56
mışdı. Gah sağa, gah sola baxırdı. Hər şeyin yerə çökdüyünü güman
etdiyindən vahimələnirdi.
Həkim məni öz kabinetinə apardı, yer göstərdi:
- Əyləş!
Mən oturdum, həkimin kitablarla əhatə olunmuş kabinetı mənə müayinə
otağı yox, kitabxana kimi görünürdü. Arxayın, olsaydım, əlimi qəfəslərə
atıb kitablara baxardım. İndi isə anamdan başqa heç şey gözümə
görünmürdü. Gözüm həkimdə idi. Onun hər hərəkətini izləyirdim. O,
əvvəlcə kostyumunu soyundu, köynəyinin boğazını açdı. Əllərini yuyub
quruladı, gəlib stolun dalında əyləşdi. Onun belə tələsmədən, adi qayda ilə,
sanki müayinəyə yox, istirahətə hazırlaşdığını görəndə, o biri evdə isə
qulluqçunun cingildəyən şeylər yuduğunu eşidəndə mən yəqin elədim ki,
anamın xəstəliyi çox ciddi xəstəlikdir. Ya işığa salınacaq, ya da operasiya
olunacaqdır. Ona görə həkim tələsmir, pribor təmizlədir. Mən bunları
fıkirləşir, ürəyimə çökən qorxuya təslim olmamağa çalışırdım. Birdən
həkim dilləndi:
- Əzizim, - dedi, - açığı sənin ananda heç bir xəstəlik yoxdur, heç bir
dava-dərman müalicəsinə, ya xəstəxanaya ehtiyacı yoxdur. Amma bununla
belə ona salamat demək olmaz. Mənim gümanım gələn bir diaqnozu bu gün
yoxlamaq istəyirəm, istəyirəm sənin özün də müşahidə edəsən, inanasan. Bu
saat sənin anan nənəmin yanında əyləşmişdir. Onların yanında heç kəs
yoxdur. Onlar üz-üzə əyləşib söhbət edirlər Buyur, burada pərdəli
pəncərənin dalında əyləş, dinlə, gör ananın halı necədir, gör o özünü necə
hiss edir.
Bu tapşırıq mənə qəribə gəldi. Bu nə deməkdir? Onun nənəsının anamın
xəstəliyinə nə dəxli var? Ancaq qəribə gəlsə də, bu tapşırığını yerinə
yetirməyə tələsdim ki, görüm axırı nə olur.
Nazik cuna pərdəli balaca pəncərənin dalında oturub baxanda qarıları
hər ikisinin döşəmədə bardaş qurub, qabaq-qabağa oturduğunu və üfürə-
üfürə çay içdiyini gördüm. Anam nəlbəkiyə tökdüyü çayı içə-içə söhbət
edirdi:
- Allah köçənlərinizə rəhmət eləsin, mənim bir qayınxatınım var idi, ayrı
cür şey idi. Məni elə istərdi ki, indi istəməsin, can bir ciyər kimi; mənsiz
addımını bayıra qoymazdı; mənsiz bir tikə yeməzdi, dinməzdi, bir
danışmaq, bir qaqqıltı, bir şaqqıltı... Ay məşədi bacı, daha nə deyim!
57
Anamın sözünü dinləyən qarı başını əyib, "bəli" deyirdi. Ancaq
dözmürdü, əli ilə işarə verib, onun sözünü kəsmək, özü danışmaq istəyirdi:
- Sözünün dalınca oğlanların dursun, elə mənim İsmət bacılığımı
görəsən, bizimkinə bacılıq demə, vallahi heç bir bacı belə mehriban...
Anam onu susdurdu:
- Heç yadımdan çıxmaz gəlin getməyim. Sözünü də kəsirəm, bacımla
məni, üzüm də səndən qara, lap bir tikə boyda olanda köçürtdülər. Oğlan
demişdi görmüşəm, bəyənmişəm, vəssalam! Axı bizlərdə kəhrizə suya
gedərlər. Lap balaca idim, sənəyi götürə bilmirdim, hıqqanırdım. Bir də
gördüm bir oğlan sənəyi əlimdən aldı, mən biabır oldumki!..
Qarı başını tərpədə-tərpədə təsdiq elədi:
- Mənim özüm bəyəm indikilər kimi gördüm, getdim? Bacı canı, heç bir
şey qanmırdım. İnandığımıza and olsun, paltar gələndə...
Anam yerindən ona tərəf boylanıb, bərkdən dedi:
- Paltar, mənə bir qanavuz arxalıq...
Qarı qulaq asmaq istəmədi, başını aşağı salıb, söhbətinə davam etdi:
- Paltar gələndə mən həyətdə qum-qum oynayan bir parça uşaq idim.
Heç yadımdan çıxmaz, dayım məni qucağına...
Anam dözə bilmədi, əlini uzadıb ovcu ilə qarının ağzını örtmək istədi:
- Bir gör nə deyirəm, ay qız, neçə taxtadan bir tuman çıxardı. Ay allah,
tumanımı sürüyənəcən mənimki mənə dəyərdi.
- Sən öləsən, mən də ele idim! Tuman da ki, bir yorğan-döşəkdi!
Özü də dəstə-dəstə təzə idi, yeriyəndə xış-xış, xış-xış!
- A qız, cehiz var, cehiz var!
- Yorğan-döşəyi mənim anam haçandan tutmuşdu. Nə bilim. Mən
gözümü açanda oğlan evində cehizimi hazır gördüm, deynən bir necə!
- Ağız, cehiz var, cehiz var!
Özünü tərifləyən anam dedi:
- Kiri, kiri, bəyəm mənim cehizimi görmüsən ki, elə deyirsən? And
olsun aramızda olan bacılığa, and olsun... Bir də gördüm həkim mənə him
eləyir: - Bir qapıdan ananın halını soruş. Mən gəldim, qapını açıb dedim:
58
- Ay ana, kefin necədir, özünü necə hiss eləyirsən? Mənə dilucu cavab
verdi:
- Çox yaxşıyam, oğul!
Müsahibilə söhbətini davam etdirdi.
- Darıxmırsan ki, ana?
- Yox, oğul, arxayın ol!
- Bəs naxoşluğundan, zaddan...
O iki əlini sevinclə yuxarı qaldırdı:
- Oğul, deyəsən axı lap yaxşılaşmışam. Ürəyim də sakit olub, məşədi
bacı ilə söhbət eləyirik. İşin varsa, sən get!
Mən nə isə demək istəyirdim, həkim qolumdan tutub çəkdi.
- Bəri gəl, - dedi, - mən deyəndir, tapmışam onun azarını. O, çox
danışandır. Çənəsi öyrənib, sən onu, yəqin həmsöhbətlərindən ayırmısan.
Görürsən nənəm ilə bir saat oturanda necə kefi sazlandı! Budur ki, var!
Onun azarı söz-söhbət azarıdır. Onun çənəsinin altına belə bir qan arvad sal
ki, qulaq asmağa tabı olsun, ayrı heç bir dərman lazım deyil.
Həkimin təcrübəsi mənə çox qəribə və yeni bir icad kimi gəldi. Heyran
qaldım. Anamın kənd müsahiblərini, güc ilə yadıma sala bildiyim
Gülbadam qarını xatırladım. Pəncərədən içəri qışqırdım:
- Ay ana, Gülbadam xala gəlib, xəbərin varmı?
Anam əlindəki stəkanı yerə elə bərk çırpıb qalxdı ki, az qaldı stəkan
çilik-çilik ola. Qalxmağı ilə eyvana çıxmağı bir oldu. Məni danışdırmadı,
sevincək, ayaqyalın, qollarını ata-ata, qızarmış gözləri böyümüş halda,
gülümsəyə-gülümsəyə düz pilləkənlərə tərəf yüyürdü. Qapının cırıltısını
eşidər-eşitməz dilləndi:
- Ay ərkansız arvad, harda qalmısan, çatladım ki, harda qalmısan,
ürəyim partladı ki! Gəlsənə, bir gəlsənə görüm nə var, nə yox!..
Pilləkənlərdən çıxan bir ucaboy nabələd kişini görəndə anam kül kimi
söndü. Gözlərini çevirib mənə baxdı. Baxışı ilə sanki soruşurdu: "Hanı
Gülbadam?"
- Darıxma, - dedim, - ay ana, gələr. Sən başmaqlarını geyin, hazırlaş
gedirik!
Mən həkimin əlini sıxdım, razılıq etdim. Tezliklə ya Gülbadam qarını
anama, ya da anamı Gülbadam qarıya yetirməyi qət etdim. Həkim mənə
məsləhət elədi:
- Sonra onların hər ikisinin ictimai müalicəsi ilə məşğul olmaq lazım
gələcək, bunun yolunu sən məndən yaxşı bilirsən. Yavaş-yavaş
Dostları ilə paylaş: |