Microsoft Word geosiyaset son doc
Yüklə 21,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍÛÍ ÝÅÎÑÈÉÀÑßÒÈ
99
neft və qaz resurslarının birgə işlənməsi və sərbəst yollarla dünya bazarlarına ixrac edilməsini hədəfləyən “Əsrin müqa- viləsi”ni imzalamağa nail oldu. Bu müqavilə Azərbaycanın ye- ni neft strategiyasının əsasında dayanaraq, bir tərəfdən, ölkənin milli inkişafı üçün lazımi maddi resursların əldə edilməsi və istifadəsi yollarını müəyyənləşdirdi, digər tərəfdənsə onun bey- nəlxalq aləm üçün geosiyasi və geoiqtisadi əhəmiyyətini artı- raraq, dünyaya inteqrasiyasını şərtləndirdi. “Əsrin müqavilə- si”ndən başlayaraq, Azərbaycan transmilli dünyanın və qlobal dünya iqtisadiyyatının bir hissəsinə çevrildi, ölkənin inkişaf etdirilməsi, bazar iqtisadiyyatı mexanizmlərinin formalaşdırıl- ması, sahibkarlığın və özəl sektorun yaranması, fəal sosial si- yasətin yürüdülməsi üçün həm daxildə, həm də xaricdə əlve- rişli şərait yarandı. Azərbaycan dövləti və vətəndaşları, icti- mai-siyasi və iqtisadi institutlar dünya ölkələrinin iqtisadi, ma- liyyə və texnoloji imkanlarından istifadə etmək imkanı qa- zandılar. Heydər Əliyevin milli inkişaf siyasətinin əsasında hüquqi dövlət, demokratik inkişaf və siyasi plüralizmə əsaslanan cə- miyyətin yaradılması dayanırdı. Bu istiqamətdə 1993-cü ildən həyata keçirilən tədbirlər, atılan ən mühüm addımlar – milli qanunvericiliyin Avropa standartlarına uyğunlaşdırılması, azad, plüralist cəmiyyət quruculuğu, qeyri-hökumət struktur- larının və müstəqil mətbuatın yaradılması ilə bağlı görülən çoxsaylı işlər, 1995-ci ildə demokratik normaları özündə əks etdirən yeni Konstitusiyanın qəbulu, çoxpartiyalı sistemin bər- qərar olması, onun əsasında ilk parlament seçkilərinin keçiril- məsi və demokratik parlamentin yaradılması, mətbuat və infor- masiya üzərindən bütün dövlət tənzimləyici mexanizmlərinin yığışdırılması və senzuranın ləğvi və s. həm milli inkişafı sü- rətləndirdi, həm də ölkənin dünyadakı demokratik imicini formalaşdıraraq, beynəlxalq ictimaiyyəti onunla daha geniş əməkdaşlığa ruhlandırdı. Bir neçə il ərzində hüquqi dövlət
ßËÈ ÙßÑßÍÎÂ
100
quruculuğu istiqamətdə reallaşdırılan məqsədyönlü siyasət öl- kənin ictimai-siyasi, iqtisadi, mənəvi-ideoloji və sosial həyatını kökündən dəyişdi, vətəndaş cəmiyyəti institutlarının yaradıl- ması və inkişafına təkan verdi, ölkədaxili münasibətləri Av- ropa standartlarına uyğunlaşdırdı ki, bu da 2001-ci ildə Azər- baycanın Avropa Şurasına daxil olması, Avropa Birliyi ilə tə- rəfdaşlıq münasibətləri yaratması, dünyanın demokratik təsi- satlarına inteqrasiyası və s. ilə nəticələndi. Heydər Əliyevin milli inkişaf siyasətində ədalətli cəmiy- yət və sosial yönümlü dövlət, ölkə vətəndaşlarının sosial- iqtisadi və mənəvi tələblərinin dolğun təminatı, sosial rifahının yaxşılaşdırılması, mövcud maddi resursların ölkə daxilində insan potensialının inkişafına yönəldilməsi prinsipi də mühüm yer tuturdu. Sosialyönümlülük, ümumiyyətlə, onun həyatı bo- yu yürütdüyü siyasətdə daimi prinsip olmuş, rəhbərlik etdiyi dövlətin imkanları əhalinin rifah halının yaxşılaşdırılmasına xidmət etmişdir. Bununla bağlı, Heydər Əliyev vurğulayırdı ki, “xalq dövlət üçün yox, dövlət xalq üçün olmalıdır”. 27
Heydər Əliyevin təməlini qoyduğu fəal sosial siyasətin nəticə- sidir ki, 20 ildə ölkədə yoxsulluğun səviyyəsi dəfələrlə aşağı salınmış, əhalinin pul gəlirləri və həyat səviyyəsi dayanmadan yüksəlmiş, sosial-iqtisadi vəziyyəti yaxşılaşmışdır. Heydər Əliyevin milli inkişaf siyasəti Azərbaycanın Cə- nubi Qafqaz və Xəzər hövzəsi, Avrasiya bölgəsi və dünyadakı regional və beynəlxalq addımlarını, mövqelərini, onun dünya birliyinə inteqrasiyasının prinsipial xəttini, əsas məqamlarını dəqiq müəyyən etmişdir. Onun beynəlxalq və regional xarici siyasət kursu Azərbaycanın geosiyasi maraqlarına müvafiq olaraq, həm region ölkələri ilə, həm də dünya dövlətləri ilə münasibətlərin praqmatik, ölçülüb-biçilmiş, düşünülmüş və
27 Bax: Əliyev H.Ə. Müstəqilliyimiz əbədidir. Elektron külliyyat // http://heydaraliyev.preslib.az ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍÛÍ ÝÅÎÑÈÉÀÑßÒÈ
101
balanslı siyasi strategiyasını formalaşdırmışdır. Xüsusən, Azər- baycanın malik olduğu enerji resurslarının, Qərblə Şərqi birləş- dirən nəqliyyat-kommunikasiya imkanlarının və digər geosi- yasi əhəmiyyətli üstünlüklərinin istifadəsində Heydər Əliyevin yürütdüyü prinsipial kurs, tətbiq etdiyi optimal yanaşma dünya dövlətləri içərisində Azərbaycanın güclü milli və regional fak- tora çevrilməsini, beynəlxalq aləmlə uğurlu inteqrasiyasını və əksər geosiyasi aktorlarla qarşılıqlı-faydalı əməkdaşlığını şərt- ləndirmişdir. Heydər Əliyev tərəfindən düzgün təməli qoyul- muş xarici siyasət kursu 2011-ci ol oktyabrın 24-də Azərbay- cana dünyanın 150-dən çox ölkəsinin dəstəyini qazandırmış və BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvlüyünə seçilmə- sinə şərait yaratmışdır. Bu addım, həm də keçən müddətdə Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasətinin ağıllı, səriştəli və dönmədən həyata keçirilməsinin nəticəsi idi. Göründüyü kimi, Azərbaycan Prezidenti kimi Heydər Əliyevin 1993-2003-cü illərdə irəli sürdüyü ideya və fikirlər, iqtisadi, siyasi və sosial-mənəvi sahədə reallaşdırdığı kurs və praktiki tədbirlər milli inkişaf siyasətinin formalaşması və həyata keçirilməsinin ikinci mərhələsində ölkədə bir ictimai- siyasi sistemdən digərinə keçidin, yeni demokratik cəmiyyətin və ictimai həyat normalarının əsaslarını yaratmışdır. Bu siyasət bütün keçid dövrü ərzində imperiya və sosializm sistemindən azad olaraq müstəqillik yolu tutmuş, lakin region və dünya güclərinin üst-üstə düşməyən, kəsişən maraqları ilə üz-üzə qal- mış, getdikcə qloballaşan dünyada öz yerini axtaran, milli ma- raqlarını və təhlükəsizliyini qorumağa çalışan gənc Azərbay- can dövləti üçün praktiki fəaliyyət proqramına çevrilmişdir. Heydər Əliyevin milli inkişaf siyasəti həm də uzun illər öz dövlətçiliyindən və milli-mənəvi köklərindən ayrı salınmış, milli və dövlətçilik maraqları tapdanmış Azərbaycan xalqının özünəqayıdış və özünütəsdiqində mühüm, səfərbəredici funk- siya yerinə yetirmiş, dövlət strukturlarının rəsmi və praktiki
Yüklə 21,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|