Microsoft Word mm cavab az imtahan docx
Yüklə 422,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Birinci rejim
- Üçüncü rejim
- 12. Sülh dövründ əki fövq əlad ə hadis əl ərin n ətic əl ərinin aradan qaldırılması ardıcıllı ğı v ə r
- 13. Z əlz əl ə.Onun növl əri v ə ba ş verm ə s əb əbl əri. Z əlz əl
- Maqnituda
- 14. Yan ğın. O hansı hallarda ba ş ver ə bil ər nsanlara t əsir ed ən amill ər.
Hər cür təbii fəlakət və istehsalat qəzası nəticəsində yaranan vəziyyətə sülh dövründəki fövqəladə hallar deyilir. Belə hallarda əhalinin normal həyat fəaliyyəti pozulur, onların nəticələri isə adamlara, ətraf mühitə və təsərrüfat obyektlərinə ciddi zərər yetirə bilər. Yaranan vəziyyətdən asılı olaraq Dövlət fəaliyyət sistemi müvafiq daimi Fövqəladə Hallar Nazirinin qərarı əsasında üç müxtəlif rejimdə işləyə bilər: Birinci rejim- gündəlik fəaliyyət Respublikanın ərazisində, o cümlədən də rayonda (obyektdə) sənaye–istehsalat fəaliyyəti, radiasiya-kimyəvi şərait, həmçinin seysmik, hidrometroloji, sanitar–epidemik vəziyyət normal olan hallarda. Bu zaman rayonlarda, obyektlərdə planlı surətdə ətraf mühitə potensiallı obyektlərdə daimi müşahidə aparılır, ehtimal edilə bilən fövqəladə halların qarşısını almaq, ə haliyə müvafiq proqramlar əsasında mühafizə və s. digər hazırlıq işləri görülür; kinci rejim- yüksək hazırlıq rejimidir, bu rejimə fövqəladə hallar baş verəcəyi barədə proqnoz alınarkən, normal istehsal fəaliyyəti, radiasiya, kimyəvi şərait, epidemik vəziyyət və s. pisləşərkən keçilir.
nəticələri aradan qaldırılarkən FHN-nin müvafiq orqanları və daimi komissiyasının qərarı ilə keçirilir. Bu zaman: -əhalinin mühafizəsi təşkil edilir; -qüvvə və vasitələr fəlakət yerlərinə gətirilir və xilasetmə işlərinə cəlb edilir; -baş vermiş fəlakətlərin nəticələri aradan qaldırılır; -ətraf mühitdə şəraitin dəyişməsinə daimi və ciddi nəzarət qoyulur.
ardıcıllığı və rəhbər orqanların vəzifələri. Fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılması üzrə xilasetmə işlərinə bilavasitə rəhbərlik aşağıdakı orqanlar tərəfindən həyata keçirilir: -nəticəsi ancaq bir istehsalat binasını əhatə edən qismən fövqəladə hallar zamanı- obyekt fövqəladə hallar komissiyası; -nəticəsi ancaq bir obyektin ərazisini əhatə edən obyekt miqyaslı fövqəladə hallar zamanı lazımi hallarda rayon(şəhər) və sahə fövqəladə komissiyalarının operativ qrupları da iştirak etməklə, obyekt fövqəladə hallar komissiyası; -nəticəsi rayonun (şəhərin) ərazisini əhatə edən yerli FH zamanı- Respublika Fövqəladə Hallar Nazirliyi; Fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılması işləri adətən aşağıdakı ardıcıllıqla təşkil edilir: -istehsalatdakı işçilərin və təhlükə yaranan sahələrdə əhalinin xəbərdarlıq edilməsi və mühafizə olunması; bu işi obyektdə yaradılmış məhdud xəbərdarlıq sistemindən istifadə etməklə növbətçi-dispetçer müəyyən olunmuş qaydada yerinə yetirilir. -qəzanın məhdudlaşdırılması və ən təcili xilasetmə işlərinin görülməsi; -fəlakətin miqyasını, onun törətdiyi təhlükənin xarakterini və s. təyin etmək üçün kəşfiyyatın təşkili; -xilasetmə işlərinə cəlb ediləcək qüvvə və vasitələrin müəyyənləşdirilməsi, onların hazır vəziyyətə gətirilməsi; -xilasetmə işləri aparmaq üçün qərar qəbul edilməsi və işlərin təşkili;
-obyektin istehsalat fəaliyyətinin (əhalinin normal həyat fəaliyyətinin) bərpa olması.
Istehsalat qəzaları və təbii fəlakətlərin nəticələrini aradan qaldırarkən xilasetmə işlərinin aparılması qaydaları digər müvafiq hallarda olduğu kimidir.
sahələrinin titrəməsidir. Zəlzələ tektonik, vulkanik, eləcə də uçqun və bəndlərin yarılması nəticəsində meydana çıxan törəmə zəlzələ növləri, sualtı zəlzələ, habelə yerə meteorit düşməsi və ya planetimizin digər kosmik obyektlərlə toqquşması nəticəsində baş verən zəlzələ növləri olur. Tektonik zəlzələ daha tez-tez baş verir. Tektonik zəlzələ-yer qabığının dərinliklərində litosfer tavalarda baş verən çatlar və yerdəyişmələr nəticəsində meydana çıxan yeraltı təkanlardan və ya yer səthinin tərpənməsindən ibarətdir. Zəlzələ zamanı çox güclü enerji meydana çıxır və elastik seysmik dalğalar şəklində ə trafa yayılır. Zəlzələ gücünü və xarakterini səciyyələndirən əsas parametrlər – zəlzələnin maqnitudası, zəlzələ ocağının dərinliyi və yerin səthində zəlzələ enerjisinin intensivliyidir. Respublikamızın bütün ərazisi zəlzələ təhlükəli (seysmik) zona sayılır. 1989-cu ildə hazırlanmış sonuncu xəritəyə görə, ərazimizin hər yerində 8baladək, Şamaxı- smayılli, Şəki -Balakən, Gəncə -Göygöl və Naxçivan MR ərazisi isə 9 baladək zəlzələ ehtimallı zonalar sayılır. Belə zonalar ə razimizin 1/4 qədərini təşkil edir, burada əhalinin təxminən 20%-i yaşayır. Zəlzələ 12 ballıq şkala ilə ölçülür. Maqnituda – zəlzələnin törətdiyi elastik dalğaların enerjisini xarakterizə edən, 0-dan 8,5-ə qədər həddə dəyişən enerjiyə münasib olan şərti kəmiyyətdir. Zəlzələnin maqnitudasını ölçmək üçün Rixter şkalasından istifadə edilir ki, bu ş kalada hər bir vahid özündən əvvəlki vahidə nisbətən titrəyiş enerjisinin yüz qat artığına müvafiqdir. Zəlzələ ocağının dərinliyi-müxtəlif seysmik rayonlarda 0-dan 700 km-dək dəyişə bilər.
Yer səthində zəlzələ enerjisinin intensivliyi 12 ballıq şkala üzrə ölçülür; gücünə(intensivlitinə görə) müvafiq olaraq zəlzələlər belə adlanır: hiss edilməyən, çox zəif, zəif, mülayim, xeyli güclü, güclü, çox güclü, dağıdıcı, dəhşətli, məhvedici, fəlakət, güclü fəlakət.
Yаnğın –səhlənkarlıq üzündən, bəzən də istehsalat qəzası və təbii fəlakət nəticəsində və s. baş verir. Yаnmа ilə yаnаşı müəyyən zаmаn və məкаn hüdudundа inкişаf еdən кütlə və istiliк mübаdiləsi təzаhürlərini özündə əкs еtdirən mürəккəb fiziкi-кimyəvi prоsеsdir. Bu təzаhürlər qаrşılıqlı əlаqəlidir və yаnğının pаrаmеtrləri, yəni yаnıb qurtаrmа sürəti, hərаrəti və s. ilə хаrакtеrizə оlunur. Eyni zamanda əкsəriyyəti təsаdüfi хаrакtеr dаşıyаn bir sırа şərtlərlə müəyyən еdilir. К ütlə və istiliк mübаdiləsini, hər hаnsı yаnğın üçün, оnun ölçülərindən və bаş vеrmə yеrindən аsılı оlmаyаn səciyyəvi ümumi təzаhürlər аdlаndırırlаr. Yаlnız müхtəlif üsullаrlа yаnmаnın ləğv еdilməsi, оnlаrın кəsilməsinə gətirib çıхаrа bilər. Yüklə 422,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|