Microsoft Word mitelov ravan doc

 

50

-  dövlət  büdcəsinin  icrası  barədə  illik  hesabata  və  müvafiq  qanun  layihələrinə 

dair rəy verilməsi; 

-  dövlət  əmlakının  idarə  edilməsindən,  onun  barəsində  sərəncam  verilməsindən 

və dövlət əmlakının özəlləşdirilməsindən əldə edilən vəsaitlərin dövlət büdcəsinə daxil 

olmasına nəzarət; 

- ekspert-analitik fəaliyyət; 

-  Azərbaycan  Respublikası  Milli  Məclisinin  və  onun  daimi  komissiyalarının 

tapşırığı  ilə  dövlət  büdcəsi  və  büdcədənkənar  dövlət  fondları  (təşkilatları)  ilə  bağlı 

qanun layihələrinin, Milli Məclisdə təsdiq edilən Azərbaycan Respublikasının tərəfdar 

çıxdığı beynəlxalq müqavilələrin maliyyə ekspertizası; 

- maliyyə-büdcə ekspertizası ilə bağlı auditin keçirilməsi; 

- aparılmış nəzarət tədbirləri nəticəsində aşkar edilmiş hüquqpozuntuları barədə 

aidiyyatı orqanlara məlumatların verilməsi; 

- digər nəzarət orqanları ilə qarşılıqlı əlaqə şəraitndə fəaliyyət göstərilməsi. 

Hesablama  Palatası  maliyyə-büdcə  nəzarətini  audit  vasitəsilə,  milli  audit 

standartları əsasında həyata keçirir. 

Palatanın  apardığı  nəzarət  tədbirlərində  əsas  diqqət,  dövlət  büdcəsi  və 

büdcədənkənar dövlət fondlarının gəlirləri üzrə dövlət və qeyri-dövlət müəssisələrində, 

həmçinin,  iri  dövlət  vergi  ödəyicilərində  gəlirlərin  qanunvericiliyin  tələblərinə  uyğun 

formalaşdırılması  və  icrası  vəziyyətinin  araşdırılmasına,  gəlirlərin  toplanılması  ilə 

məşğul  olan  orqanlarda  vergi  qanunvericiliyinə  əməl  olunmasına  daxili  nəzarətin 

təşkilinin  qiymətləndirilməsinə,    xərcləri  üzrə  isə  dövlət  büdcəsi  və  büdcədənkənar 

dövlət  fondlarının  xərclərinin  planlaşdırılması,  maliyyələşdirilməsi  və  təyinatı  üzrə 

səmərəli  istifadəsi,  investisiya,  sosial  infrastruktur,  o  cümlədən,  elm,  təhsil,  səhiyyə, 

mədəniyyət  xərcləri  üzrə  Dövlət  proqramlarının  icra  vəziyyəti  və  s.  kimi  məsələlərin 

təhlilinə, Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən təqdim edilən layihələrə 

daha  dolğun  rəy  və  təkliflərin  hazırlanmasına,  müvafiq  orqanların  tərtib  etdikləri 

məqsədli proqramların əsaslılığının qiymətləndirilməsinə, Palatanın məlumat bazasının 

daha da zənginləşdirilməsinə və s. məqsədlərə istiqamətləndirilmişdir. 

Qeyd  etdiyimiz  kimi  dövlət  büdcəsinin  və  büdcədənkənar  dövlət  fondlarının 

(təşkilatlarının)  layihələrinə  dair  rəy  verilməsi,  dövlət  büdcəsinin  və  büdcədənkənar 

---

 

51

dövlət fondlarının (təşkilatlarının) büdcələrinin icrasına nəzarət Hesablama Palatasının 

fəaliyyətinin əsasını təşkil edir.  

Cari  ilin  dövlət  büdcəsi  haqqında  Hesablama  Palatasının  rəyində  dövlət 

büdcəsinin əsas parametrlərini şərtləndirən makroiqtisadi şəraitin öyrənilməsinə, büdcə 

layihəsində nəzərdə tutulan gəlir və xərclərin həcminin mövcud iqtisadi potensiala və 

prioritet  vəzifələrin  icrasına  uyğunluğunun  təhlilinə,  ayrı-ayrı  dövlət  proqramları, 

habelə  iqtisadi  və  sosial  inkişaf  konsepsiyası  ilə  müəyyən  olunmuş  məqsədlər  və 

vəzifələr  nəzərə  alınmaqla  dövlət  büdcəsi  xərclərinin  və  gəlirlərinin  strukturunun, 

eləcədə  büdcə  kəsirinin  maliyyələşdirmə  mənbələrinin  təhlilinə  böyük  diqqət 

yetirilmiş,  həyata  keçirilən  maliyyə-büdcə  nəzarəti  tədbirlərinin  nəticələri  nəzərə 

alınmaqla müəyyən təklif və tövsiyyələr verilmişdir. 

Palatanın  rəyində  2014-cü  il  üzrə  dövlət  büdcəsinin  gəlirlərinin  daha  çox 

ehtiyatlı  yanaşma  əsasında  proqnozlaşdırılması  mövcud  iqtisadi  reallıqlar  şəraitində 

düzgün yanaşma kimi qiymətləndirilmişdir. 

Həmçinin rəydə ölkənin ortamüddətli iqtisadi və sosial inkişaf proqnozuna uyğun 

olaraq  maliyyə  siyasətinin  həyata  keçirilməsi  üçün  2014-cü  ildə  büdcə-vergi 

siyasətində  gəlirlər  üzrə  büdcə  daxilolmalarında  qeyri-neft  sektoru  üzrə  vergi 

daxilolmalarının  xüsusi  çəkisinin  artımına  nail  olunması,  qeyri-neft  kəsirinin  tədricən 

azaldılması,  vergi  daxilolmalarının  yığım  əmsalının  artırılması,  vergi  inzibatçılığının 

təkmilləşdirilməsi,  müxtəlif  vergi  növləri  üzrə  vergi  bazasının  genişləndirilməsi 

istiqamətində işlərin davam etdirilməsi, dövlət torpaqlarının icarəyə verilməsindən əldə 

olunan gəlirlərin büdcəyə daxilolma əmsalının artırılması, vergi borclarının azaldılması 

üzrə  zəruri  tədbirlərin  görülməsi,  dövlət  rüsumu  haqqında  qanunvericiliyin 

təkmilləşdirilməsi və sair istiqamətlər müsbət dəyərləndirilmişdir. 

Rəydə həmçinin dövlət büdcəsi xərclərinin sosial-iqtisadi inkişafın ortamüddətli 

(2011-2014-cü  illər)  prioritetləri  üzrə  büdcə  siyasətinin  əsas  məqsədlərinə 

yönəldilməsi,  o  cümlədən  qeyri-neft  sektorunun  inkişafı  üçün  maliyyə  təminatının 

artırılması,  xərclərin  investisiya  və  sosial  yönümlülüyünə  üstünlük  verilməklə,  sosial 

siyasətin  ardıcıl  həyata  keçirilməsinin  davam  etdirilməsi  və  sosial  öhdəliklərin  yerinə 

yetirilməsi,  büdcə  xərclərinin  son  nəticəyə  əsaslanan  məqsədli  proqramlar  əsasında 

tərtibi  işinin  davam  etdirilməsi,  xərclərin  strukturunun  təkmilləşdirilməsi  və 

---

 

52

şə

ffaflığının  artırılmasını  təmin  edən  qanunvericilik  bazasının  gücləndirilməsi 

məqsədəmüvafiq hesab edilmişdir. 

Hesablama  Palatasının  büdcələrin  icrası  haqqında  rəyi  hazırlanarkən  daha  çox 

xərcləmələr  bölməsinə  münasibətini  bildirməsi  və  yoxlamalar  zamanı  ortaya  çıxan 

pozuntuların  səbəblərini  geniş  şəkildə  izah  etməsi,  bununla  yanaşı  pozuntulara  şərait 

yaradan  şərtlərin  aradan  qaldırılması  məqsədi  ilə  zəif  bəndləri  müəyyənləşdirməsi  və 

təkliflərlə çıxış etməsi də zəruridir.  

Hesablama  Palatasının  dövlət  maliyyəsinin  idarə  edilməsindəki  rolu  sadəcə 

xərcləmələrin  yeri  və  həcminin  müəyyən  edilməsi  ilə  məhdudlaşmamalı,  həmçinin 

xərcləmələrin  ehtiyaclılıq  dərəcəsini  və  onun  səmərəliliyinin    də  aydınlaşdırmasını 

ə

hatə etməlidir.  

Dövlət  büdcəsinin  layihəsinə  dair  rəy  verilməsi  qaydaları  Hesablama  Palatası 

tərəfindən  Azərbaycan  Respublikası  Milli  Məclisinə  təsdiq  olunmaq  üçün  təqdim 

edilmiş  büdcədənkənar  dövlət  fondlarının  büdcələrinin  layihələrinə  rəy  verilməsi 

qaydalarına da şamil olunur. 

Dövlət  büdcəsinin  icrası  barədə  illik  hesabatlar  və  müvafiq  qanun  layihələri  

Azərbaycan  Respublikası  Milli  Məclisi  tərəfindən  baxılmaq  və  rəy  verilmək  üçün 

Hesablama Palatasına göndərilir. 

Dövlət  büdcəsi  və  büdcədənkənar  dövlət  fondları  ilə  bağlı  qanun  layihələrinin, 

Milli  Məclis  tərəfindən  təsdiq  edilən  Azərbaycan  Respublikasının  tərəfdar  çıxdığı 

beynəlxalq  müqavilələrin  layihələrinin  maliyyə  ekspertizasının  keçirilməsi  də  ali 

nəzarət orqanı olan Hesablama Palatasına tapşırıla bilər. 

Hesablama  Palatasının  həyata  keçirdiyi  dövlət  maliyyə-büdcə  nəzarəti  ilə 

ə

laqədar  məlumatları,  hesabatları  və  sənədləri  dövlət  orqanlarından,  Azərbaycan 

Respublikası Milli Bankından, müvəkkil banklardan və digər kredit təşkilatlarından və 

bütün  hüquqi  şəxslərdən  almaq  hüququ    vardır.  Həmin  təşkilatlar  və  onların  vəzifəli 

şə

xsləri  Hesablama  Palatasının  üzvlərinin  sorğusuna  əsasən  zəruri  olan  məlumatları 

təqdim etməlidirlər. 

Hesablama  Palatası  tərəfindən  maliyyə-büdcə  ekspertizası  təsdiq  edilmiş 

proqram əsasında həyata keçirilir. 

---