Microsoft Word Mahmudova sebine doc

93 
 
daha effektli emal texnologiyalarının tətbigini tələb edir. Emal texnologiyalarının 
təkmilləşdirilməsı öz növbəsində  irimiqyaslı investisiya qoyuluşlarını və geosiyasi 
stabilliyin gərarlaşmasını tələb edir. Xüsusilə, Fars körfəzi, Yaxın Şərq və Mərkəzi 
Asiya  regionu  ölkələrində  vəziyyət  yeni  geoiqtisadi  situasiya  yaratmaqla    zəruri 
investisiya qoyuluşlarının perspektivləri üçün qeyri-müəyyənliyə səbəb olmuşdur. 
3. 
nvestisiya artımı faktoru MDB regionunda  iqtisadi inkişafa daha çox 
ticarət aspektində özünü göstərmişdir. Bütün regionun Avropa  ttifaqı ölkələrindən 
idxal əlaqələrinin həcmi atmışdır. 
Lakin  Avrostatın  məlumatlarının  təhlilinin  nəticələri  göstəriri  ki,  A   (27) 
ölkələrinin  MDB  ölkələrinə  ixracının  strukturu  qarşiliqli  ticarətin  daha  əlverişli 
təşkilini  bir  daha  zəruri  edir.  Çünki  MDB  regionu  ölkələri  Avropa  ttifaqı 
bazarlarına daha çox mineral və xammal məhsullar ixrac etmiş, Avropa  ttifaqının 
sənayecə  inkişaf  etmış  ölkələrindən  isə  daha  çox  hazir  məhsullar,  elmi-texniki 
avadanlıqlar, maşın və müxanızmlər və s. idxal etmişlər. 
4. 
MDB  regionunu  beynəlxalq  investisiyalar  üçün  əhəmiyyəti  getdikcə 
artmaqda davam edir. Qarşiliqli faydaliliq prinsipləri iki region dövlətləri arasında 
iqtisadi  potensialların  daha  səmərəli  dövriyyəsini  aktuallaşdirmışdır.  Birbaşa 
investisiyalar  MDB  regionu  dövlətlərinin    beynəlxalq  inteqrasiya  və    ticarət 
ə
laqələrinin inkişaf amili kimi nəzərə alınmalı, həmçinin faydalı iqtisadi əlaqələrin 
inkişafı məqsədilə əməfdaşlıq strategiyası təkmilləşdirilməlıdir.  
5. 
Rusiya kompaniyalarının MDB ölkələrində iri investisiya lahiyələrini 
həyata keçirir. Rusiya və Azərbaycan arasında ticari-iqtisadi əlaqələrin inkişafında 
regionlararası  əməkdaşlıq vacib  rol oynayır.  Regionlararası  əməkdaşlıq sahəsində 
ə
laqələr  intensiv  meyllər  kəsb  etməkdədir.  Hazırda  Rusiya  Federtasiyasının  18 
subyekti  Azərbaycan  Höküməti  ilə  əməkdaşlıq  haqqında  hüquqi  tərtib  olunmuş 
sənədlərə  malikdirlər.  Tatarstanın  və  Dağıstanın  nümayəndəlikləri  Azərbaycanda 
fəaliyyət göstərirlər.
  

---

94 
 
6. 
VTB qrupu Azərbaycan bazarında fəaliyyətə başlamışdır. 2012-ci iln
 
noyabrin  23-də  Bakıda  VTB  Bankı  ASC-nin  törəmə  şirkəti  olan  VTB  Bank 
Azərbaycan ASC-nin ofisi fəaliyyətə başlamışdır.
 
7. 
VTB Bank Azərbaycan ASC geniş spektr bank xidmətləri təklif edən 
universal  bank  kimi  inkişaf  etmək  niyyətindədir. lkin  mərhələdə  Bank  işini 
korporativ  müştərilərə  xidmət  göstərilməsinə  və  xarici  ticarət  əməliyyatlarının 
maliyyələşdirilməsi istiqamətində quracaq. VTB Rusiyada, bəzi MDB ölkələrində, 
Qərbi Avropa, Asiya və Afrika ölkələrində geniş spektr korporativ, pərakəndə və 
sərmayə bank xidmətləri təklif edir. 
2009-cu ilin iyunun 30-na olan məlumata görə, VTB qrupu aktivlər (3 637,3 
mlrd.  rubl)  və  müştəri  vəsaitləri  üzrə  (1  561,8  mlrd.  rubl)  Rusiyanın  ikinci  iri 
maliyyə qrupu olub.VTB-nin Rusiyada, MDB və Avropada regional şəbəkəsi 966 
satış nöqtəsindən ibarətdir ki, bunun sayəsində də qrup Rusiyanın Ən iri pərakəndə 
banklar  üçlüyünə  daxildir.  VTB-nin  2008-ci  ildə  əsası  qoyulmuş  nvestisiya 
biznesi  çərçivəsində  Moskva,  London,  Sinqapur  və  Dubayda  əməliyyatlar  həyata 
keçirilir.  
8. 
Azərbaycanda  iqtisadi  siyasət  ilk  növbədə  neft  sektorundan  asılılıgın 
azalmasına  və  qeyri-neft  sektorunun  dinamik  inkişafına  yönəlmişdir.  Belə  bir 
siyasət  çərçivəsində  müasir  kimya,  neft-kimya,  metallurgiya,  maşıngayırma 
kompleksləri, hərbi sənaye kompleksləri,  tikinti sahələrinə geniş diqqət verilir. 
9. 
Azərbaycanın  beynəxalq  ticarət  mövqeyində  bir  sira  məhsullar  üzrə 
ixrac  imkanları  yaranmaqdadır.  Son  illərdə  bəzi  Avropa  ttifaqı  ölkələri  də  daxil 
olmaqla, Azərbaycanın iki tərəfli təşəbbüsləri genişlənməkdədir. Lakin hələlik neft 
məhsullarının  ixracınin  birmənalı  üstünlüyü  şəraitində  beynəlxalq  ticarət 
mövqeyinin  yaxşılaşdırılması  rəqabətqabilliyyətli  məhsul  istehsalına  nail  olmanı 
və  ixracın  strukturca  diversifikasiyası  ilə  yanaşı  ixrac  bazarlarının 
genişləndirilmasini tələb edir.  

---

95 
 
10. 
 Beynəlxalq  enerji  daşıyıcıları  bazarındakı  müasir  meyllər  və 
«energetik ingilab» xüsusilə təbii qaz ixracı marşrutlarının diversifikasiyasını tələb 
edir. Azərbaycanda hasil olunan təbii qaz üç istiqamətdə ixrac olunur: 
• Bakı-Tbilisi-Ərzurum  magistral  boru  kəməri  (Azərbaycan-Gürcüstan-
Türkiyə);  
• Qazıməmməd  -  Astara  –  Bind-Biand  magistral  boru  kəməri  (Azərbaycan-
ran) (burada  ran tərəfi alınan qaz həcmlərinin əvəzinə müvafiq olaraq Naxçıvan 
MR-nı qazla təchiz edir);  
• Qazıməmməd-Mozdok magistral boru kəməri (Azərbaycan-Rusiya).  
     Azərbaycanda  hasil  olunan  qazın  xarici  bazarlara  perspektiv  nəqlinə 
gəldikdə isə bu günə 4 potensial marşrut mövcuddur. Bunlara TANAP, Nabucco-
West, TAP və AGR  layihələri aiddir. 
Azərbaycanda  iqtisadi  inkişafin  müasir  modeli  MDB  regionu  dövlətləri  ilə 
daha  perspektiv  və  səmərəli  investisiya  əlaqələrinin  inkişaf  etdirilməsində  yeni 
imkanlar yaratmışdır.   
11. 
Azərbaycan  MDB  regionu  cərcıvəsində  iqtisadi  əlaqələrinin  gələcək 
inkişafını  faydalı  tərəfdaşlıq  strategiyası  əsasında  müəyyənləşdirməkdədir. 
Regionda  Rusiya  Federasiyası  ilə  əlaqələrin  prioritetliyi  bu  strategiyada  xüsusi 
ə
həmiyyət  daşıyır.  Azərbaycan  perspektiv  əlaqələrin  inkişaf  mexanizmlərinin 
rolunu  və  fəaliyyətini  xüsusilə  genişləndirməkdədir.  Bu  sırada  Rusiya 
Federasiyasının Ticarət nümayəndəlıyinin fəaliyyətinin praktiki əhəmiyyətini qeyd 
etmək  olar.  2006-cı  ilin  mart  ayından  Bakıda  Rusiya  Federasiyasının  Ticarət 
nümayəndəliyi fəaliyyət göstərir.Fəaliyyətə başladıgı dövrdən ayrı-ayrı Federasiya 
subyektləri  ilə  səmərəli  əlaqələrə  nail  olunmuşdur.    2010-cu  ildə  Ticarət 
Nümayəndəliyinin təşkilati dəstəyi ilə Bakıya Penza T P nümayəndələrinin səfəri 
baş  tutumuşdur.  Vilayətin  çoxprofilli  kompleksi  neft  qaz  emal  edən,  kimya, 
elektrotexnika,  tikinti  və  s.  kimi  doqquz  müəssisənin  rəhbərləri  ilə  təmsil 
olunmuşdur.  

---