Microsoft Word Irevan-son redakte 05. 01. 2015. doc
Yüklə 2,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
136 pisliklərin oxşarıdır. Bunlardan darılma. Bizim kiçik şəhərimiz Ordubad da bu dərdə mübtəladır). Bir tərəfdən, vətən və millətin mühafizəsi fikri, di- gər tərəfdən xalqın əyanların ətəyindən yapışması və onların oyunbazlığı, mənasız işlərə görə ədavət toxumu səpmələri ziyalıları çox ciddi şəkildə narahat edirdi. Həmin günlərdə İrəvana xəbər çatdı ki, ermənilər mü- səlmanları mühasirəyə alıb və onları qırırlar. Müsəl- manlar bu xəbəri eşidən kimi bərk həyəcana düşüb, mə- yusluq və ümidsizliyə qapıldılar. Onlar özlərini düşmən mühasirəsində hiss edirdilər. Ətraf erməni kəndləri ilə əhatə olunduğundan təklənmək qorxusu var idi. Bu zaman İrəvana təkcə cənub yolu ilə gediş-gəliş davam edirdi. Ancaq qırğın başlayan kimi o da kəsildi. Müsəlman kəndlilərinin vəziyyəti son dərəcə ağırlaşdı. Kəndlər təkcə İrəvandan deyil, həm də bir-birlərindən təcrid olundular. Müharibə görmüş və savadlı on minlərlə erməninin müqabilində, müharibə görməmiş və savadsız müsəlman kəndlisinin bircə yumruğu var idi (Ermənilər şəhərdə hər gün kiçik çaplı tüfənglərlə müsəlmanların evlərini dağıdırdılar. Silahsız-sursatsız müsəlmanlar isə öz ölüm saatlarını gözləyirdilər. Buna görə də hamının sifətində əcəl kölgəsi vardı. Onlar bunu Allahdan gəlmiş bəla hesab edir və əksər halda nəzir-niyaz verməklə canlarını xilas edəcəklərinə ümid edirdilər (Doğrudur, nəzir-niyaz bəlanı dəf edir, ancaq bu məsələdə onun bir faydası ola bilməzdi. Fikrimcə, yersiz təvəkkül və vaxtsız ümid axmaqlıqdır). İmkanı olan şəxslər istəyirdilər ki, bacardıqca tez başqa bir yerə köçsünlər. Onlar canlarını və mallarını vətənlərindən çox istəyirdilər. Bu şəxslər təkcə öz arvad, uşaqlarını təhlükədən xilas etmək barədə düşünürdülər. İmkanı olmayanların düşmən əlində əsir 137 qalıb-qalmaması onları maraqlandırmırdı. Üstəlik, bu biqeyrətlər özlərinə insan və müsəlman deməkdən çəkinmirdilər. Bəli! İrəvanda rəhbərlər arasında bu intriqalar gedəndə bölgədə qan su yerinə axır, günahsız başlar kəsilir, müsəlmanlar qan gölündə üzürdülər. İrəvanda müqəddəs kitablar yandırılanda özünü Quran əhli kimi təqdim edənlər təfriqəçiliklə məşğul idilər. İslam arxivlərinə od vurulanda onlar rəhbərlik davası döyürdülər. Köməksiz, kimsəsiz insanların fəryadı şəhəri bürüyəndə İrəvanın əyan-əşrəfi iclas keçirib, tayfabazlıq edirdilər. Xülasə, İrəvan şəhəri bir atəş ocağına çevrilmiş, nəcib müsəlman milləti od və tüstü içində yanıb külə dönürdü. İrəvanın şərq tərəfindəki Qırxbulaq adlanan yerdə yaşayan əhalinin dörddə üçünü ermənilər, dörddə birini isə yazıq və məzlum müsəlmanlar təşkil edirdilər. İyun ayının ilk günündə 20 evdən ibatət olan Kuzəcik kəndində baş verən faciə ilə yeni fırtına və qırğınlar başladı. Tirjabat adlı qonşu erməni kəndində hazırlanan və həyata keçirilən həmin hücumu ardıcıl- lıqla sizə təqdim edirik: Məşum Güzəcik faciəsi - 1905-ci il iyunun 1-də günortadan sonra ermənilər Güzəcik kəndini mühasirə- yə alaraq onu şiddətli atəşə tutdular. Kənd əhli silahsız olduğundan, hər kəs öz əhli-əyalını götürüb yarım verstlikdə yerləşən Mənkus müsəlman kəndinə doğru qaçmağa başladı. Onları təqib edən ermənilərin Mən- kus kəndinə də hücum etmək planı var idi. Kəndin ağ- saqqalı Hümmət bəy Hüseynzadə şəhərə köçdüyündən, əlli yaşlı bir kişi ağsaqqallıq vəzifəsini öz üzərinə götürdü. Onun adı Novruz idi. Mənbələr onu Novruz Kazım oğlu kimi təqdim edir. Novruz KİŞİ azərbay- canlıların ermənilərin qabağında qaçdığını görüb, hün- 138 dür bir yerə çıxaraq qışqıra-qışqıra onlara müraciə edir: "Ey oğullar, hara qaçırsınız? Siz öz fərariliyinizlə biz Qafqaz müsəlmanlarını başqa millətlərin yanında başı- aşağı eləmək istəyirsiniz? Məgər qaçmaqla ermənilərin əlindən qurtara biləcəksiniz? Onlar sizdən əl çəkəcək? Yox! Yox! Əgər ermənilərin qabağından qaçsanız, on- lar daha da cəsarətlənəcək, bizi və ailəmizi görün- məmiş təhqirlərə məruz qoyacaqlar. Məgər onlar həmin ermənilər deyillərmi ki, bir il əvvəl mən bir barmağımı tərpədən kimi az qalırdılar Qırxbulağ mahalından baş götürüb qaçsınlar. Bəs indi sizə nə olub? Niyə qadınlara qoşulub onların qarşısın- dan qoyun sürüsü kimi qaçırsınız? Qaçırsınızsa, qaçın, amma mən tək-tənha qalsam da, onların qarşısında təs- lim olmayacağam, ölənəcən öz kəndimi, elimi, evimi qoruyacağam. Ey müsəlmanlar! Hər bir millət gərək öz şəxsiyyəti- nə və heysiyyətinə hörmət etsin. İslam şəriətinə, peyğəmbəri əkrəm həzrəti Məhəmmədin (s) buyruğuna və Allah təalanın hökmünə görə, düşmən qarşısında fərarilik edərək ölmək pis əməl və günah işdir. Bilirsi- nizmi, bu qəbiristanda yatan əcdadlarımızın sümükləri qəbirlərdən çıxarılandan və qonşu kəndə od vurulandan sonra bu məzarların yerində Ermənistan yaradılacaq. Mən axirət məsuliyyətini gözümün önünə alaraq son nəfəsədək cihad edəcəyəm. Sizi də cihada çağırıram". O, nitqini başa çatdırır, əhali bu qeyrətli və vətən- pərvər insanın – Novruz Kişinin dediklərinə əhəmiyyət vermədən qaçmağına davam edir (Müəllifin qeydi: Bağışla məni, ey ustad! Sənin sözlərinin qarşısında özümü saxlaya bilmirəm. Əgər o günlərdə ağalarımız ağa, bəylərimiz bəy olsaydılar, özlərini satmasaydılar, xalqı başçısız qoymasaydılar, bir çox məsələlər elə o Yüklə 2,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|