53
Muxtar Respublikasının Simferopol şəhərində [10, s.34], 2011-ci ildə
Azərbaycan Respublikasının
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, TÜRKSOY
təşkilatı və Azərbaycan Milli Kitabxanası birgə Milli kitabxanaşünaslıq
elminin banisi, professor Abuzər Xələfovun 80 illik yubileyinə həsr olunmuş
beynəlxalq elmi konfrans [7, s.19], 2012-ci ildə Dahi Azərbaycan şairi Nizami
Gəncəvinin anadan olmasının 870 illiyinə həsr edilmiş “Nizami irsinin təbliği”
mövzusunda beynəlxalq elmi konfrans, Kipr Respublikasında beynəlxalq
konfrans, Ankarada Türkiyə Milli Kitabxanasında və İstanbul Aydın
Universitetində M.F.Axundzadəyə həsr olunmuş simpozium [8, s.22], 2014-cü
ildə Ankarada Türkiyə Milli Kitabxanasında
hər iki qardaş ölkənin milli
kitabxanalarının təşkilatçılığı ilə XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının klassiki,
görkəmli dramaturq İlyas Əfəndiyevin anadan olmasının 100 illiyi, 2014-cü
ilin sonlarında qırğız şairi, ozan və bəstəkarı Toktakul Satılqanovun 150
illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq elmi konfrans [9], 2015-ci ildə
B.Vahabzadənin 90 illik yubileyi ilə əlaqədar tədbir [10, s.42], 2016-cı ildə XI
əsrin məşhur mütəfəkkir-şairi Xoca Əhməd Yasəviyə həsr olunmuş konfrans,
Şəki şəhərində türk dünyasının böyük şairi, alım və mütəfəkkiri Yusif Xas
Hacib Balasaqunluya həsr olunmuş beynəlxalq elmi konfrans, Ankarada
TÜRKSOY-da, Türkiyə Milli Kitabxanasında
Xalq şairi Səməd Vurğunun
anadan olmasının 110 illiyi münasibətilə yubiley tədbirləri təşkil edilmişdir
[11, s.49].
TÜRKSOY təşkilatının mühüm fəaliyyət istiqamətlərindən biri də
“TÜRKSOY kitabxanası” seriyası ilə türk dünyasının görkəmli şəxslərinin
ədəbi və elmi irsinin təbliği məqsədilə silsilə kitabların nəşridir. Bu
istiqamətdə 2010-cu ilin dekabr ayında Azərbaycan Milli Kitabxanasında
böyük türkmən şairi, ümumtürk ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi haqda
çap olunmuş “Məxdimqulu Fəraqi. Seçilmiş əsərləri” adlı kitabın [12], 2011-ci
ilin mart ayında Azərbaycan Milli Kitabxanasında türkmən xalqının böyük
şairi və mütəfəkkiri Nurməhəmməd Əndəlibin Azərbaycan
dilində nəşr edilən
“Şeirlər, poemalar, dastanlar” kitabının [15], 2014-cü ilin sonlarında
Toktakulun TÜRKSOY tərəfindən türk dilinə tərcümə olunmuş “Toktakul
Satılqanov. “Seçilmiş əsərlər”” və Türkiyə Əskişehir valiliyi tərəfindən
Toktakulun 6 dildə (Azərbaycan, türk, özbək, qazax, qırğız, türkmən) nəşr
edilmiş “Şeirə, nəğməyə çevrilən ömür” kitablarının, 2015-ci il oktyabr ayının
28-də Milli Kitabxanada Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin 90 illiyi ilə
əlaqədar TÜRKSOY tərəfindən hazırlanmış “Türk dillərində Bəxtiyar
Vahabzadənin 90 şeiri” kitabının təqdimat mərasimləri təşkil edilmişdir. Bu
kitabların nəşri və keçirilmiş təqdimat mərasimləri türk xalqları arasında
ədəbi, mədəni əlaqələrin daha da inkişafı, genişləndirilməsi, türk dünyasının
görkəmli şair və yazıçılarının dünyaya tanıdılması istiqamətində mühüm
əhəmiyyət kəsb edir.
TÜRKSOY təşkilatı türkdilli ölkələr arasında elmi, mədəni, ədəbi
əlaqələrin inkişafında
xidmətləri olan ölkələri, onların nümayəndələrini
diqqətdən kənarda qoymamışdır. Belə ki, 2014-cü ildə “TÜRKSOY-un 20
54
illiyi” yubiley medalı təsis edilmiş və türk dünyası mədəni irsinin təbliği,
türkdilli ölkələr arasında əməkdaşlığın gücləndirilməsi sahəsində həyata
keçirilən layihələrdə mühüm xidmətlərinə görə bir sıra elm və mədəniyyət
xadimlərinə təqdim edilmişdir. Milli Kitabxananın direktoru, professor Kərim
Tahirov da təltif olunan şəxslər arasındadır.
Bütün deyilənlərə yekun
olaraq demək olar ki, yaranmasının 20 ildən
artıq bir müddətində TÜRKSOY təşkilatı və onun keçirdiyi tədbirlər türk
xalqlarının mədəniyyətlərinin inteqrasiyasında son dərəcə böyük rol
oynamışdır. Aparılan tədqiqat göstərir ki, Azərbaycan Milli Kitabxanası həmin
tədbirlərin həm daimi iştirakçısı və həm də fəal təşkilatçısı olmuşdur.
Kitabxana daim TÜRKSOY bayrağı altında birləşən dövlətlərlə sıx
əməkdaşlığa hazır olmuş və bunu bu gün də müvəffəqiyyətlə davam etdirir.
CENL (Conference of European National Librarian-Avropa Milli
Kitabxanaçıları Konfransı)Azərbaycan Milli Kitabxanasının beynəlxalq
təşkilatlarla əlaqələrində CENL təşkilatı xüsusi yer tutur. CENL - 1987-ci ildə
Avropa Şurasının təşəbbüsu ilə yaradılmış və onun
dəstəyi ilə fəaliyyət
göstərir və 49 Milli Kitabxananı birləşdirir. Bu təşkilata üzv olan kitabxanalar
öz ölkələrinin intellektual irsini uzun müddətli ənənəvi və rəqəmsal formada
mühafizə etmək məsuliyyəti daşıyır, kitabxana- informasiya işində təhsil və
elmi-tədqiqatların aparılmasını dəstəkləyir. CENL-in əsas vəzifəsi vahid
informasiya məkanında kitabxanaların birgə və əlaqəli fəaliyyət göstərməsini
təmin etməkdən ibarətdir. 2005-ci ildə Azərbaycan Milli Kitabxanası Avropa
Milli Kitabxanaçılar Konfransı beynəlxalq təşkilatına
üzvlüyə qəbul edilmişdir
[1, s.75].
Milli Kitabxana CENL-ə üzv olduqdan sonra onun əlaqələri daha da
genişlənmiş, keçirdiyi tədbirlərdə fəal iştirak etməklə öz fəaliyyətini
modernləşdirməkdə onun tövsiyələrindən istifadə etmişdir.
2008-ci ildə Milli Kitabxananın əməkdaşları Nidеrlandın Haaqa
şəhərində “Avropa Еlеktron Kitabxanası”na (AЕK) yеni üzvlərin qəbulunu
nəzərdə tutan “FUMAQABA” layihəsinin təqdimat mərasiminə həsr olunmuş
toplantıda iştirak еtmişlər. Bu toplantıda Azərbaycan Milli Kitabxanasından
başqa AЕK-na yеni qəbul olunacaq daha 7 ölkənin (Albaniya, Ukrayna,
Gürcüstan, Moldova, Makеdoniya və b.) milli kitabxanalarının rəhbərləri və
nümayəndələri, müşahidəçi qismində isə Rusiya
və Türkiyə Milli
kitabxanalarının nümayəndələri iştirak еdirdilər.
Azərbaycan Milli Kitabxanasının bu layihədə iştirakı barədə ilkin razılıq
2007-ci ilin fеvralında Riqada kеçirilən bеynəlxalq еlmi konfrans zamanı əldə
olunmuşdur və həmin ilin sеntyabrında CЕNL-in Hеlsinkidə kеçirilən illik
toplantısında müvafiq qərar qəbul еdilmişdir. FUMAGABA layihəsi –
müxtəlif Avropa ölkələrinin mədəniyyətlərinə girişi təmin edən, Milli
Kitabxanaların zəngin fondunu və mədəni irsini dünya ictimaiyyətinə açmaq
missiyasını həyata keçirməyi nəzərdə tutan bir layihədir.
Azərbaycan Milli Kitabxanasının bu layihədə iştirakı Azərbaycan
oxucularının Avropanın milli kitabxanalarının xidmətindən birbaşa istifadə