Microsoft Word fuattez doc
Yüklə 31,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8. TAR HLEND RME
299 ediliyor ve tanrılaştırılmış ölülerin yolculuğunu simgelendiğine inanılıyordu. 535 Bu durumda Kızılbel anıtında elinde Lotus taşıyan figür göğe giden ölünün ruhu olarak yorumlanabilir, elinde tuttuğu Mısır’ın kutsal çiçeği ölümsüzlüğün sembolü olan lotusla da eriştiği ileri sürülebilir. 536 Kanatlı figür, Mellink tarafından kadın olarak yorumlanmış olmasına karşın ölünün ruhunu simgeliyorsa erkek olmalıdır. Korunma durumu kötü olan figürün, kadın ya da erkek olduğunu kesin olarak söylemek mümkün değildir. Arabanın üzerinde uçan kanatlı figür eğer kadın ise (Lev. 9: a) başka bir açıdan siren olarak da yorumlamak mümkündür. Siren, ölümle direkt ilişkili bir yaratık olarak karşımıza çıkmaktadır. Odysseia’da 537 Sirenler, büyülü sesleriyle geçenleri ölüme sürüklerler. Attika’da siren figürü ölümle ilişkili olarak stellerde betimlenmiştir. M.Ö. 360 yıllarına tarihlenen Silenus stelinin 538 tepesinde ortada çığlıklar atan siren figürü bulunmaktadır. Ölümle ilişkili olarak bir yanında lutrophoros diğer yanında ise sphinks yer almaktadır. Anadolu’da ise mezar ikonografisi ile ilişkili olarak Ksanthos Harpyler Anıtı’nın kuzey ve güney yüzlerinde siren betimleri yer almaktadır. 539 Anıtın kuzey yüzünde ortada sola dönük oturan sakallı bir figür yer almaktadır. Figür uzun bir khiton ve üzerine himation giymiştir. Bir elinde omuzunda dayadığı asasını tutarken diğer eliyle de kendisine uzatılan miğferi almaktadır. Bu figürün önünde solda ona miğfer veren bir hoplit yer almaktadır. Sahnenin iki kenarında ise dışarı doğru uçan iki siren figürü bulunmaktadır. Kuş gövdeli olan sirenlerin göğüsleri ve kolları vardır. Sirenler başta diadem taşımakta ve kısa bir khiton giymektedir. Sirenler kolları ve pençeleri ile kavradıkları küçük insan figürlerini taşımaktadırlar. Anıtın güney yüzündeki sahne kuzey yüzle hemen hemen aynıdır. Bu yüzde sahnenin ortasında sağa dönük bir kadın oturmaktadır. Bir elinde nar diğerinde ise yuvarlak bir obje tutmaktadır. Karşısında ayakta elinde kuş tutan bir kadın figürü yer alır. Sahnenin iki kenarında kuzey yüzde olduğu gibi taşıdıkları küçük insan 535 Conteneau 1920, 175. 536 Şahin 1986, 42-44, lev. 24, fig. 57-58. 537 Odysseia XII. 35. 538 Blumel 1930, supra n. 35, 35, no 29, pl. 47. 539 Polat 1998, 98 vd. 300 figürleri ile dışarı doğru uçan sirenler bulunmaktadır. Bu anıtta sirenler ölen kişilerin ruhlarını öbür dünyaya taşıyan figürler olarak betimlenmiştir. Bu bağlamda Kızılbel, savaşçının veda sahnesinde yer alan siren figürü ölüme giden savaşçıya eşlik etmektedir. Bu sahnenin ikonografisinde Amphiaros’un bile bile ölüme gitme temasında, Harpyler anıtında olduğu gibi ölüleri öbür dünyaya taşıyan, onlara eşlik eden bir varlık olarak siren betimlenmiştir. Mellink, Kızılbel’de Kanatlı yaratık olarak geçen bu figürün geriye doğru uzanan gövdesinin alt tarafını bacakları, bu uzantının en sonunda yer alan iki çıkıntıyı topuklardan çıkan kanatlar olarak yorumlamıştır. 540 Genel olarak bakıldığında bacak izlenimini uyandıran bir çizim tekniği söz konusudur. Ancak iki bacağı birbirinden ayıran çizgiden hiçbir iz görülememektedir. Farklı bir görüş olarak, sanatçının havada uçan siren figürü çizmeye çalıştığı öne sürülebilir. Bacakların sonunda yer alan iki kanat çıkıntısı ise bu bakış açısıyla havada uçan sirenin kuyruğunun alttan görüntüsüdür. Havada uçan siren betimlemesi karşılaşılan bir durum değildir. Ancak bunu Harpyler Anıtı’nda görmekteyiz. Sanatçının daha önce çizmediği, havada uçan siren figürünün arka kısmını beceriksizce yaptığı düşünülebilir. Kızılbel figürünün açık kırmızı kolsuz kısa bir ceketi ve uyluğunda biten kısa eteği vardır. Bacaklarında her hangi bir giysi yoktur. Harpyler Anıtı’ndaki Sirenler, kabartma işlenmiş olmasına rağmen kısa bir khiton giymektedirler. 540 Mellink 1998, 23. 301 8. TAR HLEND RME Tezimizi oluşturan resim örneklerinin tarihlendirilmesine yardımcı olacak buluntular oldukça sınırlı sayıdadır. Bu yüzden resimleri kendi aralarında ve diğer buluntu gruplarıyla karşılaştırma yapmak zorunlu bir hale gelmektedir. Tezin ikonografi bölümünde tartışıldığı üzere Tatarlı ve Karaburun II resimleri üzerinde ciddi bir Pers etkisi görülmektedir. Hatta bu iki mezarın Pers ya da Pers yanlısı bir kişi için yapıldığı sonucunu çıkarmak yanlış olmayacaktır. Benzer şekilde Harta mezar odasına ait korunmuş olan üç figürde de Pers etkisi görülebilmektedir. Ancak Kızılbel, Gordion Boyalı Ev ve Aktepe resimlerinde Pers etkisinin varlığını kesin bir şekilde söylemek mümkün değildir. Kızılbel mezar odasında 50 yaşlarında bir erkeğe ait iskelet ele geçmiştir. Bunun dışında küresel formlu bir taş alabastron ait parçalar, kırmızı firnisli bir lydiona ait ağız kenarı- boyun parçası, çeşitli metal parçaları ve işlenmiş kemik parçaları ele geçmiştir. 541 ncelemiş olduğumuz yapılar arasında Kızılbel en fazla resim içeren örnek olması ile önem kazanmaktadır. Zamanın ve insanların tahribatına maruz kalan bu resimlerin, sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi zordur. Buna rağmen, Kızılbel resimlerinin karakteristik özelliklerini temel olarak sıralamak mümkündür. Mezar odasının duvarlarını çevreleyen frizlerde, figürler diğer resim örneklerinde olduğu gibi zemin çizgisi üzerinde durmaktadırlar. Bu anlayış sadece doğu duvarı II. frizdeki geyik avı sahnesinde bozulmaktadır (Lev. 21: b). Kısmen korunmuş olan yedi geyik figürü, içinde bulundukları frizde dağınık halde, doğada oldukları gibi betimlenmiştir. Bu sahnenin dışındaki diğer tüm figürler, zemin çizgisi üzerinde ilerleme geleneğini bozmazlar. Frizler içerisindeki figürlerin hareket yönü, ya sağdan sola ya da soldan sağadır. Av ve spor sahnelerindeki figürler ise merkeze doğru yönelmişlerdir. Karışık, iç içe geçen kompozisyonlara rastlanmaz. Resimlerinin geneline bir sakinlik hakimdir. Figürler arasında bir çakışma yoktur. Yan yana duran figürleri, sadece batı duvarı II. frizindeki giyinen savaşçı sahnesinde görmekteyiz (Lev. 11: a). Sahnenin en solunda üç kişiden 541 Mellink 1998 1 vd. Yüklə 31,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|