6. Fövqəladə hallar zamanı əmələ gəlrmiş radiasiya şəraitlərinin qiymətləndirilməsi
qaydaları necədir?
7. Fövqəladə hallar zamanı əmələ gəlrmiş kimya şəraitlərinin qiymətləndirilməsi
qaydaları necədir?
8. Fövqəladə hallar zamanı əmələ gəlrmiş mühəndis şəraitlərinin qiymətləndirilməsi
qaydaları necədir?
9. Fövqəladə hallar zamanı əmələ gəlrmiş yanğın şəraitlərinin qiymətləndirilməsi
qaydaları necədir?
10. Kəşfiyyat qrupları və manqaları nə üçündür?
11. Radioaktiv şualanmanın nəzarət edilməsi üçün hansı üsullar var?
12. Mühəndis şəraitinin xarakteri nədən asılıdır?
Mülki müdafiə fənninin müəllimi Neymət Lətifov
Azərbaycan Dövlət
qtisad Universitetinin
tələbələri ilə keçirilən
Mülki müdafiə dərsinin
konspekti
Mövzu № 4:
“Fövqəlada hallarda əhalinin
mühafizəsinin əsas prinsipləri və üsulları”.
“Təsdiq edirəm”
Mülki müdafiə
kafedrasının müdiri
___________ Elçin Əliyev
“___” fevral 2015-ci il
Azərbaycan Dövlət qtisad Universitetinin
t\ələbələri ilə keçirilən Mülki müdafiə dərsinin
konspekti
Mövzu № 4: “Fövqəlada hallarda əhalinin mühafizəsinin əsas prinsipləri
və üsulları”
Keçirmə vaxtı: 6 saat
Keçirmə üsulu: Mühazirə
Keçirmə yeri: auditoriya
Dərsin məqsədi: 1. Tələbələri sülh və müharibə dövlərində fövqəladə hallarda
əhalinin mühafizəsinin əsas prinsipləri və üsulları ilə, fövqəladə
halların nəticələrinin aradan qaldırmaq qaydaları ilə tanış etmək.
2. Tələbələri mülki müdafiənin mühafizə qurğuları, fərdi və tibbi
mühafizə vasitələri ilə tanış etmək.
3. Tələbələrə fövqəladə hallarda təxliyə zamanı əhalinin davranış
qaydalarını çatdırmaq.
Dərsin sualları: 1. Fövqəlada hallarda əhalinin mühafizəsinin əsas prinsipləri və
üsulları.
2. Mülki müdafiənin mühafizə qurğuları. Fərdi və tibbi mühafizə
vasitələri.
3. Təsərrufat obyektlərinin işçilərinin və onların ailə üzvlərinin
fövqəladə hallarda təxliyə edilməsi.
Ədəbiyyat: - Azərbaycan Respublikasının “Mülki müdafiə haqqında” Qanunu;
- “Mülki müdafiənin təmin edilməsi barədə” Azərbaycan
Respublikası Nazirlər Kabinetinin 25 sentyabr 1998-ci il tarixli, 193
nömrəli Qərarı;
- “Azərbaycan Respublikasında sülh və müharibə dövlərində
fövqəladə hallarda əhalinin mühafizəsinin əsas prinsipləri haqqında”
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 28 dekabr1992-ci il
tarixli, 700 nömrəli Qərarı;
- H.Ocaqov - “Mülki Müdafiə”
- Fövqəladə hadisələr zamanı necə davranmalı;
- Fövqəladə Hallar Nazirliyinin qəzetləri.
I .Giriş hissə - 5 dəq.
T\ələbələrin dərsə hazırlığını yoxlayıram.
Dərsin mövzusunu, məqsədini, sualları çatdırıram.
II. Əsas hissə - 80 dəq.
1-ci sual. Fövqəlada hallarda əhalinin mühafizəsinin əsas prinsipləri və üsulları.
Azərbaycan Respublikasında müxtəlif fövqəladə hadisələr baş verə bulər. Bu zaman
respublikanın əhalisinin, ərazisinin Mülki müdafiə haqqında Qanunda nəzərdə tutulduğu
kimi, mühafizəsi təmin ediməlidir. Bunun üçün Azərbaycan Respublikasının Nazirlər
Kabineti 28 dekabr1992-ci il də 700 nömrəli Qərar qəbul edib və bu qərarda Azərbaycan
Respublikasında sülh və müharibə dövlərində fövqəladə hallarda əhalinin mühafizəsinin
ə
sas prinsipləri müəyyən edilib.
Bu prinsiplər nələri nəzərdə tutur.
1. Sülh və müharibə dövlərində fövqəladə hallarda əhalini mühafizə etmək Azərbaycan
Respublikasının mülki müdafiəsinin başlıca vəzifəsidir.
Bu vəzifələrin yerinə yetirilməsində respublikanın bütün dövlət, təsərrufat, hərbi
orqanları və içtimai təşkilatları, habelə hər bir vətandaş fəal iştirak etməlidir.
2. Əhali:
- müharibə dövründə müasir basqın silahlarından və təhlükə potensiallı obyektlər
dağıdılarkən yaranan ikinci dərəcəli zədələyici amillərdən;
- sülh dövründə ehtimal edilən qəzalardan, təbii fəlakətlərdən və insanların həyatı üçün
təhlükə törədən digər fövqəladə hallardan mühafizə edilməlidir.
3. Əhalinin mühafizəsi - fövqəladə hallarda insanların həyatının qorunması üçün lazımi
şə
raitin yaradılmasını nəzərdə tutur. Mühafizə tədbirlərində məqsəd - insanların
zədələnməsinin qarşısının almaqdan, yaxud zədələnmə imkanını maksimal dərəcədə
azaltmaqdan ibatərdir.
4. Bu prinsiplər:
- müharibə qurbanlarının mühafizəsi haqqında Cenevrə müqavilələrinin və bunlara əlavə
edilmiş protokolun əlavə edilmiş müddəalarından, hərbi əməliyyatların ehtimal olunan
xarakterindən, müxtəlif fövqəladə hallarda maddi baza yaratmaq və əhalinin mühafizəsini
təmin etmək üzrə respublikanın imkanlarından irəli gəlir;
- əhalinin mühafizəsinin ilkin müddəalarını, mühafizənin xüsusiyyətlərini, üsullarını və
bunlardan istifadə etmək qaydalarını müəyyən edir;
- dövlət hüquqi - normativ aktlarının, mühəndis - texniki tədbirlər normalarının və mülki
müdafiə üzrə digər normativ sənədlərin işlənib hazırlanması üçün ilkin sənəd sayılır.
2. Əhalinin mühafizəsinin əsas prinsipləri:
1. Mühafizə Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində ərazi-istehsalat prinsipi üzrə
təşkil edilir. Respublikanın bütün əhalisi mühafizə edilməlidir, mülki müdafiənin mühafizə
tədbirləri respublikanın ərazisindəki digər ölkə vətandaşlarını da əhatə edə bilər; bu
tədbirlər fasiləsiz xarakter daşıyır, həm sülh, həm də müharibə dövrlərində yerinə yetirilir.
2. Əhali yerləşən rayonların hərbi-siyasi və təbii xarakterindən, burada ehtimal edilən
fövqəladə halların növündən, təhlükənin dərəcəsindən asılı olaraq mühafizə tədbirləri fərqli
sürətdə planlaşdırılır və həyata keçirilir.
Bu məqsədlə, sülh dövründə baş verə biləcək fövqəladə halların miqyası və xarakteri
barədə proqnozlar əsasında, habelə müasir müharibənin xüsusiyyətləri, başlaması
variantları, müxtəlif növlü qırğın vasitələrinin işlədilməsi imkanları nəzərə alınmaqla
respublikanın əraziləri zonalaraayrılır. Mülki müdafiə tədbirləri hərbi komandanlıq
orqanları ilə sıx əlaqədə yerinə yetirilir.
3. Əhalinin mühafizəsinə müxtəlif mühafizə üsullarından kompleks halında istifadə
edilməklə nail olunur ki, bu üsullardan ən əsasları- əhalinin müxtəlif mühafizə qurğularında
daldalandırılması, təhlükəli rayonlardan köçürülməsi və eyni zamanda fərdi mühafizə
vasitələrindən istifadə olunmasıdır.
Dostları ilə paylaş: |