Microsoft Word Lokaútgáfa í einu skjali

Samfélag, atvinnulíf og íbúaþróun í byggðarlögum með langvarandi fólksfækkun  

100  

stofnaði  Primex  1999  og  þar  starfa  um  15  manns.  Fyrirtækið  fékk  Nýsköpunarverðlaun 

Íslands árið 2012.  

- 

Fiskvinnsla á Grenivík byggir á kvóta sem sveitarfélagið keypti, en er í eigu dótturfélags þess 

sem heitir Sænes ehf.. Sænes er einskonar þróunarfélag, leggur t.d. fé í Pharmarctica.  

- 

Útgerð  á  Grenivík  er  öflug  og  þar  eru  um  35-40  störf  tengd  sjávarútvegi  (vinnsla  og 

harðfiskur).  Útgerðarfélagið Gjögur  á þrjá báta og rekur  frystihúsið. Þetta fyrirtæki  er  líka 

með vinnslu í Grindavík. Einnig er gerður út togarinn Frosti frá Grenivík. 

Fiskeldi: 

- 

Eitt lítið fiskeldisfyrirtæki er í Grýtubakkahreppi (ekki á Grenivík).  

Ferðaþjónusta 

Héðinsfjarðargöng  munu  vafalítið  breyta  miklu  fyrir  ferðaþjónustu  í  Fjallabyggð.  Ferðaþjónusta  í 

Grýtubakkahreppi  er  ekki  vera  umfangsmikil,  að  Laufási  undanskildum.  Þessi  atriði  voru  rædd  á 

fundunum: 

Gisting og veitingar: 

- 

Veitingahús Rauðku á Siglufirði verða þrjú talsins og munu taka 260 manns í sæti, en einnig 

verða í húsunum bíó og upplýsingamiðstöð. Rauðka á fleiri hús í kring, en ekki er full ljóst 

hvaða starfsemi er fyrirhuguð þar. Tveir aðrir veitingastaðir eru á Siglufirði.  

- 

Á  bæði  Siglufirði  og  Ólafsfirði  eru  hótel  og  gistiheimili.  Verið  er  að  byggja  við 

Síldarminjasafnið, þar á að verða hótel.   Tjaldsvæði eru í báðum bæjum í Fjallabyggð.  

- 

Gistiheimilið  Sænes er  það  eina á Grenivík.  Svo  eru  bændagistingar  á tveimur  stöðum.  Í 

þorpinu er ekkert kaffihús, en boðið upp á veitingar við verslunina.  

Afþreying: 

- 

Boðið er upp á hvalaskoðun frá Ólafsfirði í samstarfi hótelsins og Norðursiglingar á Húsavík. 

- 

Verkefnið  Fugl fyrir milljón  er hugmynd sem upp kom á Ólafsfirði. Verðlaun eru fyrir bestu 

fuglamynd frá Tröllaskaga. Töluverð aðsókn hefur verið að hótelinu vegna þessa verkefnis.  

- 

Samstarf  er  milli  skíðasvæðanna í Eyjafirði  um skíðapassa sem gengur  á öll  svæðin,  bæði 

Siglufjörður og Ólafsfjörður taka þátt.  

- 

Laufás  er  mikið  aðdráttarafl  og  gestir  eru  kringum  19  þúsund  árlega.  Farþegar 

skemmtiferðaskipanna fara ákveðinn hring með viðkomu þar.  

- 

Önnur  afþreying fyrir  ferðamenn í Grýtubakkahreppi  er  hestaleiga og hestaferðir  á vegum 

Pólarhesta,  ferðir  upp  á  Kaldbaksferðir  einn-tvo  mánuði  á  vetri  og  á  Grenivík  er 

útgerðarminjasafn, opið á sumrin.  

Landbúnaður:  

Í Grýtubakkahreppi er mjólkurframleiðsla á nokkrum stórum búum og þar er líka sauðfjárrækt og stór 

bú með kartöflurækt. Landbúnaður er ekki mikill í Fjallabyggð, en kannski meira frístundabúskapur. 

Ólafsfjarðarmegin eru þrjár jarðir eftir þar sem stundaður er hefðbundinn landbúnaður.  

Þjónusta, iðnaður: 

- 

Nokkuð öflugur framleiðsluiðnaður er í Fjallabyggð, ekki hvað síst á Ólafsfirði. Á Siglufirði er 

fyrirtækið  Siglufjarðarseigur  með  bátasmíði.  Á  Ólafsfirði  eru  smíðaðir  sjúkrabílar  og 

slökkvibílar  (Sigurjón  Magnússon  ehf.).  Þar  er  einnig   fyrirtækið  Vélfag  sem  framleiðir 

fiskvinnsluvélar,  mest  fyrir  innanlandsmarkað.  Á Grenivík er  vélsmiðja sem þjónustar  m.a. 

sjávarútveginn og þar eru 6-7 störf. 

- 

Lyfjafyrirtækið PharmArctica á Grenivík er sex ára og gengur þokkalega, þar starfa 6-8 manns. 

PharmArctica framleiðir  lyf,  snyrtivörur,  krem  o.fl.  undir  merkinu  Apótekið .  Möguleikar 

hafa  verið  skoðaðir  á  að  framleiða  blautlyf  (lyf  t.d.  gefin  í  æð)  hér  á  landi,  en 

samningaviðræður hafa verið við bandarískt fyrirtæki.  

- 

Sparisjóðurinn á Siglufirði er með bakvinnslu fyrir lífeyrissjóði o.fl. Við bakvinnsluna starfa 40-

50  manns,  mest  konur.  Sparisjóðirnir  á  Siglufirði  og  Ólafsfirði  sameinuðust  Sparisjóði 

Skagafjarðar  nýverið  og  Arion  er  helsti  eigandi  þeirra.  Sjóðirnir  hafa  frekar  aukið  við 

---

Samfélag, atvinnulíf og íbúaþróun í byggðarlögum með langvarandi fólksfækkun  

101  

starfsmannafjölda  en  hitt.  Á  Grenivík  starfar  Sparisjóður  Höfðhverfinga  sem  er  í  eigu 

heimamanna og hefur  starfað frá 1879. Þar  er  einnig bókhaldsþjónusta, eigandinn flutti til 

Akureyrar, en rekur fyrirtækið áfram á Grenivík.    

Opinber þjónusta: 

Nokkur breyting varð við sameininguna í Fjallabyggð, m.a. vegna hagræðingar. Sýslumannsembætti 

voru áður tvö á sitt hvorum þéttbýlisstaðnum í Fjallabyggð, en hafa nú verið sameinuð og embættið 

staðsett  á Siglufirði. Lögregla var  sameinuð og fækkað í starfsliði. Starfsfólki  sveitarfélagsins hefur 

einnig fækkað. Þá hefur fækkað starfsfólki í heilbrigðisþjónustu. Efstu hæð sjúkrahúss á Siglufirði var 

lokað.  

Velferðarmál og samfélag 

Heilbrigðis- og félagsþjónusta og önnur opinber þjónusta: 

Í þjónustukönnuninni  (sjá spurningalista í viðauka) kemur  fram að íbúar  Grenivíkur  sækja talsvert 

þjónustu  til  Akureyrar,  m.a.  er  löggæslu  sinnt  þaðan.  Lögregla er  til  staðar  í  Fjallabyggð,  bæði  á 

Siglufirði og Ólafsfirði. Í báðum bæjum eru allir þjónustuþættir sem um er spurt sagðir vera til staðar. 

Heilbrigðisþjónusta  í  Fjallabyggð  er  sögð  góð.  Heilsugæslustöð  með  lækna  er  á  báðum 

þéttbýlisstöðunum. Sjúkrahúsið á Siglufirði þjónar öllu sveitarfélaginu. Sjúkraflug hefur verið aflagt, 

enda  tekur  það  ekki  skemmri  tíma  en  að  fá  sjúkrabíl.  Dvalarrými  fyrir  aldraða  á  Siglufirði  er  á 

sjúkrahúsinu.  Hornbrekka,  dvalarheimili  aldraðra  á  Ólafsfirði  er  á  sama  stað  og  heilsugæslan.  Á 

Grenivík  er  heilsugæsluútibú  frá  Akureyri.  Heilbrigðisþjónusta  er  annars  sótt  til  Akureyrar,  tveir 

læknar  koma  vikulega  og  svo  er  hjúkrunarfræðingur  búsettur  á  staðnum.  Þess utan  starfa  tveir 

hjúkrunarfræðingar  á dvalarheimilinu.  Á dvalarheimilinu  eru  10  rými  og 12  manns í  rúmlega sex 

stöðugildum.   

Fjölmenning: 

Hjá  Ramma  starfa  nokkrir  útlendingar.  Örfáir  búa  á  Siglufirði  og  hafa  búið  þar  lengi,  flestir  frá 

Rúmeníu.  Þeir  komu  fyrir  u.þ.b.  15  árum.  Í  Ólafsfirði  hafa verið  hlutfallslega fleiri  starfsmenn  af 

erlendum uppruna og meiri mannaskipti.   

Húsnæði: 

Í svörum við þjónustukönnuninni kemur fram að lítið framboð sé á íbúðarhúsnæði hvort heldur er til 

kaupa eða leigu á þessu svæði. Þó er sagt  nokkuð  framboð á leiguhúsnæði á Grenivík. 

- 

Á Siglufirði  er  17% íbúðarhúsnæðis í frístundabyggð. Fyrir  nokkrum árum var  gert  átak og 

gefin hús með þeim skilyrðum að gert yrði við þau (eða seld fyrir lítið). Mörg hús voru gerð 

upp, en 40 hús í bænum eru byggð fyrir 1918. Það hefur jákvæð áhrif að húsin séu gerð upp, 

en neikvæð rekstrarlega séð því eigendurnir eru ekki með lögheimili á staðnum. Húsin væru 

samt  í  niðurníðslu  eða  horfin  hefði  þetta  ekki  komið  til.  Einnig  eru  til  staðar  eiginlegir 

sumarbústaðir. Hús á Ólafsfirði eru í minna mæli í frístundaeign. 

- 

Húsnæðisskortur  er  í Fjallabyggð. Eldra fólk er  eitt  í stórum eignum og vill  fá minna með 

bílskúr, en slíkt er ekki til. Nokkur hreyfing varð á fasteignamarkaði eftir að göngin komu.  

- 

Það er  húsnæðisskortur  á Grenivík, sveitarfélagið á 10 íbúðir  og vill ekki eiga fleiri. Það er 

ekkert laust leiguhúsnæði fyrir fólk sem vill koma og áhættusamt að byggja. Eitthvað er um 

að hús fari í frístundabyggð, en ekki mikið. Grýtubakkahreppur skipulagði frístundabyggð og 

19 lóðir og þær seldust allar. Búið er að byggja 12 hús.  

Umhverfi 

Orkumál: 

Hitaveita er  í öllum  þéttbýlisstöðunum  sem  hér  um  ræðir,  en  þó  er  að  einhverju  leyti  kynt  með 

rafmagni í Grýtubakkahreppi. 

---