Microsoft Word Kitab n?sr variant? 22okt 2008. doc
Yüklə 5,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
85 3. İnsanın özünə baxsaq (mühiti kənara qoysaq) o, davranışını özünün fikrincə, azad, öz iradəsilə edir. Mühitə baxsaq (insanın şəxsi rolunu görməməzliyə vursaq) insanın davranışı mühitlə idarə olunur və bu davranış mühitin təyin etdiyi rolu icra etməkdir. Bu iki fikrin hər ikisi düzdür. Mühitə və insana birlikdə baxsaq hər biri iki təsir altındadır.
(mühitlər kompleksidir). İnsanın daxil olduğu mühitlər də eyni zamanda daha üst mühitin və alt mühitin təsiri altındadır. Bu o deməkdir ki, həır şey iki şeyin, iki vəziyyətin ondan əvvəlki və sonrakı vəziyyətin ortasında olaraq ən azı iki qüvvənin təsiri altındadır. Baxılan şey, bu iki şeyi bağlayan bir orta obyektdir. “Hər şeyin davranışı(forma və həyatı) ən azı iki qüvvənin təsiri nəticəsidir” - fikri insan üçün də doğrudur. Maddi dünyanı dərk etməklə insanda şüur formalaşır.
1. Hadisələrin dəyişilmə sxemlərinə uyğun olaraq, hadisənin qalxma, düşmə anları – dalğavari dəyişmələr formasında baş verir. Məsələn, insan üçün baxsaq, demək, insanın xarakteri , gücü , emosiyaları, hərəkətinin mənası (yaxşı-ya pis) dalğavarı dəyişir.(Fiq 6, 7 və 8) vəziyyətin , emosiyanınn, uğurun və s. qalxmasından -Yaxşıdan sonra düşməsi -
Belə ki, yaxşı da, pis də gələcəyə doğru zəruri addımdır; pis - geriləmə deyil, o da inkişafın zəruri tərkib hissəsidir. Demək olar ki, nə qədər sən özünü yaxşı hiss edirsənsə, sonra o qədər də pis hiss edəcəksən. Xarakterdə də balans əmələ gəlir, burada əks keyfiyyətlər bir - birini tarazlayır; məsələn, sən nə qədər yaxşısansa o qədər də pissən, kasıbların potensialını toplasaq varlıların potensialına bərabər olar. Hər şey daxilində cüt –cüt əksliklər yaranır. Əgər insanda bir keyfiyyətin dərəcəsi məlumdursa, onu tarazlayan əks keyfiyyət var və bunu tapmaq olar. Belə nəticə çıxır ki, insanlar içərisində ən kənar hədlərdə mövqe tutanlar və yaxud ən son şöhrətə, vara nail olanlar ən mənfi xarakterə malikdirlər. Eynilə, ən aşağı kasıb vəziyyətə malik olmaq ən qeyri - insanı xarakter və davranış yaradır. Ona görə ən kənar vəziyyətlərə sahib olmaq böyük səhv hərəkətdir, hər bir halda, mühitin imkanları nəticəsidir, insanlara burada günah tapmaq mümkün deyil.
G əl əc ək Yaxşı
Pis Fig.7. İnsanın həyatı yaxşı və pis hadisələr və emosiyalar bir birini əvəz edir 86
Bu məntiq dünyada Xeyir və Şərin, Pisin və Yaxşının (зло-добро), insanların pis və yaxşı olmasının köklərini və onların nisbi olduğunu görməyə imkan verir. Bu sübut edir ki, dinlərin dediyi kimi heç də dünyada göylərdə yaşayan pis ruhların təsirilə və ya insan doğulandan günahkar doğulduğuna görə cəmiyyətdə pislik, paxıllıq , oğurluq, kasıblıq, dilənçilik, müharibə olmur. Bu hadisələrin əsas səbəbi məhz bu (1) dünya balans formulunun təsiri və qüvvəsi və bunun nəticəsində (2) hər bir şeyin öz varlığını saxlaması uğrunda mühitin şərtləri daxilində fəaliyyətidir, çünki insan yaşamaq üçün o mühitdə tələb olunan (onunçün spesifik) addımı atmağa məcburdur. Bu addımı isə o, sizin
yaşaya bilməzdi. Ən yüksək mövqe tutan, ən alçaq hərəkət etməyə qabildir. 2. Cəmiyyətə Dünya formulunu tətbiq etsək, görərik ki, hansı cəmiyyətdə ən son varlı- dövlətlilər varsa, orada ən son kasıblıq var. Harada böyük demokratiya varsa, orada böyük diktatura var. Buna görə də ən optimal cəmiyyət Rasional Cəmiyyət sistemidir ki, burada kənar – son hədlərə yol verilmir. Kəskin hədlər, ictimai idarəetmə ilə və şəxsi şüurla yox edilir və buna zəruri mühit - imkanlar yaradılır. İnsanlar könüllü və öz ağılları ilə dərk edərək normadan artıq varlılıqdan, ifrat istehlakçılıqdan imtina edirlər. Bu cəmiyyət orta vəziyyət cəmiyyətidir ki, bundan yaxşısı ola bilməz. Burada bir fəaliyyətdən gələn gəlirlər maksimum və minimum, layiqli insan həyatını təmin edəcək hədlərdə məhdudlaşdırılır. Hər kəs könüllü idrak, ağıl mexanizmləri vasitəslə anlayır ki, o tələbatından çox artıq nemətlərə malik olsa, bu nə qədər pis nəticələr verəcəkdir. Bu cəmiyyətdə inkişafın əsasını istismarsız əmək –istehsal təşkil edir. 3. Hər bir şey, hərəkət, davranış bütöv – tam olduğu - ən azı iki qüvvənin təsiri altında olduğu; həm yaxşı, həm pis keyfiyyətə malik olduğu üçün insanın atdığı hər bir addım, yaratdığı hər bir qurğu, maddi obyekt, dediyi hər bir fikir də xeyirli və zərərli cəhətlərə t Pis
Yax şı A B Fiq. 8.Hər bir əyri bir hadisəni- trendi göstərir baxılan hər anda bəzilərinin parametrləri artır – yaxşılaşır bəziləri azalır –pisləşir. Hər əyri habelə bir insan taleyini göstərir, yaxşı və pis bir birini əvəz edir. A – daha böyük ümumi hadisədir, B- kiçik hadisələr-trendlərdir Azalma
artma Yüklə 5,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|