Gürzəçöl yazıları
28
mäyäcäk. Daldalı sürünä-sürünä geri qayıtdı. Bala-
ları sakitcä yatırdılar. Ana tülkü näfäsini gärib, aza-
cıq dincini aldı. Sonra başqa çıxış yoluna soxdu
özünü. Onun da axırında nä säs var idi, nä işıq. Bu
säfär tülkü qabağını käsän daşı qazımağa başladı.
Dırnaqları qanayana qädär. Bir şey çıxmadı. O, geri
dönüb yataqda uzandı, qana bulaşmış päncälärini
yaladı.
Altı çıxış yolu qalırdı. Tülkü onların hamısını bir-
bir yoxladı. Yuvası här täräfdän tutulmuşdu. Dünya-
dan xäbärsiz balaları özläri üçün yatırdılar. Yatağın
küncündä bir az ät qalmışdı. Tülkü onu yeyib, yuva-
nın yollarından birinä girdi. Torpağı yuxarıya sarı
qazımağa başladı. Üz-gözünä narın, yumşaq qum
töküldü. Tülkü elä täzäcä sevinmäyä başlamışdı ki,
dırnağı yenä daşa däydi. Vä tülkü başa düşdü ki,
yuvanın täkcä yolları yox, başdan-başa bütün üstü
tutulub.
Tülkü geri dönüb yuxudan oyanmış balalarının
qabağında uzandı. Mämälärinin ağrısına fikir ver-
mäyä-vermäyä, fikirläşmäyä başladı. Fikirläşirdi ki,
yuvadan çıxa bilmäsä, özü dä, balaları da burada
qalıb öläcäklär. Däri däyişmäyin vaxtı da gälirdi.
Häm yuvada tük töküb çılpaq qalmaq da ölüm de-
mäkdi. Ana tülkünü därd götürdü. Balalarını doyuz-
durub yolların birinä şığıdı. Burnu daşa däyän kimi,
dırnaq ağrısına fikir vermäyib, däli kimi qarşısındakı
qaranlığı qazımağa başladı. Vä bu zil qaranlıqda da
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
29
hiss eläyirdi ki, gözlärinä qan çöküb, bäbäkläri qıp-
qırmızıdır. Tülkü yorulub äldän-ayaqdan düşüb uzan-
dı. Dincini almaq istädi. Ancaq burada näfäs alma-
ğa hava lap az idi. Odur, tülkü geri, yatağa döndü.
Uzandı. Yatdı. Yuxuda qaya üstünä uzanıb özünü
günä verän bir koramal gördü. Yavaş-yavaş qarnı
yerä däyä-däyä dünyadan xäbärsiz koramala sarı
sürünürdü ki, mämälärinin ağrısından oyandı. Täng-
näfäs idi. Onu ämän balalarının säs-küyünä qulaq
asa-asa özünü sakitläşdirmäyä çalışdı. Üräyi rahat
oldu, ancaq tängnäfäsliyi keçib getmädi. Tülkü ba-
şa düşdü ki, bu gen yataqda da hava azalır. Odur,
balalarını yarımçıq ämizdirib, yaxasından känara
atıb, özünü yuvanın bayaqkı yoluna soxdu. Daşa
yetib qazımağa başladı.
Ana tülkü dünyada här bir şeyi unutmuşdu.
Här päncäsindä cämi iki-üç dırnaq qalmışdı. Däri-
si dä ayrılmışdı. Ancaq bilmirdi ki, tük däyişir, yox-
sa aclıqdan tük tökür, yoxsa därisini qazıdığı daş
didir?
– Bu nä iş idi gäldi mänim başıma? – deyirdi öz-
özünä tülkü.
Neçä gün yataq yerinä dä qayıtmırdı. Gözläyirdi
ki, balalarından biri, än zäifi ölsün, gedib onu qalan
balalarına yedirtsin, özü dä canına bir az qüvvä yığ-
sın.
Hava saat-saat azalırdı. Ana tülkü qan-tär içindä
yatağa döndü, ayaqlarını aralayıb uzandı. Gözlärini
Gürzəçöl yazıları
30
yumub balalarını säslädi. Ancaq biri dä, säsläri gäl-
sä dä, ona yaxın durmadı.
– Yäqin, zäifläyiblär. Bälkä, aralarında ölän dä
var, – düşündü tülkü.
Vä ayağa qalxıb balalarının säsinä getdi. Hamı-
sını bir-bir iylädi. Balaları sağ-salamat idi. Tülkü
onların ayaq üstä durub, dura bilmädiklärini yoxla-
maq üçün birinä päncä atdı. Bala tülkü o an ona
päncä vurdu. Ana tülkü ayaq üstä özünü güclä
saxladı. Gözlärinä inana bilmädi. Fikrä getdi. Son-
ra ağzını açıb balalarından birinin ehtiyatla belin-
dän dişlädi. O an sağ ayağına dörd sümük dişi
sancıldı. Ana tülkü ağrıdan zingildäyib geri sıçradı.
Yatağın küncündä uzanıb, diliylä sağ ayağının ya-
rasını yoxladı. Balası onu ämälli-başlı dişlämişdi.
Tülkü öz qanını yalaya-yalaya köksünü ötürdü. Ne-
cä olub, göräsän, balaları äldän-ayaqdan düşüb
zäiflämäyiblär? Äksinä, ämälli-başlı güc yığıblar?
Amma ana tülkü bu haqda çox da fikirläşmädi,
çünkü bilirdi ki, onun da, gäläcäk näslinin dä
azadlığı elä bu möcüzädädir, balalarının qola-gücä
yetmäsindä. İndi balaları ona kömäk eläsä, yuva-
nın ağzını tutan o daşı növbäylä qazsalar, hamısı
bu qaranlıq, havasız tälädän çıxa bilärlär. Ana tül-
kü bu ümüdlä gözlärini yumub yuxuya getdi vä yu-
xuda gündüz gördü. Gördü ki, hansısa bir iti iziylä
azdırıb, sıx böyürtkänlärin bürkü kölgäsindä uza-
nıb. Yaş, zil qara burnu bir-iki läläyi qalmış dadlı
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
31
qırqovul yerinin üstündädir. Xumarlandı ana tülkü.
Ancaq gördü ki, qırqovul iyi nä qädär dadlı olsa
da, tikanlı böyürtkän kölgäsi bir o qädär isti, bür-
küdür. Ayağa qalxıb, açıq havaya çıxmaq istädi. Vä
o saat yuxudan oyandı. Gözläri yatağın havasız qa-
ranlığına açıldı. İndi balalarını başına yığıb, onların
kömäyiylä buradan çıxmaq arzusuyla döyünürdü
ana tülkünün üzülmüş üräyi.
– Balalarım! – bağırdı ana.
– Nädi, ana? – bir ağızdan dilländi balalar.
Onların qıvraq säsi särin su, ilıq qan, tämiz hava
kimi yayıldı ana tülkünün canına.
– Gücünüz bundan artıq, dırnaqlarınız, dişläriniz
bundan iti olsun, balalarım! – dedi ana tülkü.
– Çox sağ ol, ana! – dedi balalar.
Ana tülkü ara verib, ayağa qalxdı.
– İndi mänim dä, özünüzün dä taleyi sizdän asılı-
dır, balalarım. Qulaq asın mänä. Mänim sizi doğub
dünyaya gätirmäkçin qazdığım bu yuvanın yer üzünä
çıxan bütün yolları daşla tutulub. Üstünä dä daş dö-
şänib, balalarım. Män täkbaşına neçä gün, gecäni-
gündüzä, gündüzü-gecäyä qatıb daşı qazdım, ancaq
qazıb qurtara bilmädim. Dırnaqlarım sındı, dişlärim
töküldü, därim didildi. İndi sizin növbänizdir. İndi siz
o daşı bir-bir, növbäylä, o güclü cavan päncälärinizin
iti dırnaqlarıyla qazmalısınız! – dedi ana tülkü.
– Niyä, ana? – soruşdu balalar bir ağızdan.
Dostları ilə paylaş: |