maddələrin təsirindən və yanğınlar zamanı yanma məhsullarının və alovun təsirindən
mühafizə edir.
Mühafizə
qurğularının
təsnifatı
aşağıdakı
xüsusiyyətlər
üzrə
aparılır:
- Təyinatına görə - texnika və mülkiyyətin qorunması, əhalinin mühafizəsi (sığınacaqlar,
radiasiya əleyhinə sığınacaqlar və sadə sığınacaqlar)
- Konstruksiyasına görə - açıq tipli (xəndək, boşluq), qapalı tipli (sığınacaqlar və radiasiya
ə
leyhinə sığınacaqlar- RƏD).
Ə
halinin müharibə və sülh dövründə fövqəladə hallar zamanı baş verən təhlükələrdən
qorumaq üçün kollektiv mühafizə üsullarından istifadə olunur (mülki müdafiənin mühəndis
qurğuları). Əhalinin müharibə və sülh dövründə ən etibarlı mühafizə vasitəsi sığınacaqlar
hesab olunur.
Sığınacaqlar insanların qəzalardan, sülh şəraitində baş verən təbii fəlakətlərdən, həmçinin
müharibə dövrü üçün xarakter fövqəladə hadisələrin—kütləvi qırğın silahlarının və müasir
adi qırğın vasitələrinin zədələyici amillərinin təsirindən qorunmaq üçün nəzərdə tutulub.
Sığınacaqlar zəhərləyici maddələrdən və bakterial vasitələrdən, yanğın zamanı alovun,
yüksək hərarətin və zərərli qazların təsirindən, partlayışlar zamanı dağıntılardan mühafizə
edir. Bir sözlə mühafizə qurğuları insanları FH bütün zədələyici amillərindən qoruyur.
Sığınacaqlarda həyai fəaliyyətini təmin edən qəza-xilasetmə dəstələri və əhalini mühafizə
edən məntəqələr yaradılır: ərzaq, ilkin tibbi yardım, zədələnmiş insanları toplayan, isidici.
Sığınacaqlar sülh dövründə yaradılır və lazım olan vasitələrlə təchiz olunur.
Şə
raitə uyğun olaraq sığınacaqlar binaların daxilində və kənarda quraşdırıla bilər. Daxili
sığınacaqlara binaların tərkibində olan zirzəmilər, xaricdə quraşdırılanlara isə binadan
kənarda quraşdırılmış sığınacaqlar aiddir.
Sığınacaqların təsnifatı.
Sığınacaqlar aşağıda sadalanan xüsusiyyətlərə görə təsnif olunur:
- mühazə xüsusiyyətlərinə görə;
- yerləşdiyi əraziyə görə;
- həcminə görə;
- tikilmə tarixinə görə;
- konstruksiya materiallarına görə;
- elektrik enerjisi ilə təminatına görə;
- filtr-ventilyasiyaların quraşdırılmasına görə;
- sülh şəraitində istifadə məqsədinə görə.
Həcminə görə sığınacaqlar:
- kiçik - 150- 600 insan yerləşən;
- orta ölçülü - 600 - 2000 insan yerləşən;
- böyük həcmli - 2000-dən çox insan yerləşə bilən növlərə.
150 nəfərdən az tutumu olan sığınacaqlar o halda inşa edilir ki, həm yerli şərait, həm də
iqtisadi nöqteyi-nəzərdən sərfəli olsun. 1000-2000 nəfərlik tutumu olan sığınacaqlar inşa
edilərkən
tikintinin
adambaşına
maya
dəyəri
aşağı
düşür.
Yerləşdiyi əraziyə görə:
- Tikililərdə (binanın zirzəmi və baza hissələrində);
- Metropolitendə və dağ oyuqlarında;
- Kənarda yaradılanlar (bina tərkibində olmayanlar);
Tikildiyi yerinə görə:
- binanın tərkibində tikilənlər və binanın xaricində tikilənlər.
Binanın tərkibində tikilənlərə zirzəmiləri, dağ şaxtalarını aid etmək olar.
Tikilmə vaxtına görə:
- sülh dövründə əvvəlcədən tikilənlər və boş meydançalarda yaradılan tez tikilən
sığınacaqlar.
Tikilmə materiallarına görə:
- meşə materiallarından tikilənlər;
- daş divarlılar;
- dəmir-betonlu (dəmir – betonlular tikiliş növünə görə bir neçə növə bölünür: dəmir-
monolit, monolit və dəmir. Geniş yayılan dəmir – monolitlilərdir) və parçadan tikilənlər.
Enerji təminatına görə:
- şəhərin elektrik xəttlərilə t
qoruyucu mənbə ilə təmin olunan
Filtr-ventilyasiyaların quruluş
- sənaye istehsallı ventilyasiya qur
sadələşdirilmiş ventilyasiya qurğ
Sığınacaqların hava təminatı ad
- təmiz ventilyasiya rejimind
- süzücü ventilyasiya rejimind
- içəridəki hava bərpa (regenerasiya) edilm
Yerin altında quraşdırılmış (zirz
qatına davamlı materiallarla tikilir, giri
Çirklənmiş havanın içəri daxil olmaması üçün sı
ventilyasiya qurğuları quraşdırılır v
müddət qalırlar, hətta dağılmış
Yanğınlardan, kimyəvi maddəl
bölgədən, sanitar-gigiyenik qaydalara
yaşamasını təmin edəcək şəraitd
Ə
n geniş yayılmış sığınacaqlar istehsal, ictimai v
yarımzirzəmində quraşdırılmış
sığınacaqlar quraşdırılır. Belə
yeraltı keçidlər və qalereyalar, metropoliten v
Sığınacaqlar əhalinin çox yerl
və çöl qapının yanında işarəylə
və təminati müvafiq Mülki müdafi
sənədlərini hazırlayır, sığınacaq v
yerləşdiriləcək insanlara bu bar
qurğuların yerləşdirilməsi və müdafi
isə digər zirzəmi və yeraltı
sığınacaqların yerini dəqiqləşd
insanların fəlakət və ya hər hansı bir silahdan qorunması üçün tez yerl
planlaşdırılır.
təmin olunanlar və şəhərin elektrik xəttl
min olunan.
ventilyasiyaların quruluşuna görə:
naye istehsallı ventilyasiya qurğuları və sənaye istehsalına uy
ventilyasiya qurğuları.
minatı adətən 3 rejimdə işləyə bilər:
miz ventilyasiya rejimində (I rejim);
süzücü ventilyasiya rejimində (II rejim);
rpa (regenerasiya) edilməklə tam təcridolunma rejimi (III rejim).
dırılmış (zirzəmi) sığınacaqlar ona görə etibarlıdır ki, onlar yerin alt
arla tikilir, giriş və qəza çıxışı olur.
ri daxil olmaması üçün sığınacaqlar hermetikl
ş
dırılır və hava orada təmizlənir. Insanlar sı
ğ
ılmış sığınacaqlarda belə insanlar bir neç
lərdən sığınacaqda etibarlı mühafizə sığ
gigiyenik qaydalara əməl etməkdən və insanların sı
raitdən asılıdır.
ınacaqlar istehsal, ictimai və yaşayış binalarının zirz
dırılmış sığınacaqlardır. Həmçinin binalardan k
sığınacaqlar üstdən və yanlardan torpaqla örtülür. Onlara
qalereyalar, metropoliten və dağ oyuqları daxildir.
halinin çox yerləşdiyi yerlərdə quraşdırılmalıdır. Bütün sı
ə
bildirilir. nsanların daldalanmasının t
minati müvafiq Mülki müdafiə xidmətlərinə həvalə edilir. Onlar
ınacaq və daladalanacaqlara gedən yolları mü
k insanlara bu barədə məlumat veririlər. Sənədləri t
müdafiə sistemləri dəqiqləşdirilir. Qurğ
yeraltı əraziləri sığınacaq kimi istifadə
ş
dirirlər, əhalinin sayına uyğun sığınacaqlar hazırlanır v
r hansı bir silahdan qorunması üçün tez yerl
ttləri ilə yanaşı həm də
naye istehsalına uyğunlaşdırılmış
cridolunma rejimi (III rejim).
etibarlıdır ki, onlar yerin alt
ınacaqlar hermetikləşdirilir və filtr-
nir. Insanlar sığınacaqda bir neçə
insanlar bir neçə sutka qala bilərlər.
sığınacaqları əhatə edən
insanların sığınacaqda rahat
ş
binalarının zirzəmi və
mçinin binalardan kənarda da
yanlardan torpaqla örtülür. Onlara
dırılmalıdır. Bütün sığınacaqlar giriş
daldalanmasının təşkili, planlaşdırılması
edilir. Onlar əsas planlaşdırma
n yolları müəyyənləşdirir və
ri tərtib etməzdən əvvəl
dirilir. Qurğuların çatışmazlığında
edirlər. Tez salınan
ğ
ınacaqlar hazırlanır və
r hansı bir silahdan qorunması üçün tez yerləşdirilməsi
Dostları ilə paylaş: |