Microsoft Word fuattez doc

 
308 
elinde  tanımlanamayan  bir  nesne  tutmaktadır.  Bu  durumda  Bursa  8500  steli  arabayı 
takip eden kadın sayısı ve kadınların pozları ile en yakın eserdir. 
Tarihleyici  herhangi  bir  malzeme  ele  geçmeyen  Karaburun  II,  resimlerindeki  Pers 
öğleler nedeniyle Mellink tarafından M.Ö. 5. yüzyıl başlarına verilmiştir.
563
 Karaburun 
II’nin  savaş  sahnesinin  merkezinde  yer  alan  figürün  yakın  benzerlerini  (Lev.  32:  b), 
M.Ö. 4. yüzyılın ortalarına tarihlenen Elmalı steli ve M.Ö. 390/70 yıllarına tarihlenen 
Nereidler  Anıtı’nın  arşitrav  bloklarındaki  savaş  sahnesinde  bulmaktayız.  Ancak 
buradaki  figürler  çok  daha  gelişkin  bir  stilde  tasvir  edilmişlerdir.  Ayrıca,  Karaburun 
Ekphora sahnesinin en yakın benzerleri M.Ö. 5. yüzyılın ortalarına tarihlenen  stanbul 
5764
564
 stelinde, Ksanthos M.Ö. 460 civarına tarihlenen G Heroonu’nda
565
 ve M.Ö. 4. 
yüzyıl  ortalarına  tarihlenen  Ağlayan  Kadınlar  Lahdi’nde
566
  karşımıza  çıkmaktadır. 
Fakat Karaburun II’deki figürlerin yakın benzerleri kadar güçlü bir etkisi yoktur. Bütün 
bu  veriler  ışığında  Karaburun  II  mezarının  en  geç  M.Ö.  5.  yüzyılın  ortalarında  inşa 
edildiğini söylemek mümkündür. 
Yukarıda  incelediğimiz  üzere  Karaburun  II’nin  ve  Tatarlı’nın  ekphora  ve  savaş 
sahnelerinin  üzerinde  ciddi  bir  Pers  etkisi  açıkça  görülmektedir.  Bu  nedenle  Tatarlı 
resimlerini  de  Karaburun  ile  yakın  tarihten  olduğunu  düşünmek  yanlış  olmayacaktır. 
Tatarlı  tümülüsü,  C14  ve  dendrokronojik  analizler  ile  M.Ö.  478  +4/-7  yıllarına 
verilmiştir.
567
  Ancak  stilistik  açıdan  Karaburun  II’nin  çok  daha  gelişmiş  bir  çizim 
tekniği  olduğu  açıktır.  Karaburun  II’nin  savaş  sahneleri  Nereidler  Anıtı’nın  arşitrav 
bloklarındaki savaş sahnesinde olduğu gibi ikili mücadeleler şeklindedir. Tatarlı’da ise 
arkaizan bir anlayışla iki ordu sağdan ve soldan ortaya doğru gelmektedir. Ayrıca yana 
yana  duran  insan  ve  at  figürleri,  Kızılbel’de  gördüğümüz,  yandakilerin  öndekinin 
gölgesi şeklinde çizilmesi anlayışından kurtulamamıştır. Karaburun II’de ise bu durum 
neredeyse  yoktur.  Tatarlı  resimlerinde  Karaburun  II’den  farklı  olarak  hiçbir  on 
etkisinin  görülmemesi  yerel  bir  atölyeye  işaret  etmektedir.  Stil  gelişimi  ile  tarihsel 
                                                 
563
 Mellink 1972, 268. 
564
 Bernard 1969, 17-29, fig. 1-2. 
565
 Metzger 1963, 49 vd., pl. 38-39. 
566
 Fleischer 1983, 47 vd. 
567
 Summerer 2005, 145. 

---

 
309 
gelişimin  eşzamanlı  ilerlediği  kabul  edilirse,  göreceli  olarak  Karaburun  II  mezarını 
Tatarlı’dan  sonraki  bir  tarihe  oturtmak  doğru  olacaktır.  Karaburun  II’nin  yoğunlukla 
M.Ö. 5. yüzyılın ortalarına tarihlenen malzemeler ile benzerliği söz konusudur. M.Ö. 5. 
yüzyılın  ortalarına  tarihlenen  Karaburun  II’nin  stili  Tatarlı  resimlerinin  stilinden  daha 
gelişkin  olması  nedeniyle  Tartarlıyı  dendrokronojik  ve  stilistik  açıdan  M.Ö.    480 
civarlarına tarihlemek mümkündür.  
Gordion Boyalı Ev’den ele geçen resimler parçalar halindedir ve bir figürü baştan ayağa 
tamamlamak  mümkün  değildir.  Parçalardan  yola  çıkılarak  gerçekleştirilen 
restitüsyonlardan  anlaşıldığı  üzere  figürlerin  çakışmaları  gayet  başarılı  bir  şekilde 
verilmiştir.  Prosession  sahnesine  ait  olduğu  düşünülen  figürler  içerisinde  grifon 
protomlu başlık takan figür dikkat çekicidir (Lev. 39: b). Khios Emporion’daki arkaik 
tapınakta,  tanrıçanın  ahşap  heykeline  tutturulmuş  dokuz  küçük  grifon  protomu  ele 
geçmiştir.
568
 Muhtemel bir dinsel tören ile ilişkili olan bu başlığın, Phryg resminde özel 
bir yeri ve önemi olmalıdır.  
Gordion Boyalı Ev’deki prosession sahnesinde güzel takılarıyla düz bir khiton giymiş 
olan  kadın  figürü  jestiyle  farklılık  gösterir  (Lev.  38:  a).  Figürün  sağ  eli  önde  ağzının 
yanında durmakta, dudaklarına değmemektedir. Bu hareket Akhamenid sanattan bilinen 
kral ya da önemli kişiye yaklaşırken konuşmadan önceki sessizlik anı betimlemektedir. 
Benzer tarzdaki poz, Persepolis Apadana kabartmalarında da karşımıza çıkmaktadır.
569
 
Kadın figürlerinin  giyimleri  Doğu  Yunan  özellikleri taşımaktadır.  Birkaç  kadın figürü 
türban  takmaktadır  (Lev.  39:  a).  Benzer türban çizimini  M.Ö.  500  yıllarına  tarihlenen 
Marburg
570
  Klazomenai  lahdinde  yer  almaktadır.  Panel  içindeki  türbanlı  kadın  başı, 
Klazomenai  lahitlerinin  genel  çizim  tekniğinden  farklı  olarak  resim  tekniğine  daha 
yakın  çizilmiştir.  Gordion  Boyalı  Ev’deki  kadın  figürlerinin  küpeleri,  kulağın  üst 
tarafında  yivli  hilal  şeklinde  süslenmiş  ve  çeşitli  asılı  süsler  ve  disk  lobun  ucuna 
                                                 
568
 Mellink 1980 92. 
569
 Gerschevitch 1985, 271. 
570
 Cook 1981, 24, pl. 27, 2. 

---

 
310 
tutturulmuştur (Lev. 38, 39). M.Ö. 6. yüzyılın sonlarına tarihlenen Klazomenai lahitleri 
üzerindeki pek çok kadın figüründe de benzer tipteki küpeler görülmektedir.
571
 
Harta tümülüsüne ait resimler (Lev. 3: a, b, c) Pers sanatından tanıdığımız prosession 
sahnesinin eşya taşıyan figürlerine benzemesi nedeniyle en azından M.Ö. 560 yılından 
sonraya ait olmalıdır. Mezar odasında ele geçen az sayıda ki buluntular arasında M.Ö. 6. 
yüzyılın  ikinci  yarısına  tarihlenen  Akhaemenid  tip  sığ  bir  kaseye  ait  parçalar  ele 
geçmiştir. Ayrıca, buluntular arasında M.Ö. 4. yüzyıla tarihlenen siyah firnisli bir kandil 
yer  almaktadır.
572
  Mezar  odasının  içinde  yer  alan  taş  klinenin  sphinks  şeklindeki 
mermer  ayakları  geç  Arkaik  erken  Klasik  stildedir  (Lev.  2:  b).  Mezar  odasının 
duvarlarındaki  on kymationu dizisinin oldukça şişkin alt konturlu yumurtaları yaklaşık 
M.Ö.  500  yıllarını  işaret  etmektedir.  Klinenin  üzerine  çizilmiş  olan  figürler  de  aşağı 
yukarı M.Ö. 500 yıllarına aittir. Bu durumda en geç buluntu olan siyah firinisli kandil 
ikinci  bir  gömüyü  işaret  ediyor  olmalıdır.  Hartanın  mezar  yapısı  ve  ele  geçen  az 
sayıdaki buluntuları M.Ö. 6. yüzyıl sonlarını işaret etmektedir.
573
  
Aktepe mezar odasının tahribat dolgusu içinden lydion parçaları, alabasterden yapılmış 
alabastron  parçaları,  demir  objelere  ait  parçalar  ile  fildişinden  çeşitli  süs  eşyaları  ele 
geçmiştir.  Ancak  buluntularla  birlikte  mimari  yapı  M.Ö.  6.  yüzyılın  son  çeyreğine 
tarihlendirilmiştir.
574
 Aktepe’ye ait iki figür (Lev. 4: b; 5: a, b, c), ellerinde mersin dalı 
ile prothesis törenindedirler. Elinde dal tutan Aktepe erkek figürü aynı zamanda diğer 
eliyle  de  lotus  koklamaktadır.  M.Ö.  540-530  yıllarına  tarihlenen  Megakles’in 
Çocukları
575
  adlı  Attika  stelinde  de  benzer  pozda  lotus  koklayan  erkek  figürü 
bulunmaktadır.  
Aktepe  erkek  figürünün  vücudunu  saran  ve  aşağı  kadar  uzanan  kıyafeti,  Karaburun 
II’nin  kline  sahnesinde  yer  alan  hizmetkarlar  ile  benzerdir  (Lev.  31:  a,  c).  Yukarıda 
değindiğimiz  üzere  benzer  kıyafetler  Persepolis’te  armağan  taşıyıcılar  üzerinde  de 
                                                 
571
 Cook 1981, Pl. 26; 55, 2; 62, 2. 
572
 Özgen 1996, 39, fig. 67, 68. 
573
 Özgen 1996, 39.; Dedeoğlu 1996, 206. 
574
 Dinç 1993, 221-230. 
575
 Richter 1974 1-5, Pl. 1-10;  

---