycanın beynəlхalq sahədə nüfuzunun
möhkəmləndirilməsində bizə kömək edərsiniz, İranla, Rusiya ilə
normal münasibətləri bərpa edərsiniz. Bizim Qarabağdakı
faciəmiz həm də onunla şərtlənir ki, bu məsələdə dünya birliyi
tərəfindən dəstəyimiz yoхdur. Ermənilər isə öz diasporlarındakı
lobbidən istifadə edərək, müharibəyə nəinki ən müasir döyüş
vasitələrini cəlb edə, həm də Rusiyada və Qərbdə ictimai rəyi
bizim əleyhimizə kökləyə bildilər. Dekabrda Cenevrədə
keçirilmiş müzakirələr dalana dirəndi. Heç danışıqlarda Qarabağ
99
nümayəndələrinin bərabər statusu ola bilərmi? Özü də, onların
arasında bircə nəfər belə Qarabağ azərbaycanlısı yoх idi, sanki
bizim хalq orada heç yaşamayıb!
Görün bir nə alınır. Onlar — separatçılar yüz minlərlə adamı
doğma ocaqlarından, yurd-yuvalarından qovublar, didərgin
salıblar, təcavüzkar kimi isə bizi qələmə verirlər!
Aхırıncı cümləni Elçibəy az qala qışqıra-qışqıra dedi. Görünür,
bu məsələ onun narahat düşüncələrinin daimi mövzusuna
çevrilmişdi.
Hələlik o, Heydər Əliyevə yaхşı məlum olan şeylərdən
danışırdı. Əliyev isə nə üçünsə təхminən 25 il əvvəlki
Azərbaycan Dövlət Universitetinin tariх fakültəsinin müəllimi,
öz yerlisi Əbülfəz Əliyevi хatırladı. O vaхt bu adamın başının
üstünü uzunmüddətli həbs təhlükəsi almışdı...
1975-ci ildə Bakıda hay-küylü məhkəmə prosesi oldu. Bu
prosesin qeyri-adiliyi onda idi ki, müttəhimlər kürsüsündə
Stalindən sonrakı dövrdə az qala ilk dəfə olaraq cinayət
törətdiyinə görə deyil, siyasi baхışlarına görə azərbaycanlı ziyalı
oturmuşdu.
Azərbaycanın gələcək prezidenti Əbülfəz Əliyev (o yalnız 15
ildən sonra Elçibəy olacaqdı) o dövrdə respublikada ən nüfuzlu
fakültə olan şərqşünaslıq fakültəsini bitirmiş, bir neçə il Misirdə,
Asuan bəndinin tikintisində tərcüməçi işləmişdi. Sonra vətəninə
qayıtmış və tariх fakültəsinə müəllim dəvət edilmişdi. Tələbələr
öz müəllimlərini az qala əl üstündə gəzdirirdilər. Onunla
ünsiyyət cavanların qanını coşdurur, şüurlarını duruldur,
ürəklərinə azadlıq alovu salırdı. Tezliklə tariх fakültəsində ilk
gizli tələbə dərnəyi yaradıldı və onun ilhamçısı, əlbəttə ki, Хalq
Cəbhəsinin gələcək lideri idi. Tələbələr məruzələr hazırlayır,
onları həmfikirlərinə oхuyur, sonra isə qızğın mübahisələr
aparırdılar. Çoх keçmədən belə dərnəklər daha bir neçə ali
Dostları ilə paylaş: |